GreekMasa - Συνταγές μαγειρικής - Forum

τι θα λεγατε να μιλησουμε για τα εθιμα της πατριδας μας?
να συγκεντρωσουμε οσο πιο πολλα εθιμα ξερουμε?
εχουν πολυ ενδιαφερον τα εθιμα μας απο τοπο σε τοπο .
τι λετε?
και ξεκιναω με χριστουγεννιατικα εθιμα εν οψη και των χρισοτυγεννων.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΡΟΔΙΟΥ Η΄ ΓΙΑΤΙ ΣΠΑΜΕ ΤΟ ΡΟΔΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ[/b][/color]
Έθιμο πελοποννησιακό.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς , η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία , ντυμένοι όλοι με τα καλά τους ρούχα για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και να υποδεχτούν το νέο χρόνο , καλό κι ευλογημένο.
Ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει.
Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας και να του ανοίξουν, δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του. Έτσι θα είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.
Μπαίνοντας μέσα , με το δεξί ποδάρι, σπάζει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία , ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι , τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά".
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες να είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες , τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.


ΤΟ ΠΟΔΑΡΙΚΟ
Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και σήμερα ποιος θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους.
'Ετσι από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει ποδαρικό.
Μόλις μπει στο σπίτι τον βάζουν να πατήσει ένα σίδερο για να είναι όλοι σιδερένιοι και γεροί μέσα στο σπίτι στη διάρκεια του καινούργιου χρόνου.
Η νοικοκυρά φιλεύει τον άνθρωπο που κάνει ποδαρικό για το καλό του χρόνου. Συνήθως του δίνει μήλα ή καρύδια και μια κουταλιά γλυκό κυδώνι ή ότι άλλο γλυκό έχει φτιάξει για τις γιορτές.Αν ανήμερα την Πρωτοχρονιά έχει λιακάδα, πιστεύουν πως ο καιρός θα είναι ο ίδιος σαράντα μέρες.
Λένε: "Τ' άλιασε η αρκούδα τα αρκουδάκια της, δε θα 'χουμε χειμώνα βαρύ".
Αν όμως ο καιρός είναι άσχημος την Πρωτοχρονιά θα συμβεί το αντίθετο, δηλαδή σαράντα μέρες θα έχουμε βαρυχειμωνιά.

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ-ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΙΜΟ
Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι 'Ελληνες πρόσφεραν στους θεούς.
Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια.
Στα Κρόνια (εορτή του θεού Κ(Χ)ρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίττες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας...
Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη Βασιλόπιτα.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ Ή ΓΙΑΤΙ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΕΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ
παρακάτω θα σας πούμε την ιστορία της βασιλόπιττας.
Μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια , πριν από 1500 χρόνια περίπου , στην πόλη Καισάρεια της Καππαδοκίας , στη Μικρά Ασία.
Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισάρειας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του , με αγάπη , κατανόηση και αλληλοβοήθεια.
Κάποια μέρα όμως , ένας αχόρταγος στρατηγός - τύραννος της περιοχής , ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισάρειας , αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισάρεια.
Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη , ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν.
Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη.
Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια , δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακρυά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισάρειας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν , ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Δεσπότης , ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι.
Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς , με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά , έγινε το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν.Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισάρειας. Τότε όμως , ο δεσπότης της , ο Μέγας Βασίλειος , βρέθηκε σε δύσκολη θέση!
Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη , δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο.Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια , όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν , τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι , η βασιλόπιτα .
Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί.

Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου. Η βασιλόπιτα, αγιοβασιλιάτικο έθιμο πολλών αιώνων, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την αγάπη και την καλοσύνη αυτού του 'Αγιου ανθρώπου.

και συνεχιζωωωωω..................

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ
 
 
 Πόσο "ελληνικό" είναι το χριστουγεννιάτικο δέντρο ;

Πότε, πώς και γιατί χρησιμοποιήθηκε το χριστουγεννιάτικο δέντρο σαν σύμβολο;

Σύμφωνα με μερικούς ερευνητές, οι χριστουγεννιάτικες γενικά δοξασίες και παραδόσεις, αποτελούν ένα μίγμα από κατάλοιπα της λατρείας του Σατούρνο (μιας θεότητας που ταυτίζεται με τον Κρόνο) κι άλλων δοξασιών που αναμίχθηκαν με τις χριστιανικές, για να ξεχαστεί στο πέρασμα των αιώνων η αρχική τους προέλευση. Τον 4ο αιώνα μ.Χ. η 25η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως η μέρα της Γέννησης του Χριστού και ταυτόχρονα σαν η πρώτη μέρα του χρόνου.
Ωστόσο υπάρχουν μαρτυρίες ότι τα Χριστούγεννα γιορτάζονταν στη Ρώμη στις 25 Δεκεμβρίου από το 336. Κι η ίδια αυτή μέρα ήταν κι η Πρωτοχρονιά.
Το δέντρο, σαν χριστουγεννιάτικο σύμβολο, χρησιμοποιήθηκε μετά τον 8ο αιώνα.
Εκείνος που καθιέρωσε το έλατο σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν, σύμφωνα με την παράδοση, ο ΄Αγιος Βονιφάτιος, που για να σβήσει την ιερότητα που απέδιδαν οι ειδωλολάτρες στη δρυ, έβαλε στη θέση του το έλατο, σαν σύμβολο χριστιανικό και ειδικότερα σαν σύμβολο των Χριστουγέννων. Φυσικά, στο πέρασμα των αιώνων, το νόημα του χριστουγεννιάτικου δέντρου πήρε αναρίθμητες μορφές.
Κι αρχικά, για να συμβολίσει την ευτυχία που κρύβει για τον άνθρωπο η γέννηση του Χριστού, άρχισε να γεμίζει το δέντρο-σύμβολο με διάφορα χρήσιμα είδη, κυρίως φαγώσιμα κι αργότερα ρούχα κι άλλα είδη καθημερινής χρήσης, συμβολίζοντας έτσι πρακτικά την προσφορά των Θείων Δώρων, για να εξελιχτεί προοδευτικά σ' ένα απαραίτητο διακοσμητικό είδος της μέρας αυτής, που αργότερα πήρε και τη θέση της "Δωροθήκης"- του χώρου δηλαδή που σ'αυτόν τοποθετούσαν οι συγγενείς και φίλοι τα δώρα τους ο ένας για τον άλλο. Για την Αγγλία ο Τσαρλς Ντίκενς, ο συγγραφέας εκείνης της εποχής, φρόντισε να ξαναπάρουν τα Χριστούγεννα την παλιά χαρούμενη γιορταστική μορφή τους, όσο κανένας άλλος. Κι αν σήμερα σ'ολόκληρο τον κόσμο το χριστουγεννιάτικο δέντρο θυμίζει αυτή τη μέρα, αυτό σίγουρα οφείλεται στον Ντίκενς, που σε διάφορα έργα του και πιο πολύ ακόμα στις χριστουγεννιάτικες ιστορίες του, και το πασίγνωστο Κρίστμας Κάρολ, το προβάλλει σαν βασικό χριστουγεννιάτικο σύμβολο. Στην πατρίδα μας, το χριστουγεννιάτικο δέντρο το έφεραν για πρώτη φορά στην Αθήνα οι Βαυαροί.
(το άρθρο αυτό είναι αναδημοσίευση από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ελληνοαερικανικού Εκπαιδευτικού ιδρύματος) Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η ουσία των Χριστουγέννων.
Το έθιμο αυτό έχει ξενική προέλευση και όπως λέγεται το εισήγαγαν οι Βαυαροί.
Για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα ανάκτορα του 'Οθωνα το 1833 και μετά στην Αθήνα. Από το Β' παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με τις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια.
Πρόδρομος του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι το χριστόξυλο ή δωδεκαμερίτης ή σκαρκάνζαλος ένα χοντρό ξύλο δηλαδή από αχλαδιά ή αγριοκερασιά.
Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους. Οι πρόγονοί μας τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων.
Η στάχτη των ξύλων προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό. Το χριστόξυλο αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο από τη Γερμανία εξαπλώθηκε και ρίζωσε και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για να ταξιδέψει στη συνέχεια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ωστόσο, κάποιοι υποστηρίζουν ότι η προέλευσή του δεν είναι γερμανική.
Ο καθηγητής Χριστιανικής Αρχαιολογίας Κώστας Καλογύρης υποστηρίζει ότι το έθιμο του δέντρου έχει ανατολίτικη προέλευση.
Την άποψη του στηρίζει σε ένα συριακό κείμενο που υπάρχει σε χειρόγραφο στο Βρετανικό Μουσείο. Το κείμενο αναφέρεται σε έναν ναό που έχτισε το 1512 ο Αναστάσιος ο 'Α στα βόρεια της Συρίας και στον οποίο υπήρχαν δύο μεγάλα ορειχάλκινα δέντρα.
Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, το στόλισμα του δέντρου καθιερώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος, περπατώντας τη νύχτα στα δάση και βλέποντας τα χειμωνιάτικα αστέρια να λάμπουν μέσα στα κλαδιά, συνέλαβε την ιδέα της τοποθέτησης ενός φωτεινού δέντρου στο σπίτι του, που θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό απ' όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο. Ομως σε μερικά μέρη όπως στη Λέσβο το χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν είναι από έλατο αλλά από κλαδί ελιάς το οποίο το στολίζουν με χρυσωμένα πορτοκάλια, καρύδια και διάφορα παιχνίδια. Πολλές φορές αντί για κλαδί ελιάς στολίζουν ξύλινα καραβάκια.
Στην πόλη της Χίου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς υπάρχει ένα έθιμο, τα αγιοβασιλιάτικα καραβάκια. Σύμφωνα με αυτό, όποιες ενορίες επιθυμούν, κατασκευάζουν (βάσει μακέτας) πλοία, -πολεμικά ή εμπορικά- σε σμύκρινση. Αυτά συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και ως προς την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία, ενώ οι ομαδες, το πλήρωμα, του κάθε πλοίου τραγουδούν κάλαντα. Για να έρθουμε τώρα στις μέρες μας στο δίκτυο υπάρχουν διευθύνσεις για χριστουγεννιάτικα δέντρα.Εξάλλου το πλέον απαραίτητο αξεσουάρ των Χριστουγέννων είναι το ωραίο ελατάκι, αληθινό ή ψεύτικο, που φροντίζουμε να το στολίζουμε.
Στην Αμερική, τη χώρα του υπερκαταναλωτισμού υπάρχουν φάρμες που μεγαλώνουν έλατα ειδικά γι' αυτή τη γιορτή.

 
 
 

Βρε, βρε, βρε τι μαθαίνω στα γεράματα. Σκέτη δομη είσαι κούκλα αλλά μ αρέσουν αυτά όταν τα ακούω, διαβάζω.  Είναι σαν παραμύθια και με ηρεμούν να τ μαθαίνω. Στο σπίτι μας κάποια χρονιά που σπάσαμε έτσι το ρόδι, γίναν όλα μπάχαλο. Δεν εννοώ - ευτυχώς - τα γεγονότα. Εννοώ τα χαλιά, τα έπιπλα, οι καναπέδες. Μα εντελώς χάλια. Από τότε ακολουθώ αυτό που κάνει μια φίλη και καθώς το πιστεύουμε και μας αρέσει και μας πάει. Να σας πω και τι κάνουμε: βάζουμε σε σακκουλάκι ζάχαρη και το δίνουμε στον αφέντη μας με ένα πορτοκάλι. ΄Οταν χτυπήσει το κουδούνι να του ανοίξουμε, τότε εκείνος σκορπά τη ζάχαρη πριν πατήσει, ρίχνει από μακρυά στο πάτωμα το πορτοκάλι να κυλήσει λέγοντας τα σεπρεπά (αυτά που πρέπει όπως στο ρόδι) με την αλλαγή "οπως κυλάει το πορτοκάλι έτσι να κυλήσουν οι μέρες μας κ.λπ.". Μετά πατά πάνω στη ζάχαρη και περπατάει μέσα με το δεξί. Ζάχαρη και πορτοκάλι μένουν όπου πέσαν μέχρι τις 2 Ιανουαρίου οπότε κάνει ποδαρικό η ηλεκτρική σκούπα. Μύρισαν Χριστούγεννα ή εμένα μου φαίνεται; Χτες πήγα στο "εργαστήρι" στα Λιόσια όπου τα παιδιά με νοητική υστέρηση ήδη είχαν φτιάξει τα Χριστουγεννιάτικα κι αγόρασα διάφορα καλούδια και μπιχλιμπίδια.Εκεί να δείτε τέχνη.

ναι νενα μου θελαμε δε θελαμε μοιρισαν χριστουγεννα. ;D (ειναι η αγαπημενη μου γιορτη βλεπεις) :)
παρολα αυτα περιμενω και αλλες φιλες απο αλλα μερη της ελλαδας να μας γραψουν τα υπεροχα ελληνικα εθιμα.
η ευη μου εχει ταξει κρητικο γαμο.........
ευακι? ;) ;)

και συνεχιζω γιορταστικα........ :)
να μιλησω λιγο και για επτανησα και για την πατριδα μου την κεφαλλονια  :)

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ
 
 
 Στα όμορφα Επτάνησα, ανάμεσα στο Ιόνιο πέλαγος και την Αδριατική θάλασσα, χαίρονται με ξεχωριστό τρόπο τις ημέρες του Δωδεκαημέρου.
Οι άνθρωποι γιορτάζουν πηγαίνοντας στην εκκλησία, τρώγοντας, πίνοντας, τραγουδώντας αλλά και κάνοντας αστεία ο ένας στον άλλο.

 Οι Κολώνιες: (ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ)
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το βράδυ οι κάτοικοι της πόλης γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του Νέου Χρόνου κατεβαίνουν στο δρόμο κρατώντας μπουκάλια με κολώνια και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας:
Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς.
Και η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι "Καλή Αποκοπή" δηλαδή "με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό το χρόνο".
"Πάλιν ακούσατε άρχοντες πάλι να σας ειπούμε Ότι και αύριο εστί ανάγκη να χαρούμε και να πανηγυρίζομεν περιτομήν Κυρίου, την εορτήν του Μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου".

[Από το βιβλίο της Αγγελικής Θ. Μαστρομιχαλάκη, Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα] "Οι παλιοί Αθηναίοι περίμεναν τον Άη Βασίλη από το βράδυ της παραμονής με ολάνοιχτες τις πόρτες των σπιτιών τους και επειδή σύμφωνα με την παράδοση, θα ήταν... κουρασμένος και πεινασμένος από το μακρινό ταξίδι του, έστρωναν ένα μεγάλο τραπέζι και το φόρτωναν με τα πιο εκλεκτά γλυκίσματα και φαγητά για να τον φιλοξενήσουν...γύρω από το τραπέζι αυτό μαζευόταν το βράδυ της παραμονής όλη η οικογένεια και περίμενε για ν' αρχίσει το φαγοπότι.
Τα μεσάνυχτα έσβυναν τις λάμπες τους κι έδιωχναν με γιουχαίσματα τον παλιό χρόνο, πετώντας πίσω του(!) στο δρόμο ένα παλιοπάπουτσο. "
[Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης] Το έθιμο του ροδιού της πρωτοχρονιάς διατηρείται και σήμερα.
Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι και μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδικάνοντας το ποδαρικό, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά, καλότυχα.
Τα παιδιά κρεμούν, την παραμονή της πρωτοχρονιάς, τα παπούτσια και τις κάλτσες τους στα παράθυρα ή στο τζάκι περιμένοντας να περάσει ο Άη Βασίλης να τα γεμίσει δώρα.
[Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης] Στις Κυκλάδες θεωρούν καλό οιωνό να φυσάει βοριάς την πρωτοχρονιά.
Επίσης θεωρούν καλό σημάδι αν έρθει στην αυλή τους περιστέρι τη μέρα αυτή.
Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό τους κοράκι τους βάζει σε σκέψεις μελαγχολικές ότι τάχα τους περιμένουν συμφορές...
[Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης]

Σε μερικά χωριά όταν πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ' ένα κομμάτι σίδερο, για να είναι όλο το χρόνο... "σιδερένιοι".
[Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης]

Με την Πρωτοχρονιά είναι συνδεδεμένες και πολλές προλήψεις.
Τη μέρα αυτή αποφεύγουν να πληρώνουν χρέος, να δανείσουν λεφτά, να δουλέψουν ή να δώσουν φωτιά. Όλα αυτά ξεκινούν από την προληπτική σκέψη: ό,τι κάνει και πάθει κανείς αυτή τη μέρα θα εξακολουθεί να συμβαίνει όλο το χρόνο !
[Μιχ. Κ. Τσώλης, Γιορτές της Ρωμηοσύνης]

Το ρόδι
"Χίλιοι μύριοι καλογέροι σ' ένα ράσο τυλιγμένοι" Τι είναι;
Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας κρεμούσαν στο κάθε σπίτι, από το φθινόπωρο, ένα ρόδι.
Μετά τη Μεγάλη Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε χίλια κομμάτια κι έλεγαν:
"Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!" Κολλέγιο Αθηνών Δημοτικό.
 
 
 

και ενα ακομα .........
ειναι οντως κρητικο?

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ
 
 
 ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Το χριστουγεννιάτικο ψωμί το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή.
Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία .
Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά , ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι , ροδόνερο , μέλι , σουσάμι , κανέλα και γαρίφαλα, λέγοντας: "Ο Χριστός γεννιέται , το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει."
Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ΄ τη ζύμη. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια.
Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί.
Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, δίνοντας πολλές ευχές. Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός.
Γύρω - γύρω διάφορα, διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.
Την ημέρα του Χριστού, ο νοικοκύρης έπαιρνε το χριστόψωμο, το σταύρωνε, το έκοβε και το μοίραζε σ' όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Μερικοί, εδώ βλέπουν ένα συμβολισμό της Θείας κοινωνίας.
'Οπως ο Χριστός έδωσε τον άρτον της ζωής σε όλη την ανθρώπινη οικογένειά του. Γύρω από το χριστόψωμο υπάρχουν και άλλες παραδόσεις. Αναφέρονται στην ενότητα της Εκκλησίας και των λαών, με συμβολικό πρότυπο την ένωση των κόκκων του σίτου σ΄ ένα ψωμί. Οι λαοί κάποτε θα ενωθούν μ' ένα ποιμένα το Χριστό. Από τις προετοιμασίες της παραμονής των Χριστουγέννων πιο χαρακτηριστική είναι εκείνη που αναφέρεται στο ζύμωμα του χριστόψωμου.
Κατά τόπους φτιάχνεται σε διάφορες μορφές και έχει διαφορετικές ονομασίες όπως: "το ψωμό του Χριστού", "Σταυροί", "βλάχες" κ.ά."
Τα χριστόψωμα, αποτελούν το βασικό ψωμί των Χριστουγέννων και το ευλογημένο, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του.
Εκτός από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, οι νοικοκυρές φροντίζουν και για το ζύμωμα των χριστόψωμων. Το έθιμο αυτό διατηρείται σε ελάχιστα μέρη της Ελλάδας κυρίως στην Κρήτη. Η συνήθεια αυτή είναι πολύ βαθεία ριζωμένη.
Το ζύμωμα του χριστόψωμου θεωρείται έργο θείο και είναι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Οι γυναίκες φτιάχνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια και υπομονή.
Σε πολλά μέρη τα χριστόψωμα, τα έφτιαχναν κεντημένα με ωραία σχήματα που γίνονταν πάνω στο ζυμάρι με διάφορα ποτήρια, μικρά ή μεγάλα ή κούπες από βελανίδια που συμβόλιζαν την αφθονία που ήθελαν να έχουν στην παραγωγή των ζώων και της σοδειάς του σπιτιού τους. Μερικοί συνήθιζαν στη μέση του χριστόψωμου να βάζουν ένα άβαφο αυγό που συμβόλιζε τη γονιμότητα.
 
 
 

ΤΑ ΚΑΡΥΔΙΑ

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ
 
 
 Παραδοσιακό ομαδικό παιγνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο.
Την ημέρα των Χριστουγέννων , τα παιδιά , κορίτσια και αγόρια , παίζουν "τα καρύδια". Το παιχνίδι είναι ομαδικό και παίζεται ως εξής: Κάποιο παιδί χαράζει με ένα ξυλάκι στο χώμα μια ευθεία γραμμή.
Πάνω σε αυτή την ευθεία γραμμή κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά.
Μετά , ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή - σειρά των καρυδιών ,σκυφτός , με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του , σημαδεύει κάποιο από τη σειρά των καρυδιών. Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει , συνεχίζει ο επόμενος παίκτης.
Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να κερδισθούν όλα τα καρύδια... Tα "καρύδια" είναι ένα παραδοσιακό ομαδικό παιγνίδι που παίζουν τα παιδιά στην 'Ηπειρο. Την ημέρα των Χριστουγέννων, τα παιδιά, κορίτσια και αγόρια, παίζουν "τα καρύδια".
Το παιχνίδι είναι ομαδικό και παίζεται ως εξής: Κάποιο παιδί χαράζει με ένα ξυλάκι στο χώμα μια ευθεία γραμμή.
Πάνω σε αυτή την ευθεία γραμμή κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή - σειρά των καρυδιών,σκυφτός, με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, σημαδεύει κάποιο από τη σειρά των καρυδιών
.'Οποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι.
Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης.
Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να κερδηθούν όλα τα καρύδια.
 
 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Αυτά που δεν πρέπει να ξεχνάμε
Από το περιοδικό "Αδούλωτη Μάνη" Της Γεωργίας Δημακόγιαννη
Η γέννηση του Χριστού κανονίστηκε το 354 μ.Χ. να εορτάζεται στις 25 Δεκεμβρίου, την ίδια μέρα που γιορτάζονταν η γέννησις του παλαιού Θεού Μίθρα, του "αήττητου Θεού Ήλιου" που ήταν θεός όλων των ηλιακών θεοτήτων της ειδωλολατρίας.
Με την αλλαγή και την στροφή των ανθρώπων προς άλλους θεούς, ο "Αήττητος Θεός Ήλιος", έπεσε και τη θέση του την πήρε ο "Ήλιος της Δικαιοσύνης" ο Χριστός.
Εξετάζοντας κανείς τα εορταστικά έθιμα των διαφόρων λαών σκόπιμο είναι να εξετάσει και τον τρόπο που τρέφονται κατά τις μέρες αυτές.
Στη Μάνη ακούγεται συχνά το τετράστιχο:
"Του Χριστού χριστόψωμα, τα Φώτα τηγανίδες και τη Λαμπρή τυρόπιτες τ' Άγιου Πετριού κουλούρες". Ειδικά, στο Μανιάτικο χώρο, η αναφορά μας είναι απαραίτητο να προσαρμοστεί στους όρους της ζωής των Μανιατών και εκεί να τοποθετήσει τις συνήθειες και τα έθιμά τους. Στις συνήθειες λοιπόν, των γιορτινών αυτών ημερών, συνηθίζονται οι τηγανίδες και τα χριστόψωμα, τροφές προσαρμοσμένες στο λιτό και σκληρό βίο των Μανιατών, εφόσον την εποχή αυτή καταγίνονται με το ελαιομάζωμα.
Στη Μάνη, δεν υπάρχει η πολυτέλεια εθίμων με αντίστοιχες εορταστικές εκδηλώσεις και η παρασκευή εδεσμάτων που παρατηρείται αλλού, προέχει ο αγώνας για την επιβίωση..
.
Οι τηγανίδες, φτιάχνονται τις ημέρες των Χριστουγέννων και των Φώτων.
"Πρόκειται για ζύμη, που την πλάθουν σαν χοντρό μακαρόνι πάχους περίπου του μικρού δακτύλου και μήκους μισού μέτρου, τις τυλίγουν με κέντρο τη μια άκρη και κατόπιν τις τηγανίζουν" Η πρώτη έχει το σχήμα σταυρού. Η νοικοκυρά ρίχνοντάς την μέσα στο αναβραστό το λάδι, που τσιτσιρίζει στο βαθουλό τηγάνι πάνω στη σιδεροστιά, σταυροκοπιέται και εύχεται: "να σταυρωθούν τα κακά και του χρόνου".
Οι άλλες τηγανίδες έχουν ποικίλα σχήματα. Κάθε οικογένεια, στο φούρνο του σπιτιού "ρίχνει" τα χριστόψωμα, για να τα κόψει στο τραπέζι των Χριστουγέννων ο οικοδεσπότης σταυρώνοντάς τα, και ευχόμενος "Χρόνια πολλά και του χρόνου".
Τα χριστόψωμα κατασκευάζονται όπως το ψωμί, μόνο που στολίζονται με σταυρούς και ποικίλα στολίδια ανάλογα με την καλαισθησία της νοικοκυράς.
Και στη Μάνη ακούγονται δοξασίες για τα δαιμονικά και άλλα υπερφυσικά όντα, που βγαίνουν τα δωδεκαήμερα από του Χριστού ως τα Φώτα.
Πρόκειται για τους Καλλικαντζάρους. Πολλοί λαογράφοι, υποστηρίζουν πως είναι οι Καλλικάντζαροι απόγονοι του τραγοπόδη θεού Πάνα ή των Σατύρων, που πηδήσανε από την μυθολογία στη χριστιανική ζωή. Ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας Νικ. Γ. Πολίτης στις "Παραδόσεις" του αναφέρεται σε Λυκοκατζαραίους, Σκαλικαντζέρια, Καρκαντζέλια, Κωλοβελώνηδες, Πλανηταρούδια, Κάηδες, Παγανά. Στην περιοχή της Αντρούβιτσας (Δ. Μάνη) ονομάζουν τους Καλλικαντζάρους Τσιλικρωτά.
Ο Πασαγιάννης στο ομώνυμο χριστουγεννιάτικο διήγημά του αναφέρεται με ένα χαριτωμένο τρόπο σε θρύλους για τα ξωτικά αυτά.
Τους Καλλικαντζάρους που μπαίνουν στα σπίτια από τις καπνοδόχους, γιατί τους προσελκύει η μυρωδιά του λαδιού από τις τηγανίδες, ο λαός τους έχει πλάσει ψηλούς, μαυριδερούς, ισχνούς, άσχημους με κόκκινα άγρια μάτια και τριχωτό όλο το σώμα.
Θεωρούνται "μαγαρισμένοι" και σιχαμεροί, κάνουν ζημιές όπως: σβήνουν τη φωτιά, μαγαρίζουν τα εδέσματα παρενοχλούν τους ανθρώπους κυρίως τα παιδιά και τις γριές και χοροπηδάνε στους δρόμους.
Τρώνε βατράχους, χελώνες, φίδια, σκουλήκια κ.ά. Οι άνθρωποι προσπαθούν να εξολοθρεύσουν τις βλαπτικές τους ενέργειες με εξορκισμούς ή προσφορά γλυκισμάτων, τηγανίδων κ.τ.λ.
Ο μεγάλος τους φόβος είναι ο αγιασμός.
Στη Μάνη, ακούγονται και στην εποχή μας, κάποια λαϊκά στιχουργήματα για τους Καλλικαντζάρους:
Αρορίτες είμαστε, αραρά γυρεύουμε τηγανίδες θέλομε τα παιδιά τα παίρνουμε ή το (γ)κούρο ή τη (γ)κότα ή θα σπάσαμε τη (μ)πόρτα.
Φοβούνται τον αγιασμό γιατί όποιος βραχεί με αγιασμένο νερό αφανίζεται.
Όταν βλέπουν τον παπά που αγιάζει τρέχουν φωνάζοντας:
Φεύγετε να φεύγουμε τι έφτασε ο σκυλόπαπας με την αγιαστούρα του Τέλος να αναφέρουμε δυο παροιμιώδεις φράσεις που σχετίζονται με τα Χριστούγεννα, φράσεις που ακούγονται στη Μάνη και μνημονεύονται στις εργασίες του γνωστού συγγραφέα Αν. Κουτσιλιέρη. Η φράση: "Να γεμίσει η μυλόστασή σου τη Λαμπρή τυρόπιτες και τα Χριστούγεννα τηγανίδες" σημαίνει κατάρα.
Συνηθίζεται στους πενθούντες να προσφέρουν οι συγγενείς ή οι φίλοι, τα Χριστούγεννα τηγανίδες ή γλυκίσματα, για να μην τους λείψουν αυτές τις γιορτινές μέρες.
Οι τηγανίδες θεωρούνται εορταστικό φαγητό, είναι συνδεδεμένες με σχετικές προλήψεις. Σημειωτέον ότι, όταν κάποια οικογένεια πενθεί, δεν επιτρέπεται να παρασκευάζει εδέσματα εορτών. Άρα το να γεμίσει η μυλόστασή σου (= τετράγωνη επιφάνεια που τοποθετούν το χερόμυλο) με τηγανίδες τα Χριστούγεννα σημαίνει να σου έχει τύχει κάποιος θάνατος προσφιλούς - συγγενικού σου προσώπου, ομοίως για το Πάσχα "να σου φέρουν τυρόπιτες".

ΧΟΙΡΙΝΟ ΚΡΕΑΣ
 
 Τα διάφορα εδέσματα φτιαγμένα από χοιρινό κρέας αποτελούν για πολλές περιοχές της Ελλάδας και κυρίως Κρήτη παράδοση στην διάρκεια των Χριστουγέννων.
Μάλιστα κατά το παρελθόν, όταν ολόκληρη η οικογένεια τηρούσε με ευλάβεια την νηστεία των ημερών, που προηγούνταν της μεγάλης γιορτής, η εμφάνιση χοιρινού κρέατος μαγειρεμένου με διάφορους τρόπους και κυρίως σε πηχτή και λουκάνικο αποτελούσε εξαιρετικό γεγονός.
'Ετσι κι αλλιώς η γαλοπούλα είναι ξενόφερτο έδεσμα που ακόμα και σήμερα δεν συγκεντρώνει την προτίμηση των Κρητικών σε αντίθεση με το χοιρινό που υπάρχει απαραίτητα σε κάθε τραπέζι.
Σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών προμηθεύεται το γευστικότατο χοιρινό κρέας από τα κρεοπωλεία ή τα σούπερ-μάρκετ, ενώ αν κοιτάξει κανείς δύο δεκαετίες πίσω θα δει πως οι περισσότερες οικογένειες στα χωριά αγόραζαν ζωντανά μικρά γουρουνάκια τα οποία "παρατάϊζαν" λίγους μήνες πριν τα Χριστούγεννα για να τα σφάξουν λίγο πριν τις γιορτές και να φτιάξουν λουκάνικα, πηχτή, χοιρομέρι, ψητό και πολλά άλλα εδέσματα. Μάλιστα στα χωριά της Κρήτης συνηθίζονταν η σφαγή των γουρουνιών να γίνεται την ίδια ημέρα, απ' όλους, γεγονός που αποτελούσε πανηγύρι για τα μικρά παιδιά, όσα βέβαια είχαν τη δύναμη ν' αντέξουν το σκληρό θέαμα της σφαγής. Το έθιμο διατηρείται ακόμη και σήμερα στην κοινότητα των Αγίων Δέκα όπου στις 23 του μηνός, ημέρα της εορτής των Αγίων Δέκα μαρτύρων, γίνεται ομαδικά η σφαγή των γουρουνιών, πράγμα που εντάσσεται στον γενικότερο εορτασμό για τους προστάτες-πολυούχους της περιοχής. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως η σφαγή των γουρουνιών κατά τον τρόπο που γίνονταν παλαιότερα, αποτελούσε κατάλοιπο ειδωλολατρικής λατρείας.

'Ετσι για παράδειγμα ο λαογράφος Κώστας Καραπατάκης στο βιβλίο του "Το δωδεκαήμερο, παλιά χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα" αναφέρει πως οι Ρωμαίοι θυσίαζαν χοίρους στους θεούς Δήμητρα και Κρόνο για να τους ευνοήσουν στην καλλιέργεια της γης.
Αυτό συνέβαινε στο διάστημα από 17-25 Δεκεμβρίου, δηλαδή την περίοδο κατά την οποία γίνονταν η σφαγή των ζώων και μερικάχρόνια πριν το 1998.
Ο χοίρος, όπως λέγεται το γουρούνι στην Κρήτη, έδινε στις οικογένειες κρέας για πολλούς μήνες. 'Αλλωστε το λουκάνικο και το χοιρομέρι διατηρούνται αρκετό χρόνο χωρίς να φυλαχθούν σε ψυγείο, ενώ τα υπόλοιπα μέρη από το ζώο πριν την εισαγωγή στη ζωή μας του ηλεκτρικού, είτε παστώνονταν με πολυ αλάτι, είτε γίνονταν πηχτή σε πήλινα δοχεία που επίσης διατηρούνταν για αρκετές εβδομάδες σε δροσερό μέρος.
Σήμερα η χρήση των ηλεκτρικών ψυγείων έχει απλουστεύσει τα πράγματα σε σχέση με την διατήρηση του κρέατος, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις προμήθειες που κάνει κάθε νοικοκυριό, αφού σε κάθε περίπτωση προτιμάται το φρέσκο από το κατεψυγμένο κρέας. Από τον χοίρο οι παλιές νοικοκυρές δεν πετούσαν ούτε κόκκαλο, αφού για όλα τα κομμάτια υπήρχε κι άλλη συνταγή και χρήση.
Έτσι το κεφάλι και τα πόδια γίνονταν, και εξακολουθούν να γίνονται, πηχτή.
Το συκώτι τηγανιτό, τα πλαϊνά μέρη τουχοιρινού μαζί με το δέρμα αποτελούσαν το χοιρομέρι.
Το μεγαλύτερο τμήμα του ζώου, καθαρό κρέας αλλά και λίπος, προοριζόταν για τα λουκάνικα, τα οποία "κάπνιζαν" μαζί με το χοιρομέρι, στο τζάκι με κλαδιά κυπαρισσιού για να πάρουν ωραίο άρωμα και να τραβήξουν τα υγρά τους. Τα μεγαλύτερα κόκαλα απογυμνώνονταν από το πολύ κρέας και χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ζωμού για σούπες, τα έντερα φυσικά χρησιμοποιούνταν για τα λουκάνικα .
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το χοιρινό κρέας χρησιμοποιούνταν κατά το παρελθόν ως πρώτη ύλη και για διάφορα γιατροσόφια ενώ κομμάτια του αποτελούσαν αντικείμενα μαντείας. Πιο συγκεκριμένα ο σφάχτης ή κάποιος ηλικιωμένος σε ρόλο χρησμοδότη μελετούσε τα σπλάγχνα του ζώου για να ερμηνεύσει τι σήμαιναν για το μέλλον, για την τύχη του σπιτιού, τις σοδειές, τον καιρό.
Για παράδειγμα, αν η σπλήνα ήταν διπλωμένη, κάποιος από το σπίτι θα παντρευόταν και θα γινόταν "διπλός". Αν η σπλήνα ήταν φαρδιά στο πίσω μέρος, ο χειμώνας θα ήταν όψιμος, ενώ αν ήταν στο μπροστινό θα ήταν πρώιμος.
Στα χωριά της δυτικής Μακεδονίας αφού ολοκληρωνόταν η σφαγή, το κρέας του γουρουνιού δεν θα έμπαινε στο σπίτι εάν πρώτα δεν το διάβαζε παπάς.
Στον θεσσαλικό κάμπο έκοβαν το αριστερό πόδι του ζώου και το έβαζαν στο στόμα του "για να φάει τα πόδια του και όχι τον νοικοκύρη του σπιτιού".
Σε χωριά της Λήμνου αλλά και των Τρικάλων, αν το γουρούνι ήτανμαύρο έπαιρναν αίμα με το δάχτυλο κι έκαναν ένα σταυρό στο μέτωπο για να μην έχουν πονοκεφάλους. Στην περιοχή της Θεσσαλονίκης έβαζαν ένα άσπρο αυγό στο αίμα του γουρουνιού και στη συνέχεια το τοποθετούσαν στο εικονοστάσι για να μην τους "πιάνει το μάτι".
Στα ορεινά χωριά της Αργιθέας έβαζαν ένα μαχαίρι στο στόμα του ζώου για να μην το μολύνουν οι καλικάντζαροι, ενώ για τον ίδιο λόγο, σε άλλες περιοχές κάρφωναν στο κρέας ένα πιρούνι.
Πέρα από αυτά, υπήρχαν και κάποιες "ιατρικές" εφαρμογές, που συνδυάζονταν με το έθιμο της σφαγής του γουρουνιού.
'Ετσι κρατούσαν σε πολλές περιοχές ένα κομμάτι παστό από την κοιλιά του ζώου και το χρησιμοποιούσαν για την παρασκευή αλοιφών για τις πληγές. Τη χολή τη χρησιμοποιούσαν σαν φάρμακο για τους πόνους των αυτιών. Σε νησιωτικές περιοχές έδιναν τη μύτη του γουρουνιού να τη φάει ο οξύθυμος του σπιτιού για να "μαλακώσει".
Στα χωριά της Θεσσαλίας την έδιναν στα παιδιά, προκειμένου να σταματήσουν να φοράνε πάνες και να μάθουν να χρησιμοποιούν την τουαλέτα. 
 
 

[/color]
Στην Κρήτη παλιότερα ήταν έθιμο να μεγαλώνει κάθε οικογένεια στο χωριό ένα γουρούνι, το «χοίρο», όπως το έλεγαν. Ο χοίρος σφάζονταν την παραμονή των Χριστουγέννων κι ήταν το κύριο Χριστουγεννιάτικο έδεσμα.
Την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, οι χωρικοί έκοβαν το κρέας του χοίρου και έφτιαχναν:
•  λουκάνικα
•  απάκια: καπνιστό κρέας
•  πηχτή (τσιλαδιά): αφαιρείται κάθε ίχνος κρέατος από το κεφάλι του γουρουνιού και όλα μαζί βράζονται. Ο ζωμός με ειδική προετοιμασία μετατρέπεται σε πηχτό ζελέ που μέσα του βρίσκονται τα κομμάτια του κρέατος.
•  σύγλινα, δηλαδή το κρέας του γουρουνιού κομμένο σε μικρά κομμάτια, που το έψηναν και το έβαζαν σε μεγάλα δοχεία και το κάλυπταν με το λιωμένο λίπος του ζώου. Το λίπος έπηζε μόλις έχανε τη θερμότητα του και το κρέας μπορούσε να διατηρηθεί έτσι για αρκετούς μήνες.
•  ομαθιές, τα έντερα του χοίρου γεμισμένα με ρύζι, σταφίδες και κομματάκια συκώτι.
•  τσιγαρίδες, κομμάτια μαγειρεμένου λίπους με μπαχαρικά που το έτρωγαν με ζυμωτό ψωμί για κολατσιό στην εξοχή, όταν μάζευαν τις ελιές.
Ο χοίρος των Χριστουγέννων ήταν η βασική πηγή κρέατος για αρκετές εβδομάδες. Φυσικά αναφερόμαστε σε μια δίαιτα εξαιρετικά φτωχή σε κρέας, την περίφημη διατροφή της Κρήτης (Μεσογειακή Διατροφή), που χάριζε στους Κρητικούς των παλιότερων δεκαετιών υγεία και μακροζωία.
Τίποτα δεν πήγαινε χαμένο από το χοίρο των Χριστουγέννων, για κάθε κομμάτι του ζώου υπήρχε κάποια χρήση. Ακόμα κι αυτή η ουροδόχος κύστη, η «φούσκα» όπως λέγεται, πλυνόταν και καθαριζόταν και μετά φουσκωνόταν και γινόταν μπάλα, πολύτιμο δώρο για τα παιδιά της εποχής εκείνης.

    Στο σημείο αυτό τελείωνε η δουλειά της ομάδας του κοψίματος του χοίρου, για να επακολουθήσει η γερή κρασοκατάνυξη με τσι μπόλικους μεζέδες, που έδιναν οι σουβλισταρές στον άρδακτο, που ψήνονταν στο μεταξύ.

Μετά την αποχώρηση της ομάδας του κοψίματος παράμεναν οι άνθρωποι του σπιτιού με επικεφαλής τις γυναίκες και επιδίδονταν στην πιο λεπτομερειακή προπαρασκευή και κατεργασία των ξεχωρισμένων κομματιών του τεμαχισμένου χοίρου.

    Και πρώτα έπαιρναν από τα κρέατα της σκάφης τα χοιρομέρια και αφού τα χάραοαν, έβαζαν στις βαθειές χαραγές μπόλικο αλάτι. Το ίδιο έκαναν καιστις λουρίδες του λαρδιού, ενώ τις κυλινδρικές πέρδικες (μπον-φιλέ) τις έκοβαν στενόμακρες λουρίδες και τις αλάτιζαν, για να γίνουν τα απάκια. Τα αλατισμένα αυτά κρέατα, τα ξανάριχναν στη σκάφη και τα περίχυναν μέσα σε δυνατό ξύδι. Ύστερα από τρεις-τέσσερις μέρες τα τραβούσαν από το ξύδι, τα περιτύλισαν σε καθαρά τσουβάλια ή χοντρά υφάσματα και τα πέτρωναν βαρεία ώσπου να στραγγίσει το ξύδι και το νερό, που περιείχαν. Κατόπιν τα κρεμούσαν στο τζάκι και καπνίζονταν μέχρι να στεγνώσουν τελείως. Για αυτό όλα αυτά τα κρέατα λέγονται με μια λέξη καπνιστά.
    Όσο για την παρασκευή των λουκάνικων η νοικοκερά με τα παραχέρια (βοηθούς) της έκοβε τα ξεχωρισμένα ειδικά κομμάτια το κρέας σε πολύ μικρά κομμάτια -τις γουλιές- και τα έριχνε μέσα σε δυνατή άλμη από αλάτι και ξύδι. Ύστερα δε από δυο-τρεις μέρες τα έβγαζε και χωρίς να τα στραγγίσει τελείως πρόσθετε τα ανάλογα τριμμένα πιπεροκίμινα και άρχιζε έπειτα να γεμίζει τα κομματιασμένα έντερα του χοίρου με τη βοήθεια της λουκανίθρας, μιας λεπτής βίτσας γυρισμένης σε αυγοειδές σχήμα, που έμπαινε στο στόμιο του εντέρου και το κρατούσε ανοικτό προς διευκόλυνση του γεμίσματος. Μετά το γέμισμα του κάθε λουκάνικου, που ήταν δεμένο και από τις δυο άκρες διπλώνονταν και κρεμούνταν σε μια ειδική χοντρή βέργα, που βρισκόταν επίτηδες στο εσωτερικό του τζακιού, για στέγνωμα και κάπνισμα.
    Παράλληλα και ταυτόχρονα με τις παραπάνω δουλειές γινόταν και η προετοιμασία για την παρασκευή της τσιλαδιάς (πηκτής). Για το σκοπό αυτό σε ένα ενδιάμεσο χρόνο έπαιρναν και έβραζαν δυνατά σε κατάλληλο μεγάλο τσικάλι τη χοιροκεφαλή, τσι λαιμουδαρές και τα πόδια μέχρι να ξεκοκκαλίσουν. Μετά το βράσιμο αποχώριζαν το κρέας από τα κόκκαλα, το τεμάχιζαν σε μικρά κομμάτια και τα ανακάτωναν, ώστε να υπάρχει ανομοιομορφία από τα διάφορα μέρη της κεφαλής της λαιμουδαράς και των ποδιών. Τα ανακατεμένα αυτά κομμάτια κουκκίζονταν ελαφρά με τριμμένα πιπεροκίμινα και τοποθετούνταν σε ένα ή περισσότερα δοχεία. Κατόπιν έπαιρναν το ζουμί αφαιρούσαν την πανωλαδιά τση γλίνας, ώστε να μένει ο τζίλιος, ένα παχύρρευστο τρεμάμενο υγρό με την πολλή ζελατίνα του δέρματος και αφού έστιβαν στο υγρό αυτό μερικά νεράτζα για αρωματισμό περίχυναν μ αυτό τα κομμάτια των βρασμένων κρεάτων, που έπηζαν όλα μαζί και σχημάτιζαν την τσιλαδιά, την οποία άνοιγαν μετά μερικές μέρες ανά ένα-ένα τα δοχεία κι έτρωγαν τους εκλεκτούς της μεζέδες.

      Τα σύγλινα παρασκευάζονταν με απλό ψήσιμο μέσα σε ανοικτή σίγλα των γουλιών, που προορίζονταν για αυτά. Κατά το ψήσιμο όμως έπρεπε να μη μείνει νερό στις ψημένες γουλιές, που αλάτιζαν μέτρια κατά την ώρα του ψησίματος. Μετά το ψήσιμο τοποθετούνταν κατά πατωσές μέσα στο κατάλληλο κουρούπι μαζί με τη γλίνα, που περιείχαν, σε τρόπο ώστε να γεμίζουν όλα τα κενά και να μη μείνει μέσα αέρας, μάλιστα για μεγαλύτερη ασφάλεια κάλυφταν την κορφή του κουρουπιού με ζεστή γλίνα, που όταν έπησε έκανε ένα σώμα όλο το περιεχόμενο του κουρουπιού, από το οποίο έπαιρναν αργότερα μικρές ποσότητες για την παρασκευή φαγητών της οικογένειας.

    Για την παρασκευή της γλίνας κόβονταν σε σχετικά μεγάλα κομμάτια τα πλαϊσερά και οι βασιλικοί και ρίχνονταν σε μεγάλο μπακιροτσίκαλο μέσα σε νερό και ακολουθούσε δυνατός και παρατεταμένος βρασμός μέχρις ότου αποβληθεί το λίπος (γλίνα) από τα πλαϊσερά και τσι βασιλικούς. Μετά το βράσιμο και τον αποχωρισμό του λίπους παράμενε όλο το περιεχόμενο του τσικαλιού ώσπου να κρυώσει, οπότε η γλίνα επέπλεε και μαζευόταν με την τρυπητή κουτάλα. Αν η νοικοκερά ήθελε καλύτερη λεύκανση της γλίνας, την ξανάβραζε σε άλλο νερό και αφού ξανακρύωνε την μάζευε με την κουτάλα και την έριχνε σταγγιστά στο ειδικό κουρούπι.
Τα κομμάτια των πλαϊσερών και των βασιλικών, που έμεναν μετά το βράσιμο, περνούσαν ακόμη από άλλη επεξεργασία, για να αποδώσουν και το υπόλοιπο της γλίνας, που κρατούσαν. Η πρόσθετη αυτή επεξεργασία ήταν το τσιγάρισμα δηλ. το ψήσιμο χωρίς νερό. Το τσιγάρισμα γίνονταν μέσα σε ειδικό βαθύ τηγάνι, όπου ρίχνονταν σε μικρές ποσότητες και με το άνυδρο ψήσιμο έλυωνε η απομένουσα γλίνα και έμεναν μόνο οι τσιγαρίδες. που ανασύρονταν με την τριπλή κουτάλα και τρώγονταν αμέσως από την οικογένεια, ενώ η γλίνα, που έβγαινε φυλάσσονταν για μελλοντική κατανάλωση.
Όλα τα παραπάνω παρασκευάσματα διατηρούνταν και καταναλώνονταν από την αγροτική οικογένεια σ όλη τη διάρκεια του χειμώνα και έτοι καλυπτόταν μια πολύ σημαντική ανάγκη σε κρεατοδιατροφή της οικογένειας, που κατά πολύ αραιά διαστήματα ικανοποιούνταν στις άλλες εποχές του χρόνου.

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας τμήματα του χοιρινού χρησιμοποιούνταν κατά το παρελθόν ως πρώτη ύλη για διάφορα γιατροσόφια ενώ άλλα κομμάτια του αποτελούσαν αντικείμενα μαντείας. Πιο συγκεκριμένα ο σφάχτης ή κάποιος ηλικιωμένος σε ρόλο χρησμοδότη μελετούσε τα σπλάγχνα του ζώου για να ερμηνεύσει τι σήμαιναν για το μέλλον, για την τύχη του σπιτιού, τις σοδειές, τον καιρό.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1. Το έθιμο της Γαλοπούλας έφτασε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 μ.Χ. Έχει διαδοθεί αρκετά και στην Ελλάδα και έχει αντικαταστήσει το χοιρινό κρέας σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι τελείως.

Τα κάλαντρα
Τα κάλαντα (αρχαίο έθιμο σχετικό με την αρχή του χρόνου), κάλαντρα στην κρητική διάλεκτο, είναι τραγούδια που, με αφορμή το θρησκευτικό περιεχόμενο της εορτής, ζητουν φιλοδωρήματα για τους τραγουδιστές, τους καλαντράδες. Η βάση των παραδοσιακών καλάντων σε όλη την Ελλάδα είναι κοινή: αφού λένε για την εορτή, περνάνε στα παινέματα (επαίνους) για το νοικοκύρη, την «κερά», το γιο και τη θυγατέρα, με στίχους που είναι ένας ποταμός από εικόνες εκπληκτικής ομορφιάς, γεμάτες όμορφες κοπελιές, ξομπλιαστές, υφαντά, γραμματικούς με χρυσά κοντύλια (μολύβια), σπαθιά και ευαγγέλια κ.λ.π. (που τα σημερινά παιδιά της πολυκατοικίας και της τηλεόρασης, χωρίς να φταίνε βέβαια τα ίδια, μάλλον δεν θα τα καταλάβαιναν καν), και καταλήγουν στα δοσίματα: γ-ή απάκι γ-ή λουκάνικο γ-ή από λαγού κομμάτι, γ-ή από τη μαύρη όρνιθα κιανένα-ν-αβγουλάκι, κι αν είν’ κι απού τη γαλανή (άσπρη) ας είν’ και ζευγαράκι (δύο αβγά). Κι απού το λαδοπίθαρο κιαμια οκά λαδάκι, κι αν είν’ και περισσότερο, κρατούμε μεις τ’ ασκάκι (να το βάλουμε)…
Όχι εφετζίδικα δώρα, όχι εμπορεύματα, αλλά είδη πρώτης ανάγκης!
(Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία»)


Κρητικά κάλαντα

Καλήν εσπέρα άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ' αρχοντικό σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ' η φύσις όλη.
Άψε Βαγίτσα το κερί, άψε και το διπλέρι
και κάτσε και ντουχούντιζε ίντα θα μας εφέρει.
Για πα και για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι
κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι κι αν τό 'κανε κι η γαλανή ας είναι ζευγαράκι.
Φέρε πανιέρι κάστανα, πανέρι λεπτοκάρυα
και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα παλικάρια.
Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα
ανοίξατε την πόρτα σας να πούμε 'καλησπέρα".

ευη μου υπεροχη η περιγραφη σου. :)
και τι ωραια καλαντα......τα λενε ακομα ετσι ?
σε ευχαριστουμε θερμα για τις πληροφοριες
οσο για τα κρεατικα αυτο το απακι δεν παιζεται :P
κανενα μαγαζι με καλο απακι εδω στην αθηνα γνωριζει κανεις?
φιλιααααα 

Τι να σχολιάσω; Τα τέλεια κάλαντα; τις νοστιμάδες;Το πόσο έχω ζηλέψει;
Αυτές οι ομαθιές που διαβασα πολύ με έχουν ιντριγκάρει!!
Ευη , το μάσα απαιτεί για τις ομαθιές συνταγή!
Ευχαριστούμε για το όμορφο κείμενο!

ομαθιες ή μαλλον ματιες οπως της λεει φτιαχνει η μαμα μου
και μαλιστα θα φτιαξει την αλλη βδομαδα αλλα με συνταγη απο τη στερεα ελλαδα.
αν θυμαμαι καλα με χοιρινο και μοσχαρισιο κιμα αναμειγμενο ρυζακι πρασο φρεσκο κρεμμυδακι πιπεριι και μυρωδικα.
επειδη ομως τα χοιρινα εντερα περα απο το οτι ειναι δυσευρετα, πολυ λιπαρα κα ιμεγαλος μπελλας για να καθαριστουν συνηθως απεφευγε να τις φτιαξει αν και εμεις τρελαινομαστε.
φετος για πρωτη φορα μετα απο προταση του χασαπη εχει παραγγειλει το εξωτερικο υλικο αυτο που γεμιζουν τα λουκανικα και μαλιστα σε μεγαλο μεγεθος..
εχει παραγγειλει 4 μετρα  οποτε εχουμε να ριξουμε τρελες μασες!!!
ελπιζω να ειναι το ιδιο νοστιμο.
ομαθιες επισης φτιαχνει η πεθερα μου στην πελοποννησο αλλα με αλλο τροπο γεμιζει με πλιγουρι μυρωδικα και σταφιδες.
η εκδοχη ομως αυτη δεν εχει καμμια σχεση με τις ματιες που κανει η μαμα με συνταγη στερεοελλαδιτικη.
συνταγουλα συντομα!!!!!!!
φιλιααααααα

Ετσι για να ζηλέψετε, σας λέω ότι όλα τα κρεοπωλεία εδώ στο Ηράκλειο έχουν εφοδιαστεί με καπνιστά λουκάνικα και καπνιστά απάκια. Περπατάς και μοσχοβολάει ο τόπος.
Μ' έχει πιάσει νοσταλγία σήμερα. Θυμάμαι τα χριστούγεννα που περνούσα στο χωριό με τον παπού και τη γιαγιά. Ο παπούς στο σφάξιμο του χοίρου και η γιαγιά με τις θείες μου να φτιάχνουν λουκάνικα και απάκια. Τα τζάκια κάπνιζαν δαιμονισμένα και όλο το χωριό μοσχομύριζε (ξύδι και αρώματα).
Το βράδυ καθισμένοι όλοι γύρω από το τζάκι μας έλεγε η γιαγιά ιστορίες για καλικάντζαρους και ξωτικά. Και μεις τα πιτσιρίκια την ακούγαμε συνεπαρμένοι.
Δεν ήθελα να τελιεώσουν οι διακοπές των χριστουγέννων και να ξαναγύριζα στην πόλη.
Τα καλύτερά μου χριστούγεννα, τα πιο αθώα και όμορφα. Αχχχ!!

ζηλευωωωωωωωωωωωωω

ξαναφερνω το θεμα αυτο στο προσκηνιο καθως υπαρχουν γραμμενα αρκετα χριστουγεννιατικα κα ιγιορταστικα εθιμα
οποιος θελει ας συμπληρωσει καποιο γιορταστικο εθιμο απο την ελλαδα μας...

μπραβο πολυ ενδιαφερον  :) :)

επαναφερω το θεμα για να συμπηληρωσουμε και φετος εθιμα χριστουγεννιατικα και πρωτοχρονιατικα της πατριδας μας!!!

(https://dl6.glitter-graphics.net/pub/1779/1779146rt7yyfuka2.gif) (https://www.glitter-graphics.com)

Λαογραφία ειναι η επιστημη που εξεταζει τους λογους και τις πραξεις του λαου,δηλαδη η λαογραφια εξεταζει και ερευνα το Λαϊκο Πολιτισμο.
Η λαογραφια εξεταζει την τροφη ,την ενδυμασια,την κατοικια,το κυνηγι,τη γεωργια,την κτηνοτροφια,τις θρησκευτικες συνηθειες,τις καλες τεχνες,τους μυθους,τις παροιμιες,τη μαντικη τεχνη,τη λαικη ιατρικη και λοιπες εκδηλωσεις του λαου.


Ηθη και εθιμα του χωριου μου:

Η "παρηγοριά"

Τους ανθρωπους που εχασαν ενα δικο τους πρόσωπο ,σπευδουν οι φιλοι και οι συγγενεις να τους συνδραμουν και να τους παρηγορησουν ,με οσες περισσοτερες εκδηλωσεις μπορουν.Μια απο αυτες ειναι το εθιμο της "Παρηγοριας".Δηλαδη τις πρωτες μέρες της μεγαλης για την οικογενεια λυπης,πηγαινουν οι στενοι συγγενεις (οχι ομως την ιδια μερα) στα σπιτια των θλιμμενων και τους πηγαινουν τα φαγητα της βραδιας,οσα απαιτουνται να φανε ολα τα μελη της οικογενειας και αυτοι μαζι.
Συνήθεια ειναι να μαγειρευουν κόκορα με πληρη μακαροναδα.Πηγαινουν ακομα και το ψωμι και το κρασι και οτι αλλο κρινουν καλο και απαραιτητο για το τραπεζι.Ετσι αποφευγουν οι πονεμενοι να μαγειρευσουν τις πρωτες μερες της λυπης.Κατα τη διαρκεια του φαγητου δεν τσουγκριζουν τα ποτηρια με το κρασι ,αλλα απλως τα σηκωνουν λεγοντας :"Θεος σχωρεσ' τον"

"Το ξαγι " του μυλου

Οι μυλωναδες επαιρναν το δικαιωμα του αλεστικου τους σε ειδος,που λεγοταν "ξαγι".Το "ξαγι" δεν ηταν παντοτε σταθερο ,αλλα κυμαινοταν αναλογα με τον επαγγελματικο συναγωνισμο των μυλωναδων της περιφερειας και την ευσυνειδησια τους.Μετα το αλεσμα του καρπου ,πλησιαζαν το αλεσμενο αλευρι σε υγρασια ,για να βαραινει,οταν θα το παραδωσουν στον ιδιοκτητη αλεσμενο.
Φυσικα αυτο το εθιμο εχει πλεον σταματησει.


Το "φλαμπουρο"

Στην κηδεια ανυπαντρου αγοριου ή κοριτσιου φτιαχνουμε το "φλαμπουρο"
Αυτο ειναι ενα στεφανι που εχει διαμετρο 0,30 - 0,40 του μετρου στολισμενο με φυσικα λουλουδια.Το στεφανι αυτο το στηριζουμε σε ενα ελαφρο καλαμενιο στηριγμα που περναει αναμεσα στο στεφανι και προεξεχει στην κορυφη.Εκει βαζουμε ενα πορτοκαλι ή ενα ροιδο στο οποιο γραφουμε με γαρυφαλα (μπαχαρικα) τα αρχικα γραμματα του ονοματεπωνυμου του νεκρου.Ειναι δηλαδη το "φλαμπουρο" κατι παρομοιο με τα σημερινα στεφανια που πανε στις κηδειες.Οταν θαψουνε τον νεκρο βαζανε το φλαμπουρο στο νεοσκαμενο μνημα ,αφου σκισουν λουριδες λουριδες το μεταξωτο μαντιλι που κρεμεται στο φλαμπουρο και ετσι το αχρηστευουν για να μην το κλεψουν τιποτε ασυνειδητοι μικρανθρωποι.Εκει στο μνημα μενει το "φλαμπουρο" μεχρι την εκταφη του νεκρου.Το "φλαμπουρο" προηγειται ολης της παραταξης της κηδειας και μαλιστα μπροστα και απο τα εξαπτερυγα.
Σιγα σιγα ομως τεινει να εξαφανιστει και αυτο το εθιμο γιατι σημερα προτιμουνται τα πλαστικα στεφανια.


Το "φιδοπουκαμισο"

Ειναι γνωστο σε ολους μας οτι μερικα ειδη φιδιων αποδερματωνονται πολλες φορες κατα τους θερινους μηνες .Το δε "φιδοπουκαμισο" που μενει στα χαμοκλαδα ,το μαζευουν οι χωρικοι και το χρησιμοποιουν για γιατρικο σε πολλες αρρωστιες των μεγαλοσωμων ζωων.Ειδα πολλες φορες με τα ματια μου να κοβουν το φιδοπουκαμισο με το ψαλιδι σε μικρα κομματακια τα οποια τα ανακατευουν με πιτουρα ή με κριθαρι και δινουν να φανε τα αρρωστα ζωα τους οταν υποφερουν απο βηχα ,γιατι πιστευουν απολυτα οτι το "φιδοπουκαμισο" θα τα γιατρεψει!!
Το φιδοπουκαμισο το χρησιμοποιουν επισης και στην περιπτωση πονοματου των ανθρωπων.Τριβουν δηλαδη με αυτο τα βλεφαρα του ματιου που πονει ,γιατι πιστευουν ,πως ετσι θα γιατρευτει ο πονοματος.
Η σπουδαιοτερη προληψη ομως που εχουν για το φιδοπουκαμισο ειναι οι πεποιθηση τους ,πως οταν εχεις επανω σου φιδοπουκαμισο και βρεθεις σε συγκεντρωση ταχυδακτυλουργικης παραστασεως ,ο ταχυδακτυλουργος αδυνατει να εκτελεσει τις ταχυδαχτυλουργιες του ,γιατι οπως πιστευουν το φιδοπουκαμισο αντανακλαει δυναμικα και καθηλωνει τις κινησεις του ταχυδαχτυλουργου.
Τελος,πολλοι χωρικοι πιστευουν πως αμα τριψεις το σωμα σου με το φιδοπουκαμισο ,τοτε αφοβα μπορεις να κυκλοφορεις σε μερη οπου ειναι πολλα φιδια ,γιατι δεν διατρεχεις κινδυνονα σου επιτεθουν ,επειδη τα εμποδιζει η μυρωδια ,που αφησε επανω στο δερμα σου το φιδοπουκαμισο.
Κομματι φιδοπουκαμισου βαζουν και στα φυλακτα.

"Τα λουλουδια των νεονυμφων"

Στα πιο παλια χρονια υπηρχε το εξης εθιμο:
Οι ιερεις προσεφεραν στους νεονυμφους ενα μικρο μπουκετο με λουλουδια εποχης.Τις ανθοδεσμες τις τοποθετουσαν διπλα -διπλα σε ενα ωραιο δισκο στρωμενο με καθαρο ασπρο πετσετακι και κατα το τελος της λειτουργιας τις προσεφεραν στους νεονυμφους μαζι με το αντιδωρο.Οι νεονυμφοι εριχναν στο δισκο καποια χρηματα αναλογα με την οικονομικη τους κατασταση.Τα λουλουδια συμβολιζαν τον ανθοσπαρτο βιο,που πρεπει να περασει το ζευγαρι.Ηταν δηλαδη, μια εμπραχτη εκδηλωση των ευχων των ιερεων,εκτος βεβαια απο τις ευχες που τους ειπαν κατα την τελεση του μυστηριου.
Μετα την εκκλησια ,οι νεονυμφοι εκαναν τα περιφημα "πιστροφια".Γυριζαν δηλ. ολα τα συγγενικα σπιτια για να ευχαριστησουν τους συγγενεις τους για τη συμμετοχη τους στο γαμο,κρατωντας στο χερι τα λουλουδια.
Το μπουκετο εκεινο το τοποθετουσαν απαραιτητα στο εικονισμα του σπιτιου τους,διπλα στα στεφανα του γαμου τους.

Αποκριατικες προληψεις-"το κρυψιμο του μακαρονιου"

Τα ανυπαντρα κοριτσια ,το βραδυ της Κυριακης της Τυρινης,αφαιρουν με ολες τις δυνατες προφυλαξεις απο το πιατο τους ενα μακαρονι.
Η αφαιρεση αυτη επρεπε να γινει μυστικα ,σε τροπο που δεν επρεπε να την δει κανανα ματι,ουτε ακομα της μανας της η της αδερφης της ,γιατι εαν την δουν ,υπαρχει ο κινδυνος "να μην στρεξει" η προσπαθεια και να πανε χαμενες οι ελπιδες και οι προσδοκιες της...
Το κλεμενο μακαρονι θα το βαλουν κατω απο το μαξιλαρι τους την ιδια βραδια,αφου προηγουμενως γονατισουν και απαγγειλουν τρεις φορες τα ακολουθα λογια:

Αγια μου Τριτη σωνοντας,Τεταρτηη ξημερωνοντας,
να πας στα κουλουμα στα ουλουμα,
που ΄ναι οι τυχες οι πολλες
εκει 'ναι η δικη μου.
Λουζονται και χτενιζονται και σταυρομαντηλιζονται.
Κι αν ειναι καθιστη να σηκωθει,κι αν ειναι ορθη να δραμει,
να τρεξει ορη και βουνα,να ρθει να με προσδραμει.
Και οποιος ειν' της τυχης μου κι ολου τοτ ριζικου μου ,
να τον ιδω στον υπνο μου να γειανει η ψυχη μου.


Το παραξενο αυτο ποιηματακι πρεπει να το απαγγειλουν τρεις Τριτες και μαλιστν πριν πεσουν να πλαγιασουν ,σταυρωνοντας τρεις φορες το μαξιλαρι τους.Κατοπιν πεφτουν να κοιμηθουν με την ελπιδα ,πως θα δουν στον υπνο τους τη μορφη του μελλοντα συζυγου τους.



Τα "μοιρολογια"

Αυτα ειναι συνηθως εμμετρα στιχουργηματα θλιβερων υποθεσεων ,ιδιως θρηνητικα ασματα που λεγονται στο θανατο των προσφιλων .
Τα σημερινα μοιρολογια ειναι συνηθως δεκαπεντασυλλαβοι στιχοι με ομοιοκαταληξια που εκφραζουν τις αρετες του νεκρου με αλληγοριες .
Υπαρχουν μάλιστα και μοιρολογιστρες που εχουν την ικανοτητα να στιχουργουν αυτοσχεδια μοιρολογια που αναφερονται στο επαγγελμα ,την οικογενειακη κατασταση του νεκρου κτλ.
Πολλες μάλιστα μοιρολογιστρες πληρωνονται για την δουλεια αυτη και τιτλοφορουντια ως "μαστορισσες" γιατι εχουν μεγαλη δξιοτεχνια στην προχειρη συνταξη του μοιρολογιου.


" Αραπης που φυλαει τα προβατα"


Τις νυχτες σε μια συγκεκριμενη περιοχη του χωριου μου,λεγεται πως βγαινει ενας "Αραπης" και φυλαει τα προβατα του,τα οποια δημιουργουσαν ενα θορυβο ,σαν ηχο που κανουν τα μεταλλικα κερματα οταν κυλανε.Οποιος καταρθωνε και εριχνε ενα στρωμα ή μια κουβερτα στα προβατα ,θα εβρισκε το πρωι οσες λιρες σκεπαζε το στρωμα.


"Το λουθοπατι"

Το πρηξιμο των ποδιων το ονομαζουν λουθοπατι ή λιθοπατι,απο το οποιο πιστευουν οτι προσβαλλλεται οποιος πατησει ξυπολητος το καβουκι της χελωνας.Γι αυτο οταν συναντουσαν χελωνα την δρασκελιζαν για να μην την πατησουν.Το λιθοπατι το γιατρευαν με επιθεματα ψημενης φραγκοσυκιας.


"Η κλωστη του Μαρτη"


Την πρωτη του Μαρτη τυλιγουν στα χερια των παιδιων μια ασπροκοκκινη κλωστη "τον Μαρτη " ,για να μην τα μαυρισει ο ηλιος.
Την κλωστη δεν την πετανε στο τελος του Μαρτη ,αλλα την τυλγουνε στη σουφλα που θα ψησουν το αρνι της Λαμπρης για να καει και αυτη στη φωτια ή την κρεμουσαν στο φυτιλι της λαμπαδας που κρατουν στην Ανασταση για να καει.


"Το καψιμο του Ιουδα"

Το Μεγαλο Σαββατο φτιαχνουν το ομοιωμα του Ιουδα και το περιφεορουν στις γειτονιες του χωριου τοποθετωντας το πανω σε γαιδαρο ,που αργοτερα δεν τον καβαλικευουν γιατι θεωρειτο μιασμενος.
Αυτοι που περιφερουν το ομοιωμα κρατουν καλαθια για να μαζευουν τα αυγα που τους δινουν οι γυναικες.
Κατοπιν κρεμουν το ομοιωμα σε μια μουρια ,για να το καψουν την Κυριακη του Πασχα μετα την τελετη της Αγαπης.
Πριν το καψουν το τουφεκιζουν και κατοπιν αναβουν το φυτιλι για να εκραγει το μπαρουτι που εχουν τοποθετησιε στην κοιλια του ομοιωματος και να λαμπαδιαστει .



Ο "τσιουτσιος"

Με ξασμενο βαμβακι ,οι γυναικες ,εφτιαχναν εναν κυκλο ,που ειχε διαμετρο 10 ποντους .Στη μεση του κυκλου τοποθετουσαν εναν βωλο απο βαμβακι και αναβαν το βαμβακι του κυκλου.Αν το βαμβακι που ηταν στη μεση καιγοταν τοτε η γυναικα που ηταν εγγυος και που τη μελετουσαν εκεινη τη στιγμη ,θα γεννουσε κοριτσι.Αν δεν καιγοταν θα γαννουσε αγορι.


Προληψεις για το σαπουνι



Δεν γνωστοποιουν στις γειτονισσες τους την ημερα που προκειται να φτιαξουν σαπουνι γιατι φοβουνται το ματι και το κακο ποδαρικο.Για το λογο αυτο οποιος μπει στην αυλη τους και δει οτι φτιαχνουν σαπουνι ,το φτυνει και λεει:
"να βγαλετε μαρμαρα.αγκωναρια και κολωνες απο το λεβετι σας", δηλ να πηξει καλα το σαπουνι και να γινει κρουστο.
Αλλη προληψη και πεποιθηση που εχουν ειναι οτι το σαπουνι δεν πηζει και βγαινει πιο λιγο απο οτι πρεπει οταν υπαρχει χασοφεγγαρια.


Κυνηγετικα

Οι κυνηγοι αποδιδουν μεγαλη σημασια στο πρωτο συναπαντημα ,που θα εχουν το πρωι οταν ξεκινησουν να πανε στο κυνηγι.
Τοση μεγαλη σημασια δινουν σε αυτο ωστε πολλοι επιστρεφουν στα σπιτια τους χωρις να πανε να κυνηγησουν γιατι ο ανθρωπος που συναντησαν οταν βγηκαν απο το σπιτι τους δεν ηταν γουρλης.
Πολλοι μαλιστα εαν πιστευουν οτι καποιος ειναι γουρλης του ζητανε να τους ξεκινησει για το κυνηγι τους με ανταλλαγμα μεζε απο το κυνηγι...

Καρναβάλι

Με τη λατινογενή λέξη Καρναβάλι, την αντίστοιχη της ελληνικής απόκρεω ή αποκριά, χαρακτηρίζεται η περίοδος των τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρά Δευτέρα, κατά την οποία επικρατεί το έθιμο του μασκαρέματος. Κυριολεκτικά «Αποκρεά» σημαίνει τον αποχαιρετισμό της περιόδου κρεατοφαγίας ή την αποχή από το κρέας (από-κρεώ). Αντίστοιχα και η λατινογενής λέξη «Καρναβάλι» είναι σύνθετη από τις λέξεις carne = κρέας και vale = χαιρετώ. Οι Απόκριες αποτελούν ουσιαστικά την εισαγωγή στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, το Πάσχα. Αποτελούν για τους πιστούς μια περίοδο εκτόνωσης, πριν αρχίσει η Σαρακοστή, που ξεκινά την Καθαρά Δευτέρα. Με τη νηστεία της Σαρακοστής οι πιστοί προετοιμάζονται ψυχικά και σωματικά για να παρακολουθήσουν τα Θεία Πάθη κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα. Οι ρίζες των εθίμων της Αποκριάς μπορούν να ανιχνευθούν στην αρχαιότητα. Σχετίζονται με τις λατρευτικές γιορτές προς τιμήν του θεού Διονύσου, στις οποίες κυριαρχούσε ο ενθουσιασμός, η ευθυμία και η σκωπτική διάθεση. Με την επικράτηση του χριστιανισμού, στοιχεία της αρχαιοελληνικής λατρείας συνδυάστηκαν στη συνείδηση και τις παραδόσεις του λαού με την περίοδο πριν από τη Σαρακοστή. Από το 19ο αι. μέχρι σήμερα το καρναβάλι ξεκινά κάθε χρόνο την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου και λήγει την Κυριακή της Τυροφάγου. Παλιότερα, τον εορταστικό τόνο έδιναν οι παρέες των μεταμφιεσμένων, που κυκλοφορούσαν στους δρόμους και γύριζαν τα βράδια στις γειτονιές τραγουδώντας άσεμνα και σκωπτικά τραγούδια. Αυτού του είδους, όμως, οι καρναβαλικές εκδηλώσεις χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου για να επικρατήσουν οργανωμένες από τις τοπικές κοινωνίες και τυποποιημένες εορταστικές εκδηλώσεις με αποκριάτικες στολές και άρματα. Το καρναβάλι όμως είναι στενά συνυφασμένο με την πολιτισμική κληρονομιά κάθε περιοχής της Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα γίνεται προσπάθεια να αναβιώσουν παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα σε πολλά μέρη της χώρας. Κυρίαρχα στοιχεία σε αυτά αποτελούν τα φαλλικά σύμβολα αλλά και η σάτιρα, η οποία συνδέεται άμεσα με τα τοπικά δρώμενα ή επικεντρώνεται σε επίκαιρα θέματα που σχετίζονται με την Ελλάδα αλλά και το διεθνή χώρο.
Από το site του ΕΟΤ

Επειδή είναι γνωστό ότι έχουμε μέλη από όλη την Ελλάδα (κι όχι μόνο) καλώ καθένα που γνωρίζει καρναβαλικά έθιμα της ιδιαίτερης πατρίδας του να τα παραθέσει!!!

Δε σας βλέπω να γράφετε κάτι !!! όλοι μάλλον το έχετε ρίξει στη μάσα της Τσικνοπέμπτης!!!!!
 Η Τσικνοπέμπτη είναι παραδοσιακά η ημέρα που δίνει το σύνθημα για την έναρξη του καρναβαλιού και η ημέρα που οι Έλληνες καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ψητού κρέατος.

Ο Δήμος Αθηναίων για σήμερα έχει διοργανώσει κάποιες εκδηλώσεις:
Ένα γλέντι που ξεκινάει από το πρωί στις 11.00 στη Βαρβάκειο Αγορά με πολλή μουσική και εδέσματα, ενώ το βράδυ μεταφέρεται στο Θησείο και στην Πλάκα.
Συγκεκριμένα:
-Βαρβάκειος Αγορά: Παραδοσιακό γλέντι από τις 11 το πρωί με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων να ανοίγει το πρόγραμμα με εορταστική μουσική. Η γιορτή θα συνεχιστεί με ρεμπέτικο, λαϊκό και έντεχνο τραγούδι από το συγκρότημα «Της Νύχτας τα Καμώματα»
- Πλάκα: Η Μικτή Χορωδία Μουσικών Συνόλων Δήμου Αθηναίων στις 19:00, σ’ ένα περιπατητικό πρόγραμμα με αποκριάτικα τραγούδια. Ξεκινάει από την οδό Αδριανού
- Θησείο: Η νύχτα θα γεμίσει από λαϊκή μουσική και τραγούδια από τις 20.30 από τον Λάμπρο Καρελά και τον Θοδωρή Παπαδόπουλο.
Και αν βρεθείτε στο Νέο Κόσμο, εκεί σας περιμένει στις 20.30 στον Πολυχώρου του Νέου Κόσμου ο Παντελής Αμπαζής & τα Λαϊκά Κορίτσια σε ελαφρά τραγούδια και βαριά λαϊκά με jazz διάθεση και rock άποψη.

Περιμένω να μάθω άλλες εκδηλώσεις σε άλλες πόλεις της Ελλάδος!!!κι όχι μόνο για σήμερα!!!!

Η ΚΥΡΑ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
Μια λαγάνα ξεχωριστή σε σχήμα γυναίκας. Το όνομά της "Κυρά Σαρακοστή".
Έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, σύμβολο χριστιανικής πίστης. Έχει μάτια, μύτη, αλλά δεν έχει στόμα, σύμβολο νηστείας.
Έχει τα χέρια σταυρωμένα,σύμβολο αποχής από πολλές πράξειςπου δεν ταιριάζουν με τη σοβαρότητα και υην εγκράτεια της Σαρακοστής.
Έχει 7 πόδια, ένα για κάθε βδομάδα της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο κόβανε ένα πόδι. Το τελευταίο το κόβανε το Μ.Σάββατοκαι το κρύβανε μέσα σε σύκο ή σε καρύδι και έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε.

ΣΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ
Ζυμώνουν ανθρωπάκια που τα μοιράζουν στα παιδιά και τα λένε Λάζαρους.

ΣΤΗ ΣΙΝΩΠΗ
Μαγειρεύουν το ξινοφάι (ρεβύθια, φασόλια, κάστανα, πληγούρι, ζάχαρη) και το μοιράζουν στη γειτονιά.

ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΑΘΟ
Πλάθουν την Κυριακή της Ορθοδοξίαςκουλούρια, τους Λαζάρους, Τα παίρνουν στην εκκλησία μαζί με φαγητά και ρακί και μετά τη λειτουργία τα τρώνε καθισμένοι γύρω στο προαύλιο.

ΣΤΗ ΣΚΥΡΟ
Ζυμώνουν επτάζυμα κουλουράκια και ψωμάκια με σταφίδες. Τα κουλουράκια τα περνάνε από σπάγγο και τα κρεμάνε στο λαιμό των παιδιών για το καλό.

ΛΑΙΚΟ ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Εψόφησε ο λουκάνικος
ψυχομαχάει ο τύρος
κι η βρούβα, η παλιόβρουβα
θα έμπει στο τσουκάλι

ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ
Πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Πρωτονηστίσιμη Δευτέρα, Αρχιδευτέρα και Καθαρά Δευτέρα.
Λέγεται Καθαρά γιατί το πρωί αυτής της μέρας οι νοικοκυρές καθαρίζουν όλα τα σκεύη της κουζίνας από τα λίπη εν όψει της νηστείας της Σαρακοστής. Παλιά χρησιμοποιούσαν γι αυτό ζεστό σταχτόνερο.

ΚΟΥΛΟΥΜΑ
Η έξοδος στην εξοχή με τα νηστίσιμα μέσα σε καλάθια, ταραμά, τουρσιά, ντολμαδάκια γιαλαντζή, θαλασσινά, άφθονα λαχανικά, χαλβά του μπακάλη και τις μοναδικές λαγάνες.

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ
Η αποθέωση της γιορταστικής ημέρας με το πέταγμα του αετού. Μια μέρα που οριοθετεί τη χαρά του καρναβαλιού με τη σοβαρότητα, την εγκράτεια και τη νηστεία των 40 ημερών της Σαρακοστής που ξεκινάει.

ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ

Στον ΤΥΡΝΑΒΟ της Θεσσαλίας, βράζουν σε μια μεγάλη χύτρα στο κέντρο της πλατείας μια χορτόσουπα χωρίς λάδι, το μπουρανί. Η σούπα είναι φτιαγμένη από σπανάκι, λίγο ρύζι και ξύδι για νοστιμιά. Όταν η σούπα βράσει την παίρνουν και πάνε να την φάνε στην εξοχή.

Στα ΛΕΥΚΟΓΕΙΑ της Κρήτης, γίνεται το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας, η κηδεία του Καρνάβαλου. Όλοι οι κάτοικοι μουντζουρώνονται. Ένας άνδρας ξαπλώνει σε μια σανίδα και κάνει το νεκρό Καρνάβαλο. Ένας άλλος άντρας ντυμένος στα κατάμαυρα, σαν γυναίκα, κάνει τη Σαρακοστή και τον μοιρολογάει.

Στο ΚΑΤΣΙΔΟΝΙ της Κρήτης, βάζουν μακαρόνια, τυρί, κρέας και τα θάβουν κλαίγοντας και μοιρολογώντας:
Ο Λαζανάς ψυχομαχεί
κι ο Μακαρούνης κλαίει
κι ο Κρόμμυδος σουσουραδεί
επάνω στο τραπέζι.

Στην ΚΟΡΩΝΗ άνδρες και γυναίκες μεταμφιέζονται και μοιριλογούν το λείψανο του Καρνάβαλου στην εξοχή.

ΣΑΡΑΚΟΣΤΟΚΟΥΛΟΥΡΑ
Κουλούρα με προζύμη, που ζύμωσαν τα μακαρόνια της Αποκριάς. Την ψήνουν στη γωνιά κάτω στο πάτωμα. Το πρωΐ της Καθαράς Δευτέρας την κυλούν. Αν πάει δεξιά θα πάει καλά το σπίτι, αν πάει αριστερά θα είναι δύσκολη χρονιά.

                ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ :)

ΟΙ ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ


Ένα αποκριάτικο έθιμο του Φιλοτίου  και της Απειράνθου στη Νάξο είναι οι <Κουδουνάτοι>,ζωντανό ακόμα και στις μέρες μας.Αντρες φοράνε την κάπα του βοσκού (αμπαδέλι)κρύβουν το πρόσωπο τους (μουρώνονται) και ζώνονται τα κουδούνια των από τα κατσίκια τους (ζα).Την Τυρινή Κυριακή ξεχύνονται στο χωριό.Τρέχουν και λικνίζουν/σείουν το κορμί τους με σκοπό να χτυπηθούν τα κουδούνια και να αντηχήσουν απ’άκρη σε άκρη του χωριού.Αυτό το έθιμο έχει σχέση με τους πειρατές.Γυρνούν μέσα στο χωριό φορώντας ην κάπα και τα κουδούνια ,χτυπούν τους ανθρώπους με ένα ξύλο μακρύ ανάλογοτου διονυσιακού φαλλού (συμβολική πράξη της αναγεννητικής-γονιμικής δύναμης που μεταδίδεται από την φύση στον άνθρωπο) και προκαλουν φασαρία με τις κραυγές και τα κουδούνια.

(https://image077.mylivepage.com/chunk77/2082921/1600/christmas.jpg)
Πόσο «ελληνικό» είναι

το χριστουγεννιάτικο δέντρο ;

          Πότε, πώς και γιατί χρησιμοποιήθηκε το χριστουγεννιάτικο δέντρο σαν σύμβολο;     

    Σύμφωνα με μερικούς ερευνητές, οι χριστουγεννιάτικες γενικά δοξασίες και παραδόσεις, αποτελούν ένα μίγμα από κατάλοιπα της λατρείας του Σατούρνο (μιας θεότητας που ταυτίζεται με τον Κρόνο) κι άλλων δοξασιών που αναμίχθηκαν με τις χριστιανικές, για να ξεχαστεί στο πέρασμα των αιώνων η αρχική τους προέλευση.

      Τον 4ο αιώνα μ.Χ. η 25η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως η μέρα της Γέννησης του Χριστού και ταυτόχρονα σαν η πρώτη μέρα του χρόνου.  Ωστόσο υπάρχουν μαρτυρίες ότι τα Χριστούγεννα γιορτάζονταν στη Ρώμη στις 25 Δεκεμβρίου από το 336. Κι η ίδια αυτή μέρα ήταν κι η Πρωτοχρονιά.

     Το δέντρο, σαν χριστουγεννιάτικο σύμβολο, χρησιμοποιήθηκε μετά τον 8ο αιώνα. Εκείνος που καθιέρωσε το έλατο σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν, σύμφωνα με την παράδοση, ο ΄Αγιος Βονιφάτιος, που για να σβήσει την ιερότητα που απέδιδαν οι ειδωλολάτρες στη δρυ, έβαλε στη θέση του το έλατο, σαν σύμβολο χριστιανικό και ειδικότερα σαν σύμβολο των Χριστουγέννων.

         Φυσικά, στο πέρασμα των αιώνων, το νόημα του χριστουγεννιάτικου δέντρου πήρε αναρίθμητες μορφές. Κι αρχικά, για να συμβολίσει την ευτυχία που κρύβει για τον άνθρωπο η γέννηση του Χριστού, άρχισε να γεμίζει το δέντρο-σύμβολο με διάφορα χρήσιμα είδη, κυρίως φαγώσιμα κι αργότερα ρούχα κι άλλα είδη καθημερινής χρήσης, συμβολίζοντας έτσι πρακτικά την προσφορά των Θείων Δώρων, για να εξελιχτεί προοδευτικά σ' ένα απαραίτητο διακοσμητικό είδος της μέρας αυτής, που αργότερα πήρε και τη θέση της "Δωροθήκης"- του χώρου δηλαδή που σ'αυτόν τοποθετούσαν οι συγγενείς και φίλοι τα δώρα τους ο ένας για τον άλλο.

 

         Για την Αγγλία ο Τσαρλς Ντίκενς, ο συγγραφέας εκείνης της εποχής, φρόντισε να ξαναπάρουν τα Χριστούγεννα την παλιά χαρούμενη γιορταστική μορφή τους, όσο κανένας άλλος. Κι αν σήμερα σ'ολόκληρο τον κόσμο το χριστουγεννιάτικο δέντρο θυμίζει αυτή τη μέρα, αυτό σίγουρα οφείλεται στον Ντίκενς, που σε διάφορα έργα του και πιο πολύ ακόμα στις χριστουγεννιάτικες ιστορίες του, και το πασίγνωστο Κρίστμας Κάρολ, το προβάλλει σαν βασικό χριστουγεννιάτικο σύμβολο.

 

         Στην πατρίδα μας, το χριστουγεννιάτικο δέντρο το έφεραν για πρώτη φορά στην Αθήνα οι Βαυαροί.

 

(το άρθρο αυτό είναι αναδημοσίευση από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ελληνοαερικανικού Εκπαιδευτικού ιδρύματος)

 

Ηθη και έθιμα των Χριστουγέννων στην Ελλάδα       

 

      Το χριστόψωμο … Από τις προετοιμασίες της παραμονής των Χριστουγέννων πιο χαρακτηριστική είναι εκείνη που αναφέρεται στο ζύμωμα του χριστόψωμου. H συνήθεια αυτή είναι πολύ ριζωμένη στους αγρότες και τους τσοπάνηδες.

Απλές και ταπεινές νοικοκυρές κάνουν τη ζύμη με ιδιαίτερη ευλάβεια. Θεωρείται το έργο αυτό θείο. Eίναι έθιμο καθαρά Χριστιανικό. Κατά τόπους φτιάχνεται σε διάφορες μορφές το Χριστόψωμο κι έχει διαφορετικές ονομασίες όπως:

"ψωμί του Χριστού", "Σταυροί", "βλάχες" κ.ά."

 

     Το τάισμα της βρύσης … Στην Κεντρική Ελλάδα τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το "τάισμα" της βρύσης. Πηγαίνουν τα μεσάνυχτα ή προς τα χαράματα οι κοπέλες στην πιο κοντινή βρύση και παίρνουν το αμίλητο νερό, αφού αφήσουν προηγουμένως εκεί βούτυρο, τυρί, ή ψημένο σιτάρι ή κλαδί ελιάς".

 

 

     Τα δαιμονικά ...Στα Γρεβενά ανάβουν μεγάλο κούτσουρο, στη γωνιά από την παραμονή των Χριστουγέννων και η φωτιά καίει συνέχεια μέχρι τα Φώτα για να προστατεύει την οικογένεια από τα δαιμονικά

 

     Συνηθισμένο έθιμο σε όλη την Ελλάδα είναι η χοιροφαγία, καθώς και η ετοιμασία ειδικών γλυκισμάτων για τις ημέρες αυτές, όπως είναι τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες η ο μπακλαβάς.

...

      Την παραμονή των Χριστουγέννων οι δρόμοι πλημμυρίζουν από τις φωνές των παιδιών που ψάλλουν τα κάλαντα. Οι «νοικοκυραίοι» τους ανταμείβουν τώρα πια με χρήματα, ενώ παλιότερα με καρύδια και γλυκίσματα του σπιτιού.

...

     Σε κάποια νησιά, συνηθίζεται αντί για το χριστουγεννιάτικο δέντρο να στολίζουν ένα καράβι, θέλοντας να τονίσουν τη μεγάλη σημασία που έχει για τη χώρα μας η θάλασσα.

...

     Βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε– χωρίς να ανήκει στα έθιμα-την εκκλησιαστική ακολουθία των Χριστουγέννων που ψάλλεται στις εκκλησίες κατά το ξημέρωμα και είναι γεμάτη από λαμπρούς ύμνους των μεγάλων υμνογράφων της εκκλησίας.

Κ.Αναγνωστόπουλος - Κ.Κουτσούμπας  Α΄ Γυμνασίου

 

Ο Αγιος Βασίλης της Καισάρειας

     Η ιστορία του Αγίου Βασιλείου (Μ. Βασιλείου) , επισκόπου Καισαρείας, ο οποίος ίδρυσε στην περιοχή του νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία και κατέβαλλε κάθε προσπάθεια για την ανακούφιση των «φτωχών και αδυνάτων», είναι, γενικά, γνωστή.

     Πώς, όμως, συνδέεται το όνομά του με την πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα;

      Η παράδοση λέει πως ήθέλε να επιστρέψει στους ανθρώπους της επαρχίας του, τα πολύτιμα κοσμήματα που του είχαν παραδώσει. (Επρόκειτο να δοθούν στον ρωμαίο αξιωματούχο που απειλούσε με καταστροφή την περιοχή). Παρήγγειλε λοιπόν να τα τοποθετήσουν μέσα σε τεράστιες πίτες –εφόσον δεν χρειάζονταν πια-και τα κομμάτια τους να μοιραστούν στους κατοίκους

 

(https://4.bp.blogspot.com/_G25YV0epkgo/STUOXHm4C8I/AAAAAAAAAWA/reFuEO639Mc/s400/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1-1.jpg)(https://argos.files.wordpress.com/2006/12/satan_claws.jpg)
(https://noether.math.uoa.gr/Faculty/announcements/christmas-tree-street.jpg)
(https://pneymatiko.files.wordpress.com/2008/12/nativity.jpg)(https://4.bp.blogspot.com/_1MCWQJgMpxo/SWR8_39mlSI/AAAAAAAAAcE/7KbDCXR9-VI/s400/DSCF0009.JPG)

Αχ Μπράβο Νίτσα ωραιότατο θέμα τρελαίνομαι για χριστούγεννα  *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP*

Ο Μικρούλης Αϊ-Βασίλης ... - παραμύθι

Πολύ πολύ μακριά στο βορρά, εκεί όπου τα πρώτα χιόνια πέφτουν, όταν εμείς εδώ έχουμε ακόμη καλοκαίρι, βρίσκεται καλά κρυμμένο το χωριό των Αϊ-Βασίληδων. Μια φορά κι έναν καιρό ζούσε εκεί ένας μικρούλης Αϊ-Βασίλης που δεν έβλεπε την ώρα να έρθουν τα Χριστούγεννα.

Ήταν πάντα ο πρώτος που έπαιρνε το χριστουγεννιάτικο δέντρο του από το μεγάλο δάσος. Και ήταν πάντα ο πρώτος που γυάλιζε το έλκηθρό του, λούστραρε τις μπότες του και αέριζε το παλτό του.

Όταν οι άλλοι Αϊ-Βασίληδες δεν είχαν αποφασίσει ακόμη τι δώρα θα πήγαιναν στα παιδιά, ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης είχε ήδη ετοιμάσει και τυλίξει τα δώρα.

Περισσότερο του άρεσε να δωρίζει πράγματα που είχε φτιάξει με τα ίδια του τα χέρια. Ήξερε να φτιάχνει όλα τα παιχνίδια: πολύχρωμα αυτοκινητάκια και σκυλάκια με βούλες, ξύλινα αλογάκια, κουκλόσπιτα.

Κι έψηνε υπέροχα γλυκά. Ήξερε να φτιάχνει κουλουράκια με κανέλα σε σχήμα αστεριών, μελόπιτες, χρωματιστά μπαστουνάκια& Και τα μελομακάρονά του ήταν τα καλύτερα του κόσμου. Όταν τελείωνε το τύλιγμα των δώρων και το ψήσιμο των γλυκών, περίμενε με περισσότερη λαχτάρα το ταξίδι στα παιδιά από οποιονδήποτε άλλο Αϊ-Βασίλη. Και κάθε χρόνο τα ίδια.

«Όχι, δεν μπορείς να έρθεις μαζί μας» είπε ο αρχηγός Αϊ-Βασίλης, που αποφάσιζε για τα πάντα στο χωριό των Αϊ-Βασίληδων. «Είσαι πολύ μικρός». «Τα παιδιά θα σκάσουν στα γέλια» φώναξε ένας αγενέστατος νεαρός Αϊ-Βασίλης. «Ιδιαίτερα όταν τον δούνε» είπε, γελώντας ένας άλλος. «Πάνω στο μικροσκοπικό του έλκηθρο» φώναξε ένας τρίτος. Ήταν πολύ άσχημο αυτό που έκαναν, και λίγο έλειψε ο αρχηγός να τους αφήσει κι αυτούς στο σπίτι.

Όμως φέτος είχαν να δώσουν τόσο πολλά δώρα, που δεν μπορούσε να αφήσει πίσω κανέναν από τους νεαρούς Αϊ-Βασίληδες. Γι' αυτό τους κοίταξε μονάχα πολύ αυστηρά και είπε: «Να φέρεστε καλύτερα!». Και στο μικρούλη Αϊ-Βασίλη είπε:«Του χρόνου ίσως». Αλλά ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης δεν μπορούσε να το πιστέψει τόσο εύκολα πια.

Όταν έφυγαν οι υπόλοιποι Αϊ-Βασίληδες, ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης δεν ήθελε ούτε να βλέπει ούτε να ακούει τίποτα. Έκλεισε τα παντζούρια κι έκατσε ολομόναχος στο δωμάτιό του. Δεν τον πείραζε που ήταν μικρότερος από τους άλλους. Αλλά τον στεναχωρούσε πολύ που δεν μπορούσε να πάει μαζί τους στο ταξίδι τους για τα παιδιά.

Μόνο όταν έπεσε η νύχτα, και τα πάντα είχαν πια ησυχάσει και ερημώσει, βγήκε από το σπίτι. Αφού δεν μπορούσε να ταξιδέψει, ήθελε τουλάχιστο να ξεμουδιάσει λιγάκι. Τα αστέρια έλαμπαν, ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης όμως δε σήκωνε το βλέμμα να τα κοιτάξει. Κάπου εκεί ψηλά βρίσκονταν τώρα οι άλλοι με τα έλκηθρά τους που τα έσερναν τάρανδοι& Και τότε ξαφνικά ακούστηκαν φωνές από το μεγάλο δάσος. Στο μεγάλο δάσος ζούσαν τα ζώα. Τι να συζητούσαν άραγε τόσο αργά το βράδυ;

Τι καλά που ήταν τόσο μικρός! Έτσι μπορούσε να πλησιάσει στα κλεφτά χωρίς να τον δουν τα ζώα. Ήταν όλα τους εκεί: ο σκίουρος και ο λαγός,

η αρκούδα, το ζαρκάδι, τα ποντίκια & κι ήταν όλα τους πολύ κακόκεφα. «Είναι τρομερό» μούγκρισε η αρκούδα. «Οι Αϊ-Βασίληδες επισκέπτονται τους ανθρώπους, αλλά όχι τα ζώα». «Αν και δε θα χρειαζόταν να πάνε και πολύ μακριά» παραπονέθηκε ο λαγός. «Έτσι γινόταν πάντα» είπε η γριά κουκουβάγια. «Φοβάμαι ότι αυτό δε θα αλλάξει ποτέ».

Κι όμως άλλαξε! Γιατί, αμέσως μόλις το άκουσε ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης, έφυγε από εκεί πολύ πολύ αθόρυβα, πατώντας στα νύχια των ποδιών του, κι έτρεξε στο σπίτι. Έριξε μια γρήγορη ματιά στον καθρέφτη, στοίβαξε τα δώρα στο έλκηθρο, και αμέσως ξαναπήρε το δρόμο της επιστροφής. Μόνο που δεν του είχαν μείνει καθόλου τάρανδοι, αφού όλοι είχαν φύγει. Αλλά και μόνος του μπορούσε να σύρει το έλκηθρο μέχρι το μεγάλο δάσος.

Εκείνο το βράδυ τα ζώα έστησαν τέτοια γιορτή, που όμοιά της δεν είχε ξαναδεί το μεγάλο δάσος. Ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης έδωσε σε όλα τα ζώα από ένα δώρο, περισσότερο από όλα, όμως, χάρηκε η κατσούφα αρκούδα ποτέ στη ζωή της δεν είχε πάρει δώρο. Και πιο περήφανη από όλα ήταν η κουκουβάγια πήρε ένα ολοκαίνουριο πουλόβερ και ήταν σίγουρα το πιο κομψό πουλί του δάσους.

Αμέσως μόλις επέστρεψαν οι υπόλοιποι Αϊ-Βασίληδες, ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης παρουσιάστηκε μπροστά στον αρχηγό και του διηγήθηκε τι είχε γίνει στο μεγάλο δάσος. Ο αρχηγός έμεινε έκπληκτος και τον ανακήρυξε Αϊ-Βασίλη των ζώων.

«Μπράβο!» φώναξαν οι άλλοι Αϊ-Βασίληδες και τον ζητωκραύγασαν. Τρεις φορές μάλιστα! Από τότε ο μικρούλης Αϊ-Βασίλης είναι το ίδιο σημαντικός με τους μεγάλους.

Πηγή: Ο Μικρούλης Άη Βασίλης, Anu Stohner Henrike Wilson, Μετάφραση: Βούλα Αυγουστίνου (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ)

Χριστουγεννιάτικη ιστορία: ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ  @}->--
Του Πάολο Κοέλιο.

Στο βάθος, η ζωή είναι η τέχνη να βλέπεις πέρα από τα φαινόμενα. Το έργο τέχνης της ζωής μας καλύπτεται συχνά από φόβους, ενοχές, επιφυλάξεις.

 

Χρόνια πριν ζούσε στη Βορειοανατολική Βραζιλία ένα πολύ φτωχό ζευγά¬ρι, που είχε μονάχα μία κότα. Με πολλές στερήσεις, συντηρούνταν από τα αβγά της. Κάποτε λοιπόν, την παραμονή των Χριστουγέννων, το ζώο πέθα¬νε. Ο άντρας, που είχε μονάχο μερικά σεντάβος, αλλά δεν αρκούσαν για να αγοράσει τρόφιμα για το δείπνο της βραδιάς, πήγε να ζητήσει τη βοήθεια του εφημέριου του χωριού. Αντί να τον βοηθήσει, ο εφημέριος του είπε μο¬νάχα: «Όταν ο θεός κλείνει μια πόρτα, ανοίγει ένα παράθυρο. Αφού τα χρή¬ματα σου δεν φτάνουν σχεδόν για τίποτα, γύρνα στο παζάρι και αγόρασε το πρώτο πράγμα που θα σου προσφέρουν. Εγώ ευλογώ αυτήν την αγορά και, καθώς την ημέρα των Χριστουγέννων συμβαίνουν θαύματα, κάτι θα σου αλλάξει τη ζωή για πάντα». Παρόλο που δεν ήταν σίγουρος ότι αυτή ή¬ταν η καλύτερη λύση, ο άντρας γύρισε στο παζάρι. Ένας έμπορος τον είδε να τριγυρίζει εδώ κι εκεί και τον ρώτησε τι έψαχνε.
«Δεν ξέρω. Έχω ελάχιστα χρήματα και ο ιερέας μου είπε να αγοράσω τα πρώτο πράγμα που θα μου προσφέρουν". Ο έμπορος ήταν ζάπλουτος, ωστόσο ποτέ δεν άφηνε ευκαιρία για κέρδος να πάει χαμένη. Πήρε αμέσως τα χρήματα, έγραψε κάτι βιαστικά ο' ένα χαρτί και το έδωσε στον άντρα. «Ο πατέρας έχει δίκιο! Καθώς ήσουν πάντα καλός άνθρωπος, σου πουλάω τη θέση μου στον Παράδεισο, σήμερα, αυτή τη γιορτινή μέρα! Να, ορίστε και το συμβόλαιο!" Ο άντρας πήρε το χαρτί και απομακρύνθηκε, ενώ ο έμπορος ήταν γεμάτος περηφάνια που είχε πετύχει άλλη μία καλή εμπορική συναλλαγή. Το ίδιο βράδυ, καθώς ετοιμαζόταν για το δείπνο στο σπίτι του που ήταν  γεμάτο υπηρέτες, αφηγήθηκε το περιστατικό στη γυναίκα του, προσθέτοντας ότι είχε καταφέρει να γίνει πολύ πλούσιος χάρη σ' αυτήν του την ικανότητα να σκέφτεται γρήγορα. «Ντροπή!» είπε η γυναίκα του. «Να κάνεις κάτι τέτοιο τη μέρα της γέννησης του Χριστού! Πήγαινε στο σπίτι του ανθρώπου αυτού και πάρε πίσω το χαρτί, αλλιώς μην ξαναπατήσει το πόδι σου εδώ!»
Τρομαγμένος από την οργή της συζύγου του, ο έμπορος αποφάσισε να υπακούσει. Μετά από μεγάλη α¬ναζήτηση κατάφερε να βρει το σπίτι του ανθρώπου. Μπαίνοντας μέσα, είδε το ζευγάρι καθισμένο σ' έ¬να άδειο τραπέζι με το χαρτί στη μέση. «Ήρθα γιατί έκανα λάθος», είπε. «Πάρε τα χρήματα σου και δώσε μου πίσω αυτό που σου πούλησα». «Δεν κάνατε λάθος», α¬πάντησε ο φτωχός. «Εγώ ακολούθησα τη συμβουλή του ιερέα και ξέρω ό¬τι έχω κάτι ευλογημένο».
«Είναι μονάχα ένα χαρτί, κανείς δεν μπορεί να πουλήσει τη θέση του στον Παράδεισο, Αν θέλεις, θα σου δώσω τα διπλά για να μου το δώσεις πίσω». Ο φτωχός όμως δεν ήθελε να το πουλήσει, γιατί πίστευε στα θαύματα. Σιγά-σιγά ο έμπορος άρχισε να ανεβάζει την προσφορά του, μέχρι που έ¬φτασε τα δέκα χρυσά νομίσματα. «Δε θα μου κάνουν τίποτα», είπε ο φτωχός. «Πρέπει να εξασφαλίσω μια πιο αξιοπρεπή ζωή στη γυναίκα μου και γι' αυτό χρειάζονται εκατό χρυσά νομίσματα. Αυτό το θαύμα περιμένω σήμε¬ρα που είναι παραμονή Χριστουγέννων». Απελπισμένος, γνωρίζοντας ότι, αν αργούσε λίγο ακόμα, κανείς στο σπίτι του δεν θα καθόταν στο τραπέζι ούτε θα πήγαινε στη Λειτουργία της παραμονής των Χριστουγέννων, ο έμπορος πλήρωσε τελικά τα εκατό νομίσματα και πήρε πίσω το χαρτί. Πα το φτωχό ζευγάρι το θαύμα είχε πραγματοποιηθεί. Για τον έμπορο είχε εκ¬πληρωθεί η επιθυμία της γυναίκας του. Εκείνη όμως ήταν γεμάτη αμφιβολίες: Μήπως είχε φερθεί πολύ σκληρά στον σύζυγο της;
Αμέσως μετά τη Λειτουργία πλησίασε τον εφημέριο και του αφηγήθηκε την ιστορία: «Πάτερ, ο άντρας μου συνάντησε έναν άνθρωπο, στον οποίο εσείς είχατε προτείνει να αγοράσει το πρώτο πράγμα που θα του πρόσφεραν. Προσπαθώντας να κερδίσει εύκολα χρήματα, έγραψε σ' ένα χαρτί ότι του πουλού¬σε τη θέση του στον Παράδεισο. Εγώ του είπα ότι δεν είχε δείπνο στο σπίτι μας απόψε αν δεν κατάφερνε να πάρει πίσω αυτό το χαρτί κι εκείνος τελικά αναγκάστηκε να πληρώσει εκατό χρυσό νομίσματα. Μήπως υπερέβαλα; Μήπως μία θέση στον Παράδεισο δεν αξίζει τόσο πολύ;»
 «Κατ' αρχάς, ο σύζυγός σου έχει το περιθώριο να φανεί γενναιόδωρος στη σημαντικότερη μέρα της Χριστιανοσύνης. Επίσης, έγινε όργανο του θεού για να πραγματοποιηθεί ένα θαύμα. Για ν' απαντήσω όμως στην ε¬ρώτηση σου, όταν πούλησε τη θέση του στον ουρανό μονάχα για λίγα σεντάβος, η θέση αυτή δεν άξιζε ούτε καν τόσα. Όταν όμως αποφάσισε να την αγοράσει για εκατό νομί¬σματα μονάχα για να δώσει χαρά στη γυναίκα που αγα¬πάει, μπορώ να σου εγγυηθώ ότι τώρα αξίζει πολύ πε¬ρισσότερα».

(https://dl7.glitter-graphics.net/pub/650/650147gq8kso64v5.gif) (https://www.glitter-graphics.com)

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

 

Η σύγχρονη ζωή και οι νέοι τρόποι επικοινωνίας έχουν καταργήσει πολλά έθιμα των Χριστουγέννων. Κάποιοι,  επιμένουν να διατηρούν την παράδοση.

Χριστούγεννα, η πιο ωραία ημέρα του χρόνου. Το χαμόγελο επιβάλλει την κυριαρχία του, η καρδία του Εμπενίζερ Σκρουτζ, του κάθε Εμπενίζερ, μαλακώνει, η αγάπη κυριεύει τα πάντα, έστω και για ένα εικοσιτετράωρο.

Οι ημέρες του δωδεκαήμερου από παλιά θεωρούνταν ημέρες ανάπαυλας και χαράς. Και τα έθιμα έρχονται να στις υποδείξουν ότι είναι ανθρώπινη κι αναντικατάστατη η ανάγκη να αποκτήσουμε χαμένες ή χαλαρωμένες σχέσεις με αγαπημένα στις πρόσωπα και, πάνω από όλα, βιώνοντας τον άνθρωπο, να πετάξουμε, επιτέλους, στις μάσκες στις…

Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η ουσία των Χριστουγέννων. Το έθιμο στην Ελλάδα έχει ξενική προέλευση και το εισήγαγαν οι Βαυαροί. Για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα ανάκτορα του Όθωνα το 1833 και μετά στην Αθήνα. Από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με στις πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια.

                                                                                               (https://dl5.glitter-graphics.net/pub/822/822435g2ff7fl3jo.gif) (https://www.glitter-graphics.com)

Πρόδρομός του, το χριστόξυλο ή δωδεκαμερίτης ή σκαρκάνζαλος, ένα χοντρό ξύλο από αχλαδιά ή αγριοκερασιά. Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, στις στις καλικάντζαρους. Οι πρόγονοί στις τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων. Η στάχτη των ξύλων προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό. Το χριστόξυλο αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο από τη Γερμανία εξαπλώθηκε και ρίζωσε και στις στις ευρωπαϊκές χώρες, για να ταξιδέψει στη συνέχεια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ωστόσο, ο καθηγητής την Χριστιανικής Αρχαιολογίας Κώστας Καλογύρης υποστήριξε ότι το έθιμο του δέντρου δεν έχει γερμανική προέλευση αλλά ανατολίτικη. Την άποψη του στηρίζει σε ένα συριακό κείμενο που υπάρχει σε χειρόγραφο στο Βρετανικό Μουσείο. Το κείμενο αναφέρεται σε έναν ναό που έχτισε το 1512 ο Αναστάσιος ο Ά στα βόρεια στις Συρίας και στον οποίο υπήρχαν δύο μεγάλα ορειχάλκινα δέντρα. Σύμφωνα με μια παράδοση, το στόλισμα του δέντρου καθιερώθηκε από τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος, περπατώντας τη νύχτα στα δάση και βλέποντας τα χειμωνιάτικα αστέρια να λάμπουν μέσα στα κλαδιά, συνέλαβε την ιδέα στις τοποθέτησης στις φωτεινού δέντρου στο σπίτι του, που θα απεικόνιζε τον έναστρο ουρανό απ’ όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο.

Χριστόψωμα. Εκτός από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, οι νοικοκυρές φροντίζουν και για την παρασκευή των χριστόψωμων. Το έθιμο διατηρείται σε ελάχιστα μέρη στις Ελλάδας, κυρίως σε ορεινές περιοχές, αφού τα τσουρέκια βασιλεύουν σε πωλήσεις. Τα χριστόψωμα, σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτριο Λουκάτο, αποτελούν το βασικό ψωμί των Χριστουγέννων και το ευλογημένο, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και στις οικογένειάς του.

Γαλοπούλα. Κύριο πιάτο την ήμερα των Χριστουγέννων είναι η γαλοπούλα, που έφτασε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 στις Ωστόσο, σε αρκετές περιοχές στις χώρας στις διατηρείται το έθιμο στις κοτόσουπας, και ιδιαίτερα στη Θεσσαλία. Παλαιότερα η κοτόσουπα αποτελούσε το κυρίως πιάτο που έτρωγαν οι Έλληνες όταν επέστρεφαν από την εκκλησία. Σήμερα η βρώση στις γαλοπούλας έγινε σύμβολο καλοπέρασης.

Βασιλόπιτα. Το κόψιμο στις βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λουκάτο αποτελεί εξέλιξη του γνωστού και λαϊκού εθίμου στις πρωτοχρονιάτικης πίτας. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στις θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια. Χαρακτηριστικό στοιχείο στις βασιλόπιτας είναι ότι ο άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με το κέρμα στις, προσπαθώντας να μαντέψει πώς θα του έρθουν τα πράγματα στη νέα χρονιά. Σε όποιον πέσει το φλουρί, στις θα είναι ο τυχερός και ευνοούμενος του νέου έτους!

Ο τζόγος. Την Πρωτοχρονιά συνηθίζουμε να παίζουμε χαρτιά είτε στα καζίνα είτε στα σπίτια στις. Η λέξη “τράπουλα” προέρχεται από την ιταλική trapola, που σημαίνει παγίδα, δόλο. Τα μεσαιωνικά χρόνια με τη λέξη αυτή ονόμαζαν τη δέσμη με τα παιγνιόχαρτα. Τα χαρτιά τα γνώρισε η Ευρώπη από στις ανατολικούς λαούς. Τα έφεραν οι Άραβες με στις κατακτήσεις στις στην Ισπανία. Στην Ανατολή διεκδικούν την πατρότητα οι Βραχμάνοι, οι Κινέζοι και οι Αιγύπτιοι. Οι Ιταλοί άρχοντες, στις, ήταν εκείνοι που τα αγάπησαν ιδιαίτερα. Το παιχνίδι γίνεται είτε με μαντική είτε με μαγική διάθεση. Γι’ αυτό ο κάθε παίχτης προσπαθεί να κερδίσει όλο τον χρόνο.

Ξέφωτα. Η γιορτή των Θεοφανίων είναι μία από στις λαμπρότερες του έτους, καθώς γιορτάζεται στην αρχή στις στις χρονιάς. Τη μέρα αυτή ολοκληρώνεται το δωδεκαήμερο. Την πρώτη μαρτυρία γι’ αυτήν την γιορτή στις την δίνει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς στις αρχές των μεταχριστιανικών χρόνων. Στην αρχαία Ελλάδα γιορτάζονται τα “Θεοφάνια” στην αρχή στις άνοιξης στις Δελφούς.

Ο λαός ονομάζει τα Θεοφάνια και “φώτα ολόφωτα”, “ξέφωτα”, και “φωτόγεννα”, επειδή τότε φωτίζεται ο κόσμος και αγιάζονται τα νερά. Στις εκκλησίες ψάλλετε το “Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου…”. Κατόπιν οι πιστοί παρακολουθούν τη ρίψη του σταυρού στη θάλασσα, στον ποταμό ή σε δεξαμενή, όταν δεν βρίσκονται κοντά σε παραθαλάσσιο ή παραποτάμιο μέρος. Έπειτα οι κολυμβητές πέφτουν στα νερά για να πιάσουν τον σταυρό, τον οποίο παλαιότερα περιέφεραν στα σπίτια.

Αυτές στις ημέρες στη Δράμα οι πιστοί μεταμφιέζονται και φορούν μάσκες με τρομακτική όψη. Φέρουν κουδούνια και περιφέρονται στο χωριό κάνοντας εκκωφαντικούς θορύβους. Είναι τα περίφημα ροκατζάρια, ένα έθιμο που συμβολίζει τον καθαρμό και την εκδίωξη των δαιμονικών όντων και των κακοποιών στοιχείων του δωδεκαήμερου.

“Οι έξω από δω”. Είναι οι γνωστοί σε όλους στις καλικάντζαροι. Πρόκειται για δαιμονικές μορφές που ζουν στα έγκατα στις Γης και κατά τη διάρκεια στις χρονιάς πριονίζουν το δέντρο στις Γης για να γκρεμίσουν τον κόσμο. Το δωδεκαήμερο ανεβαίνουν πάνω για να πειράξουν και να μοιάσουν στις ανθρώπους. Η ονομασία στις προέρχεται από το επίθετο “καλός” και από το “κάνθαρος”. Ο λαϊκός άνθρωπος φανταζόταν στις καλικάντζαρους τριχωτούς με μορφή τράγου που σύχναζαν στα τρίστρατα. Στις εξευμένιζαν καίγοντας αλάτι ή κρεμώντας πίσω από την πόρτα κατωσάγονο ή πανωσάγονο χοίρου. Οι καλικάντζαροι εξαφανίζονταν τα Φώτα με τον αγιασμό των νερών.

Τα κάλαντα. Και ποιος δεν έχει τραγουδήσει τα κάλαντα όταν ήταν παιδί! Κάλαντα, “αι διαβατήριαι επωδαί” κατά στις λαογράφους. Τα φιλοδωρήματα που δίνουμε είναι ένα είδος εξαγοράς των ευχών που στις λένε τα παιδιά. Τα κάλαντα είναι μια πράξη τελετουργική, η οποία –σύμφωνα με τη λαϊκή αντίληψη- έχει αποτέλεσμα την ευημερία.

Κάρτες. Οι χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες κάρτες, οι οποίες λειτουργούν ως επικοινωνιακοί αγγελιοφόροι χριστουγεννιάτικων και πρωτοχρονιάτικων μηνυμάτων, αποτελούν αναπόσπαστο συμπλήρωμα των εορτών. Στις κάρτες απεικονίζονται κατά κύριο λόγο η γέννηση του Χριστού με τη φάτνη, οι τρεις μάγοι με τα δώρα, άγγελοι και αστέρια…Το στερεότυπο ευχετικό μικροκείμενο των καρτών είναι “Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος”.

Η χριστουγεννιάτικη κάρτα θεωρείται ότι είναι αγγλική επινόηση. Την πατρότητά στις διεκδικεί αρχικά ο Γουίλιαμ Έντλεϊ, ο οποίος φέρεται ως ο σχεδιαστής στις πρώτης κάρτας το 1842, που είναι σήμερα έκθεμα του Βρετανικού Μουσείο. Μερικά χρόνια αργότερα η μόδα στις κάρτας έφτασε στην Αμερική, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία. Η Δανία θεωρείται ότι είναι η πιο φημισμένη χώρα στις πωλήσεις των καρτών. Διακινεί κάθε χρόνο 50.000.000 κάρτες. Στην Ελλάδα οι κάρτες παρουσιάστηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα από Έλληνες μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και στην Αυστραλία.

(https://dl4.glitter-graphics.net/pub/860/860584mvnsd0ku9f.gif) (https://www.glitter-graphics.com)
Στα όμορφα Επτάνησα, ανάμεσα στο Ιόνιο πέλαγος και την Αδριατική θάλασσα, χαίρονται με ξεχωριστό τρόπο τις ημέρες του Δωδεκαημέρου. Οι άνθρωποι γιορτάζουν πηγαίνοντας στην εκκλησία, τρώγοντας, πίνοντας, τραγουδώντας αλλά και κάνοντας αστεία ο ένας στον άλλο.

Οι Κολώνιες:
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το βράδυ οι κάτοικοι της πόλης γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του Νέου Χρόνου κατεβαίνουν στο δρόμο κρατώντας μπουκάλια με κολώνια και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας:
Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς
να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς.
Και η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι "Καλή Αποκοπή" δηλαδή "με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό το χρόνο".
"Πάλιν ακούσατε άρχοντες
πάλι να σας ειπούμε
Ότι και αύριο εστί
ανάγκη να χαρούμε
και να πανηγυρίζομεν
περιτομήν Κυρίου,
την εορτήν του Μάκαρος
Μεγάλου Βασιλείου".

"Οι παλιοί Αθηναίοι περίμεναν τον Άη Βασίλη από το βράδυ της παραμονής με ολάνοιχτες τις πόρτες των σπιτιών τους και επειδή σύμφωνα με την παράδοση, θα ήταν... κουρασμένος και πεινασμένος από το μακρινό ταξίδι του, έστρωναν ένα μεγάλο τραπέζι και το φόρτωναν με τα πιο εκλεκτά γλυκίσματα και φαγητά για να τον φιλοξενήσουν... γύρω από το τραπέζι αυτό μαζευόταν το βράδυ της παραμονής όλη η οικογένεια και περίμενε για ν' αρχίσει το φαγοπότι. ..... Τα μεσάνυχτα έσβηναν τις λάμπες τους κι έδιωχναν με γιουχαΐσματα τον παλιό χρόνο, πετώντας πίσω του(!) στο δρόμο ένα παλιοπάπουτσο. ‘’

Το έθιμο του ροδιού της πρωτοχρονιάς διατηρείται και σήμερα. Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι και μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας το ποδαρικό, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά, καλότυχα.

Τα παιδιά κρεμούν, την παραμονή της πρωτοχρονιάς, τα παπούτσια και τις κάλτσες τους στα παράθυρα ή στο τζάκι περιμένοντας να περάσει ο Άη Βασίλης να τα γεμίσει δώρα.

Στις Κυκλάδες θεωρούν καλό οιωνό να φυσάει βοριάς την πρωτοχρονιά. Επίσης θεωρούν καλό σημάδι αν έρθει στην αυλή τους περιστέρι τη μέρα αυτή. Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό τους κοράκι τους βάζει σε σκέψεις μελαγχολικές ότι τάχα τους περιμένουν συμφορές..

Σε μερικά χωριά όταν πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ' ένα κομμάτι σίδερο, για να είναι όλο το χρόνο... "σιδερένιοι".

Με την Πρωτοχρονιά είναι συνδεδεμένες και πολλές προλήψεις. Τη μέρα αυτή αποφεύγουν να πληρώνουν χρέος, να δανείσουν λεφτά, να δουλέψουν ή να δώσουν φωτιά. Όλα αυτά ξεκινούν από την προληπτική σκέψη: ό,τι κάνει και πάθει κανείς αυτή τη μέρα θα εξακολουθεί να συμβαίνει όλο το χρόνο !

Το ρόδι

"Χίλιοι μύριοι καλογέροι σ' ένα ράσο τυλιγμένοι"
Τι είναι;

Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας κρεμούσαν στο κάθε σπίτι, από το φθινόπωρο, ένα ρόδι. Μετά τη Μεγάλη Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε χίλια κομμάτια κι έλεγαν:

"Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!"

 

  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--  @}->--

 

Βαρακλής Νίκος

Θέση : Σε όλη την Ινδία
Χρόνος: 25η Δεκεμβρίου
Σημασία: Επέτειος γέννησης του Ιησού Χριστού.

Τα Χριστούγεννα, η επέτειος γέννησης του Ιησού Χριστού, γιορτάζονται στην Ινδία με τη μεγάλη ζέση σε όλη την Ινδία από τους Χριστιανούς. Αφορά στις 25 Δεκεμβρίου.

Οι άνθρωποι διακοσμούν τα σπίτια τους, κάθετα χριστουγεννιάτικα δέντρα με τους κλάδους κρεμασμένος με τα δώρα και τις διακοσμήσεις, κάνετε τα παχνιά με τους αριθμούς του μωρού Ιησούς, μητέρα Mary, Joseph, οι τρεις βασιλιάδες που έρχονται να επισκεφτούν τα αγόρια μωρών και ποιμένων και τα κοπάδια τους που βόσκουν γύρω από την απεικόνιση των σκηνών της γέννησης του Ιησού στη Βίβλο. Διακοσμούν το χριστουγεννιάτικο δέντρο, κρεμούν τα αστέρια και τα φωτίζουν. Οι εορτασμοί αρχίζουν στο 24$ο βράδυ με το τραγούδι κάλαντων και τα σπίτια επίσκεψης Αγιου Βασίλη. Υπάρχει μια μέση μάζα νύχτας που ακολουθείται με των κουδουνιών εκκλησιών για να αναγγείλει μέσα την ημέρα των Χριστουγέννων. την ημέρα Χριστουγέννων, οι άνθρωποι απολαμβάνουν ένα πολυτελές μεσημεριανό γεύμα Χριστουγέννων. Τα κέικ και το κρασί Χριστουγέννων εξυπηρετούνται στους επισκέπτες και ανταλλάσσονται ως δώρα μεταξύ των φίλων και των συγγενών.

Οι εορτασμοί Χριστουγέννων ποικίλλουν στα διαφορετικά μέρη της Ινδίας. Σε μερικούς μέρη, μικρούς oil-burning λαμπτήρες αργίλου, τα φύλλα μάγκο κ.λπ... χρησιμοποιούνται ως διακοσμήσεις Χριστουγέννων και τα δέντρα μάγκο και μπανανών είναι διακοσμημένα. Όλες οι μεγάλες ινδικές πόλεις φορούν ένα εορταστικό βλέμμα. Τα καταστήματα και bazaars είναι διακοσμημένα για την περίπτωση και προσφέρουν τις ελκυστικές συμφωνίες.

Το τραγούδι της Carol, τα παίρνω- togethers και η ανταλλαγή των δώρων ενισχύουν το πνεύμα Χριστουγέννων. Τα συμβαλλόμενα μέρη Χριστουγέννων προωθούν από τους εορτασμούς για το νέο έτος, διατηρώντας κατά συνέπεια την εορταστική διάθεση για τουλάχιστον μια εβδομάδα.

Τι ωραία πραγματάκια μας γράφεις Λινάκι (δεν έχω προλάβει να τα διαβάσω όλα αλλά μια ματιά που έριξα είναι σούπερ) μπαίνει στα αγαπημένα ήδη το θέμα  *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* Μπράβο κορίτσια

Το Χριστόψωμο…

Το «ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και με ειδική μαγιά (από ξερό βασιλικό κ.λ.π.).
Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω - γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.

Την ημέρα του Χριστού, ο νοικοκύρης έπαιρνε το χριστόψωμο, το σταύρωνε, το έκοβε και το μοίραζε σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. (Μερικοί εδώ βλέπουν ένα συμβολισμό της Θείας κοινωνίας. Όπως ο Χριστός έδωσε τον άρτον της ζωής σε όλη την ανθρώπινη οικογένειά του...).

Γύρω από το χριστόψωμο υπάρχουν και άλλες παραδόσεις. Αναφέρονται στην ενότητα της Εκκλησίας και των λαών, με συμβολικό πρότυπο την ένωση των κόκκων του σίτου σ΄ ένα ψωμί. Οι λαοί κάποτε θα ενωθούν μ’ ένα ποιμένα, το Χριστό.

(Από το βιβλίο «Ήθη, έθιμα και… άλλα» του Τιμόθεου Κ. Κιλίφη)

 

…στη Μάνη

Κάθε οικογένεια στο φούρνο του σπιτιού «ρίχνει» τα χριστόψωμα, για να τα κόψει στο τραπέζι των Χριστουγέννων ο οικοδεσπότης σταυρώνοντάς τα, και ευχόμενος «Χρόνια πολλά και του χρόνου». Τα χριστόψωμα κατασκευάζονται όπως το ψωμί, μόνο που στολίζονται με σταυρούς και ποικίλα στολίδια ανάλογα με την καλαισθησία της νοικοκυράς.

(Από το περιοδικό «Αδούλωτη Μάνη»)

 

…στη Σπάρτη

Στη Σπάρτη, σε κάθε σπίτι, δυο τρεις μέρες πριν, ζυμώνουν 1 – 15 καρβέλια ψωμί. Το ένα, που το τρώνε ανήμερα των Χριστουγέννων, είναι το ψωμί του Χριστού και το πλάθουν σε σχήμα σταυρού από ζύμη. Τα’ άλλα χριστόψωμα τα κάνουν με μύγδαλα και καρύδια.

(Από το περιοδικό «Ουράνιο Τόξο»)

 

…στους Σαρακατσάνους

Οι Σαρακατσάνοι τσοπάνηδες φτιάχνουν δύο χριστόψωμα. Το πρώτο, το καλύτερο και με τα πιο πολλά κεντίδια, είναι για το Χριστό «για να τους φυλάει και να τους βλογάει». Πάνω του σκαλίζουν ένα μεγάλο σταυρό – φεγγάρι με πέντε λουλούδια.

Το δεύτερο, η τρανή Χριστοκουλούρα ή Ψωμί του Χριστού, είναι για τα πρόβατα. Έτσι τα τιμά ο βοσκός και τα βλογά ο Χριστός. Στη Χριστοκουλούρα παριστάνεται με ζύμη, όλη η ζωή της στάνης, δηλαδή η μάντρα, τα πρόβατα, οι βοσκοί κ.λ.π.

(Από το περιοδικό «Ουράνιο Τόξο»)

 

 

…στην Κεφαλονιά

Χαρακτηριστική είναι μια κεφαλλονίτικη συνήθεια. Όλο το σόι συγκεντρώνεται στο σπίτι του πιο ηλικιωμένου. Στο πάτωμα τοποθετούν τρία δαυλιά «χιαστί» και πάνω τους βάνουν την «κουλούρα».

Όλοι κάνουν ένα κλοιό γύρω ακουμπώντας καθένας με το δεξί του χέρι την κουλούρα. Ύστερα ο νοικοκύρης ψάλλει το «Η γέννησή σου Χριστέ ο Θεός…» και ρίχνει λάδι στα δαυλιά, βάζοντάς τα στη φωτιά. Μετά κόβει την κουλούρα, τη μοιράζει και δειπνούν όλοι μαζί.

(Από το περιοδικό «Ουράνιο Τόξο»)

 

…στην Κρήτη

Το χριστουγεννιάτικο ψωμί το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Η ετοιμασία του είναι ολόκληρη ιεροτελεστία: χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα και καθώς ζυμώνουν λένε:  "Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει."

Όταν πλάσουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα, ενώ με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό με λωρίδες και τον τοποθετούν πάνω στο ψωμί. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια.

Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσσοντας πολλές ευχές.

(Από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Παπάκι»)

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image016.jpg)

Οι μωμόγεροι, έθιμο της Βόρειας Ελλάδας

Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία σχετικά με τους Καλικάντζαρους, που βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική, οι σκανδαλιές τους απερίγραπτες και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά.

Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας εμφανίζεται το έθιμο των μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με τους καλικάντζαρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κλπ) ή ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά χωριά, τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Άμα συναντηθούν δυο παρέες, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή.

(Από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Παπάκι»)

 

Τα Ραγκουτσάρια (Καστοριά)

Μέσ’ την καρδιά του χειμώνα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών του δωδεκαήμερου, η πόλη της Καστοριάς παραδίνεται σ’ ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες των μικρών και μεγάλων που παίρνουν μέρος.

Στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, οι δρόμοι και τα σοκάκια της πόλης σφύζουν από τις συντροφιές των ραγκουτσάρηδων (μεταμφιεσμένων), που χαίρονται, γλεντούν και χορεύουν στο ρυθμό της ξεγνοιασιάς, σκορπώντας ολόγυρα χαρά και κέφι.

Όλοι οι κάτοικοι της πόλης παραδίνονται σ’ ένα ξεχωριστό Διονυσιακό ξεφάντωμα, με τη συνοδεία των λαϊκών οργάνων που παιανίζουν όλα τα παραδοσιακά μουσικά ακούσματα της περιοχής. Πρόκειται για πανάρχαιες συνήθειες, η προέλευση των οποίων χάνεται μέσα στο χρόνο.

Παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν σε μια μακροχρόνια διαδρομή, πολλά από τα στοιχεία αυτών των λατρευτικών εκδηλώσεων, που είναι γνωστές από τα ελληνορωμαϊκά χρόνια, κατάφεραν να διατηρηθούν και να φτάσουν μέσω του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας έως τις μέρες μας.

(Από την ιστοσελίδα του δήμου Καστοριάς)

 

Τσιτσί (Τυχερό Έβρου)

Τα "τσιτσί" συνδέονται με τον ερχομό των καλικάντζαρων στον επάνω κόσμο και παρομοιάζονται με πολύ μεγάλες γάτες, οι οποίες εμφανίζονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και προκαλούν ζημιές σε όσα σπίτια δεν προσφέρουν λεφτά, όταν χτυπούν στους τοίχους τους. Ανήμερα τα Χριστούγεννα χτυπούν οι καμπάνες σημαίνοντας το τέλος της κυριαρχίας αυτών των πλασμάτων, ενώ τα παιδιά του χωριού περιφέρονται με το τσατάλ, βέργα με διχάλα στο ένα άκρο της, και ένα ταψί στο οποίο συγκεντρώνουν τα κεράσματα και τραγουδούν "Τσιτσί κολουντρί χάπε ντέρε σε ιγκούδιν" (δηλαδή: Τσιτσί κολουντρί ανοίξτε την πόρτα, γιατί ξημέρωσε). Στο παρελθόν, εκείνοι που δεν άνοιγαν την πόρτα τους τιμωρούνταν παραδειγματικά με τη μεταφορά κάποιου αντικειμένου από την αυλή τους στο δρόμο ή στην πλατεία του χωριού. Σήμερα η σκανταλιά έχει μεγαλύτερη σημασία από αυτό καθαυτό το κέρασμα.

(Από την ιστοσελίδα www.in.gr Αγροτουρισμός)

 

Τα καρκατζόλια στα χωριά της Έξω Μάνης
«Τις λιγοστές ώρες που μέναμε το βράδυ στο μαγερειό, κοντά στην αναμμένη φωτογονία, πνιγμένοι στον καπνό, ακούγαμε τις κυράδες μας, να μας λένε για τα καρκατζόλια (καλλικαντζάρους), που ήταν λέει κάτι μαγαρισμένα δαιμονικά. Όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη Γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κράταγε με όλες τις πολιτείες και τα Χωριά της. Ήθελαν να την δουν να γκρεμίζεται στο χάος και να γελάνε. Παραμονές όμως Χριστουγέννων άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους, γιορτές μέρες που έρχονταν, μαγαρίζοντας τα φαγητά και τα γλυκά τους. Έμεναν μέχρι την Πρωτάγιαση, που αγιάζονταν τα νερά. Τότε έλεγαν γεμάτα τρόμο: "Φύγετε να φύγουμε, γιατί έρχετ' ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του", και έφευγαν. Στο μεταξύ το μισοκομμένο δέντρο είχε θρέψει, και οι κουτούτσικοι καλλικάντζαροι πολέμαγαν πάλι από την αρχή και πάλι το άφηναν μισοκομμένο τα ερχόμενα Χριστούγεννα. Έτσι η γη έμενε και θα μένει στη θέση της.» 

(Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο»)

 

Τα Τσιλικρωτά (Δυτική Μάνη)
Και στη Μάνη ακούγονται δοξασίες για τα δαιμονικά και άλλα υπερφυσικά όντα, που βγαίνουν τα δωδεκαήμερα από του Χριστού ως τα Φώτα. Πρόκειται για τους Καλικάντζαρους. Πολλοί λαογράφοι υποστηρίζουν πως είναι οι Καλικάντζαροι απόγονοι του τραγοπόδη θεού Πάνα ή των Σατύρων, που πηδήσανε από την μυθολογία στη χριστιανική ζωή. Ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας Νικ. Γ. Πολίτης στις «Παραδόσεις» του αναφέρεται σε Λυκοκατζαραίους, Σκαλικαντζέρια, Καρκαντζέλια, Κωλοβελώνηδες, Πλανηταρούδια, Κάηδες, Παγανά. Στην περιοχή της Αντρούβιτσας (Δ. Μάνη) ονομάζουν τους Καλικάντζαρους Τσιλικρωτά. Ο Πασαγιάννης στο ομώνυμο χριστουγεννιάτικο διήγημά του αναφέρεται με ένα χαριτωμένο τρόπο σε θρύλους για τα ξωτικά αυτά.

Τους Καλικάντζαρους που μπαίνουν στα σπίτια από τις καπνοδόχους, γιατί τους προσελκύει η μυρωδιά του λαδιού από τις τηγανίδες, ο λαός τους έχει πλάσει ψηλούς, μαυριδερούς, ισχνούς, άσχημους με κόκκινα άγρια μάτια και τριχωτό όλο το σώμα.

Θεωρούνται «μαγαρισμένοι» και σιχαμεροί, κάνουν ζημιές όπως: σβήνουν τη φωτιά, μαγαρίζουν τα εδέσματα, παρενοχλούν τους ανθρώπους, κυρίως τα παιδιά και τις γριές και χοροπηδάνε στους δρόμους. Τρώνε βατράχους, χελώνες, φίδια, σκουλήκια κ.ά. Οι άνθρωποι προσπαθούν να εξολοθρεύσουν τις βλαπτικές τους ενέργειες με εξορκισμούς ή προσφορά γλυκισμάτων, τηγανίδων κ.τ.λ. Ο μεγάλος τους φόβος είναι ο αγιασμός.

Στη Μάνη ακούγονται και στην εποχή μας κάποια λαϊκά στιχουργήματα για τους Καλικάντζαρους:

Αρορίτες είμαστε,
αραρά γυρεύουμε
τηγανίδες θέλομε
τα παιδιά τα παίρνουμε
ή το (γ)κούρο ή τη (γ)κότα
ή θα σπάσαμε τη (μ)πόρτα.

Φοβούνται τον αγιασμό, γιατί, όποιος βραχεί με αγιασμένο νερό, αφανίζεται. Όταν βλέπουν τον παπά που αγιάζει, τρέχουν φωνάζοντας:

Φεύγετε να φεύγουμε
τι έφτασε ο σκυλόπαπας
με την αγιαστούρα του

(Από το περιοδικό «Αδούλωτη Μάνη»)

 

Τα καρακατζόλια (Κρήτη)

Η κρητική άποψη για τα καρακατζόλια είναι ότι τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα τω Χριστουγέννω (άρα έχουνε συλληφθεί την ημέρα του Ευαγγελισμού, που καλό είναι, από σεβασμό στην Παναγία, να αποφεύγει κανείς την ερωτική πράξη) μεταμορφώνονται σε καρακατζόληδες κάθε χρόνο την παραμονή των Χριστουγέννων και, την ημέρα τ’ Αγιασμού (όπου ο καθαγιασμός της φύσης διώχνει όλα τα κακά –αρχαία δοξασία κι αυτό), ξαναγίνονται άνθρωποι –αυτό συνεχίζεται κι όταν μεγαλώνουν.

(Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία»)

 

 
 
 
 

 

ΙΣΤΟΡΙΟΥΛΕΣ
ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Της Άννας Αντωνιάδου

Η Σοφία και η Πηνελόπη, δυο αδερφές, βγήκαν τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς στην αυλή του σπιτιού τους να φτιάξουν ένα χιονάνθρωπο, για να υποδεχτούν τον Αϊ Βασίλη.

Άρχισαν λοιπόν να τον φτιάχνουν. Πρώτα έκαναν τρεις χιονόμπαλες τη μια πιο μεγάλη από την άλλη και τις ένωσαν, πήραν δύο ξύλα και τα έβαλαν για χέρια, πήραν δύο καρβουνάκια και τα έβαλαν σαν μάτια, έβαλαν και ένα καρότο για μύτη. Ακόμα σχεδίασαν κι ένα στόμα. Η Σοφία έβγαλε το κασκόλ και το σκούφο της και τα φόρεσε στο χιονάνθρωπο. Τώρα ήταν έτοιμος.

Εκείνη τη στιγμή άλλαζε ο χρόνος και μια τρανταχτή φωνή ακούστηκε: «ΧΑ, ΧΑ, ΧΑ, ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ Ο ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ».

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image045.gif)


ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
Του Πρόδρομου Γιαπράκη
Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς ο Αϊ Βασίλης θα μου έφερνε το δώρο μου. Όταν του έστειλα το γράμμα μου, του είχα ζητήσει να μου φέρει ένα αμαξάκι, γιατί έκανα συλλογή.

Το βράδυ σηκώθηκα, για να δω αν το είχε φέρει, και τι να δω; Ένα καλικαντζαράκι πήρε τα δώρα κάτω από το δέντρο κι έφυγε. Στενοχωρήθηκα πάρα πολύ και το υπόλοιπο βράδυ δεν μπόρεσα να κοιμηθώ.

Το πρωί ο μπαμπάς μου, για να μη στενοχωριέμαι, πήγε και μου πήρε ένα άλλο και το έβαλε κάτω από το δέντρο. Όταν πήγα στο σαλόνι, χάρηκα πολύ και νόμιζα ότι έγινε θαύμα. Έτσι έφυγε πια η στενοχώρια μου και γι’ αυτό θα μου μείνει αξέχαστη αυτή η Πρωτοχρονιά. 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image047.gif)

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΦΤΩΧΟΓΕΙΤΟΝΙΑ

Της Κατερίνας Παναούση

Είναι παραμονή Χριστουγέννων και το χιόνι πέφτει πυκνό. Κοιτάζω έξω απ’ το παράθυρό μου. Είναι τόσο όμορφο το κάτασπρο τοπίο. Μέσα κάνει ζέστη κι εγώ σκέφτομαι ότι έξω κάνει πολύ κρύο. Τι να κάνουν οι φτωχές οικογένειες άραγε;

Μετά από λίγο ντύθηκα ζεστά και βγήκα να κάνω μια βόλτα. Χωρίς να το καταλάβω πήρα το δρόμο για τη φτωχογειτονιά της πόλης μας. Σκεφτόμουν πόσο δυστυχισμένοι και λυπημένοι θα είναι οι κάτοικοί της τώρα. Άρχισα να παρακαλάω το Χριστό: «Αυτές τις γιορτινές ημέρες να περάσουν όλοι καλά».

Όταν κόντεψα στα στενά δρομάκια της φτωχογειτονιάς, τα οποία ήτανε όλο λακκούβες γεμάτες νερό, τα μάτια μου έπεσαν σε ένα μικρό κοριτσάκι που έκλεγε. Η μητέρα του προσπαθούσε να το κάνει να σταματήσει λέγοντάς του κάτι. Τα μάτια του όμως συνέχιζαν να δακρύζουν. Τότε το άκουσα να ψιθυρίζει: «Μαμά κρυώνω και πεινάω».

Εγώ δεν άντεξα κι έφυγα τρέχοντας. Μπήκα στο σπίτι με βαριά καρδιά. Ο πατέρας μου με κοίταξε και κατάλαβε ότι κάτι με στενοχώρησε. Τότε άρπαξα την ευκαιρία και του είπα ό,τι είχα ακούσει στη φτωχογειτονιά. Ο πατέρας μου κατάλαβε τι ζητούσα σιωπηλά. «Πάμε στα μαγαζιά;» με ρώτησε. Η χαρά μου ήταν τόσο μεγάλη που θα δίναμε λίγη ευτυχία στη μικρούλα.

Μετά από λίγες ώρες πήγαμε στη φτωχογειτονιά. Θυμόμουν το σπιτάκι τους, γιατί ήταν το πιο μικρό. Χτυπήσαμε την πόρτα και περιμέναμε με αγωνία. Όταν άνοιξε, στην πόρτα ήταν η μικρούλα. Μας κοίταξε με απορία και φώναξε τη μητέρα της. Εγώ τότε έσκυψα και της έδωσα αυτό που κρατούσα. Την πιο όμορφη κούκλα που είδα ποτέ μου. Τα μάτια και το προσωπάκι της έλαμψαν από ευτυχία. Η μητέρα της κοίταζε κι αυτή όλο απορία. Ο πατέρας μου της εξήγησε και της ζήτησε να δεχτεί τα ψώνια που κάναμε. Η μητέρα του κοριτσιού μας ζήτησε να περάσουμε μέσα. Έκανε τόσο κρύο.

Μέσα σε λίγη ώρα μάθαμε πως το κοριτσάκι ήταν ορφανό από πατέρα και πως οι δυο τους ήταν μόνες στον κόσμο. Η μητέρα της έψαχνε δουλειά, αλλά ήταν πολύ δύσκολο να βρει. Ο πατέρας μου τότε έγραψε τη διεύθυνσή μας σ’ ένα χαρτάκι και της την έδωσε, για να ‘ρθουν να περάσουν μαζί μας τα Χριστούγεννα. Ευτυχώς δέχτηκαν.

Τις επόμενες μέρες ο πατέρας μου της είχε βρει ήδη μια δουλειά, για να μπορούν κι αυτοί να ζουν καλύτερα!

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image049.gif)

ΟΙ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ
Του Κώστα Παπαδόπουλου

Σήμερα είναι Χριστούγεννα κι ο Βασιλάκης χαίρεται πολύ. Ο παππούς του όμως του είχε πει κάποτε μια ιστορία με καλικάντζαρους και από τότε κάθε Χριστούγεννα φοβάται.

Τα φετινά Χριστούγεννα ο Βασιλάκης πήγε βόλτα με τους γονείς και στο δρόμο τους συνάντησαν κάτι βρομερούς καλικάντζαρους. Ο Βασιλάκης τρομοκρατήθηκε. Ο μπαμπάς του προσπάθησε να τον καθησυχάσει, επειδή ήξερε ότι ήταν μεταμφιεσμένοι. Ο Βασιλάκης όμως πήγαινε καράτε κι έτσι έδειρε τους καλικάντζαρους. Πάνω στο ξύλο που έπεφτε έβγαλε την κουκούλα του μεταμφιεσμένου παιδιού και έτσι κατάλαβε το λάθος του.

Κατάλαβε κι ότι δεν υπάρχουν καλικάντζαροι. Έτσι από δω και πέρα δε θα τους φοβάται πια.

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image050.gif)
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΑΪ ΒΑΣΙΛΗ
Της Παναγιώτας Παυλίδου
Την Πρωτοχρονιά ο Άγιος Βασίλης μας φέρνει τα δώρα. Όλα τα παιδιά τον περιμένουνε πώς και πώς και το όνειρό τους είναι να τον δούνε.

Την ημέρα όμως που ο Άγιος Βασίλης έπρεπε να πάει στα παιδιά, για να τους δώσει τα δώρα, πείνασε πάρα πολύ και έφαγε αφάνταστα υπερβολικά. Κάμποση ώρα μετά είπε να ξεκινήσει, γιατί είχε αργήσει πάρα πολύ. Απ’ ό,τι ξέρουμε ο Άγιος Βασίλης μπαίνει στα σπίτια από τις καμινάδες, αλλά δε χωρούσε, γιατί είχε φάει πολύ και φούσκωσε. Δεν ήξερε από πού αλλού να μπει, όχι πάντως από την πόρτα, γιατί ήταν κλειδωμένη.

Ήταν πάρα πολύ απογοητευμένος και αναγκάστηκε να στείλει τα ξωτικά του. Ευτυχώς που δεν ήταν τα παιδιά ξύπνια.

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image052.gif)

ΔΩΡΟ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ

Της Ελένης Χουκ – Αποστολοπούλου

Από το βιβλίο «Να τα πούμε; Να τα πείτε!»

Εδώ και πολλά χρόνια ο κόσμος γιόρταζε τα Χριστούγεννα με περισσότερη κατάνυξη. Σ’ ένα μακρινό χωριό, λοιπόν, ο παπάς έκανε κάθε χρόνο μια φάτνη στη μέση της εκκλησίας, την παραμονή των Χριστουγέννων.

Οι κάτοικοι πήγαιναν πρώτα πρώτα στην εκκλησία, για ν’ ακούσουν τη θεία λειτουργία, γονάτιζαν κι άναβαν το κεράκι τους μπροστά στη φάτνη. Κάθε κεράκι έπρεπε να σβήσει από μόνο του, λιώνοντας σιγά σιγά, γι’ αυτό γύρω από τη φάτνη ήταν αμέτρητα κεράκια, όσα και οι πιστοί, κι η εκκλησία λαμποκοπούσε κι έφεγγε σαν να ήταν ο ήλιος μέσα της. Όταν η λειτουργία τελείωνε, ο κόσμος πήγαινε στα γύρω κεντράκια, για να φάει και να πιει, να γλεντήσει τη χαρά του για τη γέννηση του Χριστού.

Οι χωριανοί άρχιζαν τις προετοιμασίες για τα Χριστούγεννα εβδομάδες πριν. Οι νοικοκυρές έψηναν κουλούρια, πίτες και γλυκά κι οι άντρες έβαφαν την πλατεία του χωριού, την εκκλησία και τα σπίτια τους. Ο παπάς με τα παιδιά του σχολείου και τους δασκάλους σκάλιζε τα ζώα της φάτνης στο ξύλο, τους τρεις μάγους, τους βοσκούς, το αστέρι, την Παναγία και το Χριστό.

Το βράδυ της παραμονής όλα ήταν έτοιμα κι οι άνθρωποι ντυμένοι τα καλά τους πήγαιναν στην εκκλησιά κι άφηναν μπροστά στη φάτνη ένα δώρο για το Χριστό, ό,τι μπορούσε ο καθένας.

Η Μαρία, που ήταν έξι χρονών, πήγαινε κι αυτή κάθε χρόνο με τους γονείς της στην εκκλησία κρατώντας το καλαθάκι με τα κουλούρια που είχε φτιάξει για το νεογέννητο Χριστό. Εκείνο το χρόνο, όμως, η μητέρα της αρρώστησε, κι ο πατέρας της ταξίδεψε σε μια μεγάλη πόλη για να βρει δουλειά και να τα βγάλει πέρα με τα φάρμακα και τα άλλα έξοδα. Ούτε δραχμή δεν τους περίσσευε, για ν’ αγοράσουν δώρο στο Χριστό.

Πώς να πάει στην εκκλησία η Μαρία με άδεια χέρια;

Την ώρα που χτύπησαν οι καμπάνες, η Μαρία μπήκε δειλά δειλά στην εκκλησία και κρύφτηκε πίσω από μια κολόνα. Δεν ήθελε να τη δει κανείς με τα χέρια αδειανά. Οι άλλοι προσκυνούσαν το Χριστό, άναβαν το κεράκι τους και του πρόσφεραν το δώρο τους.

Εκείνη γονάτισε κοιτάζοντας τη φάτνη από μακριά και ψιθύρισε:

-         Αχ, Παναγίτσα μου, φέτος δε θα έρθω στη λειτουργία. Δεν έχω να χαρίσω τίποτε στο παιδί σου που γεννήθηκε. Η μητέρα μου αρρώστησε. Δεν έχουμε καθόλου χρήματα. Θα το εξηγήσεις στο Χριστό γιατί δεν του έφερα δώρο;

Ο κόσμος είχε αρχίσει να ψάλλει μαζί με τον παπά το «Χριστός γεννάται σήμερον». Τα μάτια της Μαρίας θόλωσαν από τα δάκρυα, βγήκε από την κρυψώνα της κι έτρεξε προς το σπίτι της. Δεν είχε κάνει ούτε τρία βήματα, όταν άκουσε πίσω της μια φωνή να τη ρωτάει:

-         Γιατί κλαις, κοριτσάκι μου, μια τέτοια χαρούμενη μέρα;

Ήταν μια γριούλα με γλυκό πρόσωπο και μάτια γεμάτα καλοσύνη.

-         Κλαίω, γιαγιάκα, γιατί δε μου περισσεύει ούτε μια δεκάρα, για ν’ αγοράσω ένα δώρο στο Χριστό.

-         Γι’ αυτό κλαις, Μαρία; Ο Χριστός ευχαριστιέται και μόνο που τον σκέφτεσαι. Και μόνο που τον αγαπάς. Να, κοίταξε εκείνον το θάμνο με τα πράσινα φύλλα. Γιατί δεν κόβεις ένα μπουκέτο να του το πας;

Το κορίτσι σταμάτησε τα κλάματα, έσκυψε, κι άρχισε να κόβει ένα μπουκέτο από κλαδιά. Έκοψε αρκετά, ώσπου η αγκαλιά της δε χωρούσε πια άλλα.

-         Φτάνουν αυτά, γιαγιάκα; ρώτησε τη γριούλα κοιτάζοντας πίσω της, αλλά εκείνη είχε εξαφανιστεί.

Η Μαρία με τα κλαδιά στην αγκαλιά της προχώρησε θαρρετά και μπήκε στην εκκλησία μ’ ένα χαμόγελο αγαλλίασης. Όλα έλαμπαν στο φως των κεριών. Ο κόσμος έψελνε με κατάνυξη. Περπάτησε πάνω στο κόκκινο χαλί που απλωνόταν μπροστά στη φάτνη κι απόθεσε το δώρο της.

-         Κοιτάτε αυτό το κοριτσάκι, είπε χαμηλόφωνα μια γυναίκα. Φέρνει κλαδιά από θάμνους στο Χριστό. Και μη χειρότερα.

Όταν τελείωσε το τροπάριο ακούστηκαν ψίθυροι στην εκκλησία.

-         Κοιτάξτε, κοιτάξτε τα κλαδιά των θάμνων!

Η Μαρία ήταν ακόμα γονατιστή με σταυρωμένα τα χέρια της. Ακούγοντας τις φωνές, σήκωσε το κεφάλι της τρομοκρατημένη και είδε τα κλαδιά, τα δικά της κλαδιά, να έχουν ανθίσει και να έχουν βγάλει κάτι όμορφα κόκκινα λουλούδια που έμοιαζαν με αστέρια.

-         Μα τι έγινε;

-         Θαύμα!

-         Ήτανε θάμνοι κι έβγαλαν λουλούδια!

Ο παπάς και το πλήθος γονάτισαν μπροστά στη φάτνη, δοξολογώντας το Χριστό γι’ αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο.

Η γριούλα – ποια να ‘ταν άραγε; – είχε δίκιο. Το δώρο που δίνεται από την καρδιά είναι το πιο αξιόλογο δώρο. Τα φτωχά κλαδάκια ήταν το πιο σημαντικό δώρο που είχε πάρει ο Χριστός εκείνη τη μέρα…

Από τότε, κάθε χρόνο, τις μέρες των Χριστουγέννων, αυτοί οι θάμνοι ανθίζουν με τα αμέτρητα κόκκινα αστράκια τους, κι ο κόσμος τα ονομάζει «λουλούδια των Χριστουγέννων».

Από το μακρινό εκείνο χωριό έφτασαν και στην πατρίδα μας κι ο κόσμος τα ονόμασε «Άστρα του Χριστού».

 

(Το λουλούδι λέγεται αλεξανδρινό. Ανθίζει Δεκέμβριο με Ιανουάριο και η ανθοφορία του διαρκεί 6 – 8 εβδομάδες.)

 

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image062.jpg)(https://dim-rizou.pel.sch.gr/ergasies/xristougena/image060.jpg)

Τέλεια είναι Νίτσα Μπράβοοο  *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP*

(https://dl.glitter-graphics.net/pub/1765/1765611lxpejlg12q.gif) (https://www.glitter-graphics.com)



Κάλαντα Χριστουγέννων της Θράκης

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων.

(Από το CD της UNICEF «Χριστουγεννιάτικα κάλαντα και τραγούδια για τα παιδιά του κόσμου»)

 
Κάλαντα Πρωτοχρονιάς της Μακεδονίας
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός

ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο ταπεινός.

Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός

εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.

Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά

να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.

Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω πολλά

σας αφήνω καληνύχτα και του χρόνου με υγειά.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Χριστός γεννέθεν χαρά σον κόσμον

Χα καλήν ωράν καλήν ημέραν

Χα καλόν παιδίν οψέ εγεννέθεν.

 

Οψέ εγεννέθεν ουράνος άθεν

τον εγέννεσεν η Παναγία

τον ανέστεσεν Αϊ Παρθένος.

 

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι

εκατήβεν σο σταυροδρόμι

σταυροδρόμι και μυροδρόμι.

 

Ερπαξάν ατόν χίλοι Εβραίοι

χιλ Εβραίοι και μυρ Εβραίοι. }2

 

Ας α τέρμητα και ας ην καρδίαν

αίμαν έσταξεν χολή κι εφάνθεν

αίμαν έσταξεν και μύρος έτον

μύρος έτον και μυρωδία.

 

Εμυρίστενατο ο κόσμος όλον

για μυρίστετο και συ αφέντα

συ αφέντα καλέμ αφέντα.

 

Έρθαν τη Χριστού τα παλικάρε

και θυμίζνε τον νοικοκύρην

νοικοκύρην και βασιλέαν.

 

Δέβα σο ταρέζ και έλα σην πόρταν

δώσ’ μας ούγας και λεφτοκάρε

κι αν ανοίγμας χαράν σην πόρταν. }2

 

 
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Προσοτσάνης Δράμας
Χριστός γεννάται χαρά στον κόσμο
χαρά στον κόσμο στα παλικάρια
Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Η Παναγιά μας κοιλοπονούσε
κοιλοπονούσε παρακαλούσε
τους Αποστόλους τους Ιεράρχες
να παν να φέρουν μήλα και ρόδα.
Οι Αποστόλοι για μήλα πάνε
οι Ιεράρχες για ρόδα πάνε
Κι ως που να πάνε
κι ως που να έρθουν

η Παναγιά μας ξελευθερώθει.

(Από την ιστοσελίδα του Θρακομικρασιατικού Πολιτιστικού Συλλόγου του Δήμου Προσοτσάνης)

 
Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Προσοτσάνης Δράμας
Άγιους Βασίλης έρχιτι από την Γκαισαρεία
σέρνει μουλάρια δώδικα καμίλια δικαπέντι.
Η μούλα η κανακαριά που σκώνει τουν αφέντη
σηκώνει τουν κι θέτει ντον σι πράσινα λιβάδια
λιβάδια κι δρουσουπηγές κι αυλές μαρμαρουμένις
κι βάλι του χιράκι σου στην αργυρή σου τσέπη
και δώς στα παλικάρια σου πεντ' έξ ουχτώ δουκάτα
για να τα φάν, για να τα πιούν και να τα τραγουδήσουν
για να τα φάν, για να τα πιούν να πούνι κι του χρόνου.

(Από την ιστοσελίδα του Θρακομικρασιατικού Πολιτιστικού Συλλόγου του Δήμου Προσοτσάνης)

 
Καστοριανά κάλαντα

(Του οικοδεσπότη)
Αραδιαστείτε έμπρεπα όλοι με την αράδα

να πούμε τραγούδια ευγενικά

ν’ αρέσουν τα’ αφεντικό μας.

 

Αφέντης μας είναι καλός,

στον κόσμο παραδειγμένος

και μες στη μέση του μαχαλά

στύλος μαλαματένιος.

 

Ας είν’ πολλά τα έτη σας

να ζείτε να ευτυχείτε

του χρόνου δε σαν σήμερα

ό,τι επιθυμείτε.

 

Και βάλε το χεράκι σου

στον αργυρό σου τσέπη

κι αν πιάσεις γρόσι κράτα το,

φλουρί μη το λυπάσαι.

(Από την ιστοσελίδα του δήμου Καστοριάς)

 

(Της οικοδέσποινας)

Είπαμε στον αφέντη μας να πούμε και στην κυρά μας.

Κυρά μ’ κυρά μ’ κι αρχόντισσα κι αρχοντοπαραδειγμένη,

σε κάλεσαν οι αρχόντισσες στην εκκλησιά να πάνεις

κι ώσπου να πας κι ώσπου να ‘ρθεις και πίσω να γυρίσεις

οι στράτες ρόδα γιόμισαν, τα μονοπάτια μόσχον.

Αρχός με την αρχόντισσα στη σκάλα π’ ανεβαίνει

στα γόνατά του την κρατεί, στα μάτια την κοιτάζει

στα μάτια στα ματόφυλλα και στα καμαροφρύδια.

Σήκου κυρά μου κι άλλαξε, σήκου και αρματώσου

νίψου με το ροδόσταμο και πλύσου με το γάλα

βάλε τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι στήθη

και τον γαλάζιο αυγερινό στο χέρι δακτυλίδι.

(Από την ιστοσελίδα του δήμου Καστοριάς)

 
Μωραΐτικα κάλαντα Χριστουγέννων

Χριστούγεννα πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου.
Για βγάτε, διέτε, μάθετε, πως ο Χριστός γεννάται

γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα

το μέλι τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες

και το μελισσοβότανο να νίβονται οι κυράδες.

 

Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,

κυρά μου, όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου

κάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη

και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δαχτυλίδι.

 
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε

παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.

Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,

δώστε μας και πεντ’ έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
Κερκυραϊκά κάλαντα Χριστουγέννων

Σήμερα οι μάγοι έρχονται στη χώρα του Ηρώδη

και ο Ηρώδης ταραχθείς έγινε θηριώδης.

Κράζει τους μάγους και ρωτά: «Μάγοι, πού θε να πάτε».

Εις Βηθλεέμ το σπήλαιο την πόλη την αγία

Που εκεί γεννάει το Χριστό η Δέσποινα Μαρία.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
Κερκυραϊκά κάλαντα Πρωτοχρονιάς
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά πρώτη του Γεναρίου

αύριο ξημερώνεται τα’ Αγίου Βασιλείου.

Άγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία,

βαστά εικόνα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι.

Το καλαμάρι έγραφε και το χαρτί μιλούσε.

Βασίλη πόθεν έρχεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;

Από τη μάνα μ’ έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω,

να μάθω τα’ άγια γράμματα και τα’ άγιο ευαγγέλιο.

Σ’ αυτήν την πόρτα που ‘ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Να ζήσει χρόνους εκατό και να τους απεράσει

και στων παιδιών του τις χαρές κουφέτα να μοιράσει.

Κυρά χρυσή, κυρά αργυρή, κυρά μαλαματένια,

που σε χτενίζουν άγγελοι με τα χρυσά τους χτένια,

άνοιξε το κουτάκι σου το μαργαριταρένιο

και δώσε με ένα τάλιρο, ας είναι κι ασημένιο.

Και τώρα καληνύχτα σας, καλό ξημέρωμά σας

κι ο Άγιος Βασίλειος να ‘ναι βοήθειά σας.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
Κεφαλλονίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς (1)
Καλήν εσπέραν άρχοντες καλήν να σας ειπούμε

ότι και αύριον εστί ανάγκη να χαρούμε

και να πανηγυρίσομεν Περιτομήν Κυρίου

και εορτήν του μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου.

Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει

ο μήνας που μας έρχεται το χρόνο φανερώνει.

Εκοίταξα τον ουρανό και είδα δυο στεφάνια

και με το καληνύχτισμα καλά σας Θεοφάνια.

Σ’ αυτό το σπίτι που ήρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

και ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Δώστε κι εμάς τον κόπο μας ό,τι είναι ορισμός σας

και ο Άγιος Βασίλειος να είναι βοηθός σας.

(Από το CD της UNICEF «Χριστουγεννιάτικα κάλαντα και τραγούδια για τα παιδιά του κόσμου»)

 
Κεφαλλονίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς (2)
Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει

ο μήνας που μας έρχεται τον χρόνο φανερώνει.

Την άδεια γυρεύουμε στο σπίτι σας να μπούμε

τον Άγιο με όργανα και με φωνές να πούμε.

 

Εκοίταξα στον ουρανό και είδα δυο λαμπάδες

και με το καλωσόρισμα καλές σας εορτάδες

και πάλι ξανακοίταξα και είδα δυο στεφάνια

και με το καληνύχτισμα καλά σας θεοφάνια.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
Ζακυνθινά κάλαντα Πρωτοχρονιάς
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή καλός μας χρόνος

υγεία, αγάπη και χαρά να φέρει ο νέος χρόνος.

Να ζήσει ο κύρης ο καλός, να ζήσει κι η κυρά του

όλα του κόσμου τα αγαθά να έχει η φαμελιά του.

Να ζήσει τα’ αρχοντόπουλο που ‘χει καρδιά μεγάλη

σε μας και στην παρέα μας ένα φλουρί να βάλει.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

 
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Κυκλάδων
Για σένα, κόρη όμορφη, ήρθαμε να τα πούμε

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε καράβια ν’ ασημένια

του χρόνου σαν και σήμερα να ‘ναι μαλαματένια.

Αν έχεις κόρη όμορφη, βάλε την στο τσιμπίδι

και κρέμασέ την αψηλά, να μην την φαν οι ψύλλοι.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε.

(Από το CD της UNICEF «Χριστουγεννιάτικα κάλαντα και τραγούδια για τα παιδιά του κόσμου»)

 
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Κρήτης
Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλη

οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ’ η φύσις όλη.

Άψε, βαγίτσα, το κερί, άψε και το διπλέρι και κάτσε

και ντουχούντιζε ίντα θα μας εφέρει

γ-ή απάκι, γ-ή λουκάνικο, γ-ή χοιρινό κομμάτι

γ-ή από μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι αν το ‘κανε κι η γαλανή, ας είναι ζευγαράκι.

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρια

και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα παλικάρια.

Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα

ανοίξατε την πόρτα σας να πούμε καλησπέρα.

(Από το CD «Να τα πούμε; Χριστουγεννιάτικα – Πρωτοχρονιάτικα τραγούδια και κάλαντα» των εκδόσεων Καψάσκη)

(https://dl2.glitter-graphics.net/pub/2587/2587622dquo3aibix.gif) (https://www.glitter-graphics.com)





Ομάδες παιδιών ή και ώριμων ανδρών γυρνούν στα σπίτια κρατώντας ένα τρίγωνο συρμάτινο και το χτυπούν με ένα ευθύ σιδερένιο αντικείμενο, για να παράγει τον απαιτούμενο ήχο. Άλλοτε έχουν μαζί τους φυσαρμόνικες ή ακορντεόν, και στα νησιά βιολιά και κιθάρες.

Εκτός από τους συνηθισμένους ευχητήριους στίχους, ανάλογα με το «νοικοκύρη του σπιτιού» προσθέτουν κατάλληλους στίχους. Έτσι, αν απευθύνονται σε τσέλιγκα, εγκωμιάζουν τα πρόβατά του με τα λόγια:

«Μέσα σε τούτη την αυλή τη μαρμαροστρωμένη

εδώ ‘να χίλια πρόβατα και πεντακόσια γίδια

και χίλιασαν και μίλιασαν και γίν’καν τρεις χιλιάδες».

Τα κάλαντα ποικίλουν από τόπο σε τόπο. Έτσι στη Μακεδονία υπάρχει το έθιμο της Πρωτοχρονιάς άτομα μεγάλης ηλικίας να γυρνούν μεταμφιεσμένα στα σπίτια. Η αμοιβή τους είναι: αλεύρι, τραχανάς, λουκάνικα και άλλα είδη τροφίμων. Αφού συγκεντρώσουν την ποσότητα που θέλουν, συγκεντρώνονται σ’ ένα σπίτι, μαγειρεύουν και γλεντούν. Πάλι μεταμφιεσμένοι και κρατώντας κουδούνια που δημιουργούν δυνατό θόρυβο περιφέρονται την παραμονή των Φώτων. Ο θόρυβος αποβλέπει να φοβίσει και να διώξει τους καλλικάντζαρους.

Στη Μύκονο τα παιδιά κρατούν στο χέρι τους φαναράκι που το ανάβουν σε εκκλησία του Αγίου Βασιλείου.

Στη Σίφνο για το κάθε παιδί γράφονται διαφορετικοί στίχοι από λαϊκούς ποιητές.

Στην Κέρκυρα, εκτός από τα παιδιά με τη φυσαρμόνικα, περιφέρονται στα σπίτια ολόκληρα λαϊκά συγκροτήματα με βιολιά και ακορντεόν και τοπικές μπάντες.

Η ανταμοιβή για τους ύμνους και τις ευχές είναι κυρίως χρηματική και διάφορα κεράσματα.

(Από την εγκυκλοπαίδεια 2002)

 

Η προέλευση των καλάντων

Την ονομασία τους, την πήραν από την λατινική λέξη calenda, που διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ. Παιδιά, κατά ομάδες, περιφέρονταν και περιφέρονται στα σπίτια, στους δρόμους, στα καταστήματα και τραγουδούν με ειδικό όργανο τραγούδια, που αφορούν τα Χριστούγεννα, τη γιορτή της Πρωτοχρονιάς, τη γιορτή του Μ. Βασιλείου και μερικά και την Περιτομή του Χριστού.

Το έθιμο αυτό προϋπήρχε στην Ελλάδα, πριν από την Ρώμη.
Τα παιδιά κρατούσαν ένα κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και άσπρο μαλλί (η λεγόμενη ειρεσιώνη, από το έριο = μαλλί), γύριζαν και τραγουδούσαν και τους έδιναν δώρα.

Μετά, πήρε το έθιμο αυτό και η Ρώμη. Στο Βυζάντιο κρατούσαν ραβδιά, ή φανάρια, ή ομοιώματα πλοιαρίων ή και κτιρίων, στολισμένα και τραγουδώντας, συνόδευαν το τραγούδι με κρούση τριγώνου ή τύμπανου... (περίφημος ο σχετικός πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα ο τυμπανιστής - 1832- 1927).

Σήμερα η βάση, και μάλιστα στους Πόντιους, διασώζεται άθικτη. Ακούμε κάλαντα πολλά και ποικίλα, με πολλές παραλλαγές και αποχρώσεις, στα διάφορα διαμερίσματα της χώρας μας.

(Από το βιβλίο «Ήθη, έθιμα και… άλλα» του Τιμόθεου Κ. Κιλίφη)

Τα Κόλιεντα (Καστοριά)

Τα τοπικά παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα κάλαντα της Καστοριάς εξακολουθούν να τραγουδιούνται και σήμερα τα χαράματα της 23ης Δεκεμβρίου από τις παρέες μικρών και μεγάλων και από τα μέλη πολιτιστικών σωματείων, τα οποία, νιώθοντας την περιθωριοποίηση που δέχονται τα τελευταία χρόνια από κάλαντα άλλων περιοχών, κατορθώνουν κάθε παραμονή Χριστουγέννων να μας τα θυμίζουν, προστατεύοντάς τα από τη λησμονιά και τη φθορά του χρόνου.

Χαρά και συγκίνηση προσφέρουν οι στίχοι τους, γιατί απευθύνονται σ’ όλα τα μέλη της οικογένειας, από τον μεγαλύτερο έως τον πιο μικρό.

Τα παλαιότερα χρόνια, οι νοικοκυραίοι έδιναν για δώρο στα παιδιά που τραγουδούσαν τα κάλαντα, καρύδια, μήλα και μπιλίτσκες (μικρά χοιρινά λουκάνικα) και σπανιότερα χρήματα.

 

Κόλλιντα και Καλαντάρηδες (Φυλακτό)

Αντίστοιχο έθιμο με τα κάλαντα σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι καλαντάρηδες την παραμονή των Χριστουγέννων αφορούν στην περιφορά των νεαρών που πρόκειται να πάνε φαντάροι, κατά την οποία τραγουδούν το παραδοσιακό τραγούδι: "Σαράντα μέρες έχουμι Χριστόν που καρτερούμι, κι αυτές σαράντα τώρα θέλω να τον τραγουδήσω. Χριστούγεννα, να Χριστούγεννα, Χριστός τώρα γεννιέται. Γεννιέτι και βαφτίζετι, στο μέλι και στο γάλα. Το μέλι το τρων οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες. Και μεις να σας τραγουδήσουμι, Χριστός να σας φυλάει, Και του χρόνου". Σκοπός των καλαντάρηδων είναι η συλλογή κάποιου χρηματικού ποσού, που θα έχουν στη διάθεσή τους όσο διαρκεί η θητεία τους, η οποία θεωρείται προθάλαμος της ωρίμανσής τους. Έτσι, το έθιμο συνδυάζει τον εορτασμό των Χριστουγέννων με το πέρασμα των νεαρών στην ενηλικίωση.

(Από την ιστοσελίδα www.in.gr Αγροτουρισμός)

 

«Καληνεσπέρα» (Χωριά της Έξω Μάνης)

Την παραμονή των Χριστουγέννων, με το ηλιοβασίλεμα βγαίναμε στην "Καληνεσπέρα". Όλα τα παιδιά είχαν φτιάξει τις παρέες τους, είχαν σχηματίσει ομαδούλες και είχαν ετοιμαστεί για τα κάλαντα με πολλές πρόβες.

Μπαίναμε στα σπίτια, που ήταν όλα ανοιχτά και περίμεναν, και αφού χαιρετούσαμε ρωτάγαμε:

-         Να τα πούμε; να τα πούμε;

-         Πέστε τα.

Ήταν πάντοτε καταφατική η απάντηση. Αρχίζαμε τότε δυνατά και πολλές φορές παράτονα "Καλήν εσπέρα άρχοντες..." και τελειώναμε: "σ’ αυτό το σπίτι πού ‘ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει...". Οι νοικοκυρές μας εύχονταν "και του χρόνου" και μας έδιναν χρήματα ή μας έριχναν από το ρογί του σπιτιού, λάδι στο ντενεκάκι που κάποιος από μας κρατούσε.. Φυσικά το ύψος της αμοιβής ήταν πάντα σχετικό με την οικονομική κατάσταση και την ...τσιγκουνιά του καθενός. Στα λυπημένα σπίτια δεν λέγαμε τα κάλαντα. Όταν τελείωνε η γύρα και περνούσαμε όλα τα σπίτια του Χωριού, πηγαίναμε και πουλάγαμε το λάδι στον μπακάλη και κάναμε δίκαιη μοιρασιά σε όλα τα έσοδα.     

(Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο»)

 

Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα στα χωριά της Έξω Μάνης

Την παραμονή της πρωτοχρονιάς, την ίδια ώρα βγαίναμε στον "Άγιο Βασίλη" κρατώντας μια κλάρα ελιές με καρπό. Σε κάθε σπίτι που πηγαίναμε κόβανε και από ένα κλαδάκι ελιάς και το έβαζαν κοντά στο τζάκι. Ήταν για βοήθεια και θα έμενε εκεί για αρκετό χρονικό διάστημα.

(Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο»)

 

Τα κάλαντρα (Κρήτη)

Τα κάλαντα (αρχαίο έθιμο σχετικό με την αρχή του χρόνου), κάλαντρα στην κρητική διάλεκτο, είναι τραγούδια που, με αφορμή το θρησκευτικό περιεχόμενο της εορτής, ζητουν φιλοδωρήματα για τους τραγουδιστές, τους καλαντράδες. Η βάση των παραδοσιακών καλάντων σε όλη την Ελλάδα είναι κοινή: αφού λένε για την εορτή, περνάνε στα παινέματα (επαίνους) για το νοικοκύρη, την «κερά», το γιο και τη θυγατέρα, με στίχους που είναι ένας ποταμός από εικόνες εκπληκτικής ομορφιάς, γεμάτες όμορφες κοπελιές, ξομπλιαστές, υφαντά, γραμματικούς με χρυσά κοντύλια (μολύβια), σπαθιά και ευαγγέλια κ.λ.π. (που τα σημερινά παιδιά της πολυκατοικίας και της τηλεόρασης, χωρίς να φταίνε βέβαια τα ίδια, μάλλον δεν θα τα καταλάβαιναν καν), και καταλήγουν στα δοσίματα: γ-ή απάκι γ-ή λουκάνικο γ-ή από λαγού κομμάτι, γ-ή από τη μαύρη όρνιθα κιανένα-ν-αβγουλάκι, κι αν είν’ κι απού τη γαλανή (άσπρη) ας είν’ και ζευγαράκι (δύο αβγά). Κι απού το λαδοπίθαρο κιαμια οκά λαδάκι, κι αν είν’ και περισσότερο, κρατούμε μεις τ’ ασκάκι (να το βάλουμε)…
Όχι εφετζίδικα δώρα, όχι εμπορεύματα, αλλά είδη πρώτης ανάγκης!

(Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία»)

ΛΙΝΑΚΙ ΚΑΛΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟΟ *THUMBS%%__%%UP* @}->--

(https://img71.imageshack.us/img71/5206/124817dbkek00zfppx4.gif)

Το τάισμα της βρύσης

Στην Κεντρική Ελλάδα οι κοπέλες, τα μεσάνυχτα ή προς τα χαράματα των Χριστουγέννων (αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς), πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση "για να κλέψουν το άκραντο νερό". Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ' όλη τη διαδρομή. Όταν φτάνουν εκεί, την "ταϊζουν", με διάφορες λιχουδιές: βούτυρο, ψωμί, τυρί, σιτάρι ή κλαδί ελιάς και λένε: 

"Όπως τρέχει το νερό σ' βρυσούλα μ', έτσ' να τρέχ' και το βιο μ'". 

Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες, μέχρι να πιουν όλοι από τ' άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια. 

(Από την εργασία του δάσκαλου κ. Βασίλη Μπούσιου

«Χριστούγεννα – Διαθεματική προσέγγιση με τη χρήση υπολογιστή»)


Η σφαγή του γουρουνιού στη Θεσσαλία

 Σαν ιεροτελεστία γινόταν σε κάθε οικογένεια η σφαγή του γουρουνιού, το οποίο εξέτρεφαν για το σκοπό αυτό. Το γουρούνι αναλάμβαναν να το σφάξουν οι άντρες του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων. Τα μέλη της οικογένειας αντάλλαζαν μεταξύ τους ευχές. Το χοιρινό κρέας αποτελούσε το κύριο φαγητό στο χριστουγεννιάτικο γεύμα, όπως άλλωστε και σήμερα. Επίσης, έφτιαχναν λουκάνικα από το γουρούνι, τα οποία κρεμούσαν μέχρι να στεγνώσουν, ενώ το λίπος του γουρουνιού το αποθήκευαν σε δοχεία και το χρησιμοποιούσαν στη μαγειρική.


"Tα καρύδια" Παραδοσιακό ομαδικό παιγνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο.

Την ημέρα των Χριστουγέννων , τα παιδιά , κορίτσια και αγόρια , παίζουν "τα καρύδια".Το παιχνίδι είναι ομαδικό και παίζεται ως εξής:

Κάποιο παιδί χαράζει με ένα ξυλάκι στο χώμα μια ευθεία γραμμή.
Πάνω σε αυτή την ευθεία γραμμή κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά.
Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή - σειρά των καρυδιών, σκυφτός, με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, σημαδεύει κάποιο από τη σειρά των καρυδιών.
Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης.

Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να κερδηθούν όλα τα καρύδια...

(Κείμενο που το βρήκαμε στο βιβλίο της δασκάλας Αγγελικής Μαστρομιχαλάκη "Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Θεοφάνεια")

Το κυνήγι τα Χριστούγεννα (Χωριά Έξω Μάνης)

Κατά τη διάρκεια της σαρακοστής τα περισσότερα παιδιά βγαίνανε κυνήγι. Τα βράδια, όταν το σούρουπο έπεφτε για καλά και το κρύο άρχιζε να τσούζει, παίρνανε το "φακό" με καινούργια "πλάκα" και γυρίζανε στα χαλάσματα και στα σπήλια κοντά στο χωριό. Στόχος τους οι γουργουγιάννηδες, τα μικρά πουλάκια που κούρνιαζαν εκεί. Τα θαμπώνανε με το φακό και τα πιάνανε. Αν ήταν πολύ ψηλά, τα χτυπούσανε με τις λαστιχιέρες (σφεντόνες). Η μάνα ή κάποια μεγάλη αδερφή, μετά από πολλή γκρίνια τους, τα καθάριζαν και τα πάστωναν. Τα βάζανε σε πήλινα ή γυάλινα βάζα, για να τα φάνε τα Χριστούγεννα. Πολλά παιδιά μάζευαν είκοσι και περισσότερα πουλάκια και καμάρωναν για τις ... κυνηγετικές ικανότητες τους και για την σοδειά τους. Και όταν ζύγωναν οι γιορτές, άρχιζαν οι παραδοσιακές ετοιμασίες. Το σπίτι έπρεπε να βάλει τα γιορτινά του και όλο το χωριό να καθαριστεί και να ετοιμαστεί, για να υποδεχτεί τους ξενιτεμένους του που θα έρχονταν να κάνουν γιορτές με τους δικούς τους.

(Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο»)

 

(https://agiosbasilis.com/wp-content/uploads/2008/12/istock-000007386278xsmall-thumb.jpg)(https://www.sheblogs.eu/wp-content/uploads/2009/04/santa2.jpg)

Αγιος Βασίλης ο Μέγας
Ενα αφιέρωμα για τα παιδιά του κόσμου

Το έθιμο της κοπής της Βασιλόπιτας συνεχίζεται και θα συνεχίζεται για πολύ ακόμη. Αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο. Για το έθιμο αυτό μας μιλάει το παρακάτω θέμα. Μας μιλάει όμως κυρίως για τον άνθρωπο που το δημιούργησε, τον Αγιο, το Μεγα Βασίλειο, τημνήμη του οποίου δύο φορές εορτάζουμε μέσα σ' αυτό το μήνα. Μια την Πρωτοχρονιά και μια στις 30 του μηνός με τους Τρεις Ιεράρχες. Το παρακάτω άρθρο όπως αναφέρει και ο εκπονήσας είναι αφιερωμένο στα παιδιά, όπως και το ποίημα του κ. Γ.Δ. Λεμπιδάκη που το συνοδεύει.
".... Αη Βασίλης έρχεται... από την Καισαρείαν...". Πολύ σωστά, τα κάλαντα του λαού μας, προσδιορίζουν τον τόπο καταγωγής και διακονίας ενός πραγματικού ανθρώπου του Θεού, πουέγινε παγκόσμιο σύμβολο, αγάπης και προσφοράς, εξ αιτίας του νεογέννητου Χριστού πρώτα, που ανέδειξε Αγίους σαν τον Αη Βασίλη, και χάρις στον Αγιο των Χριστουγέννων οι μεγάλοι έχουν μια ευκαιρία να δείξουν έλεος και φιλανθρωπία και τα παιδιά του κόσμου να "δουν" τις επιθυμίες τους να γίνονται πραγματικότητα.
Χάρις στον Αη Βασίλη, η ανθρωπότητα για λίγες ημέρες αλλάζει ύφος, γίνεται πιο ανθρώπινη, πιο χαρούμενη, ο Αη Βασίλης λοιπόν ΥΠΑΡΧΕΙ με την έννοια ότι αν και δεν ζει σωματικά το πνεύμα του περιτρυγυρίζει τις καρδιές μας κάθε Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά.

Ο Μύθος του Αη Βασίλη και ο Σάντα Κλάους

Παραδόξως στον πλανήτη μας στη διανομή των δώρων στα παιδιά, εμπλέκονται δύο ορθόδοξοι Αγιοι, δύο διαφορετικά πρόσωπα, που και οι δύο ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ και οι δύο ήταν επίσκοποι, για τις χώρες της δύσης αυτός που φέρνει τα δώρα στους φτωχούς και τα παιδιά είναι ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ή ΣΑΝΤΑ ΚΛΑΟΥΣ όπως λέγεται στη γώσσα τους που εμείς στην Ελλάδα εορτάζουμε στις 6 Δεκεμβρίου και τον θεωρούμε προστάτη των Ναυτικών,στην Ιστορία του Αγίου Νικολάου ως προστάτη των φτωχών και των παιδιών, οι λαοί του βορρά Ολλανδοι, Φιλανδοί κ.λπ. ανάμιξαν και στοιχεία από αρχαιότερους μύθους, όπως τα ξωτικά, το άστρο του βορρά, το έλκυθρο, κ.λπ. Ετσι, με τον καιρό έφθασε και στη χώρα μας, ομύθος του Σάντα Κλάους, ενός ευτραφούς τύπου με στρογγυλά γυαλιά λευκογένειο, με κόκκινη στολή και μαγικές ικανότητες που κατοικεί σ τον Βορειο Πόλο και περιστοιχίζεται από νεράιδες του χιονιού και ξωτικά είναι μια πραγματικά γοητευτική ιστορία, όμως τ α παιδιά μα κι εμείς οι μεγάλοι, πρέπει να αντιληφθούμε ότι ουδεμία σχέση έχει με τους πραγματικούς αγίους μας τον Αη Βασίλη και το ν Αη Νικόλα που ήταν ασκητικώτατοι.

Ο πραγματικός Αη Βασίλης

Πως ήταν; Ας δούμε τι μας λένε οι αρχαίοι συγγραφείς μας. Ηταν πολύ ψηλός και πολύ αδύνατος, είχε σκούρο δέρμα και χλωμό, είχε επίσης κοντά μαλλιά και μακριά μαύρα γενιά που πέρα διέκρινες λευκές τρίχες, είχε μακριά μύτη και τα φρύδια του ήταν τοξοειδή, τα μάτια του ήταν σκούρα και η ματιά του βαθειά και ερευνητική, το μέτωπό του ήταν μεγάλο και ήταν μονίμως ζαρωμένο έμοιαζε δηλαδή με άνθρωπο που συνεχώς σκεπτόταν, είχε προβλήματα με την υγεία του και υπέφερε από το πραγματικά ανυπόφορο κρύο και γενικά βαρύ χειμώνα της Καππαδοκίας.
Ας δούμε όμως πότε και που έζησε και ποιά ήταν η οικογένειά του.
Η οικογένεια του Αη Βασίλη ήταν στ' αλήθεια μια οικογένεια Αγίων, είχε παππού μάρτυρα, τα αδέλφια του Γρηγοριος ήταν επίσκοπος Νύσσης και Πέτρος επίσκοπος Σεβαστείας και ο ίδιος επίσκοπος Καισαρείας, οι αδελφές του ήταν όλες αφιερωμένες στον Θεό, με πρώτη πρώτην την Αγία και σοφή Μακρινα που ήταν αυτή που επηρέασε τον Αη Βασίλη να στραφεί στην χριστιανική πίστη.
Ο Ναυκρατιος ενας άλλος αδελφός του ασκήτευε στην έρημο του πόντου κι πέθανε μόλις 27 χρόνων . Τον Πατέρα του τον έλεγαν και αυτόν Βασίλειο και ήταν ρήτορας δηλαδή δικηγόρος, ενώ την μητέρα του την έλεγαν Εμελεια και ήταν πολύ σοφή και αγία γυναίκα.
Η οικογένεια του Αγίου Βασιλείου είχε 11 παιδιά (5 αγόρια - 6 κορίτσια) και όλοι διακρίθηκαν στου Χριστού την πίστη, ο Αγιος μας γεννήθηκε στην Νεοκαισαρεια το 330μ.Χ. περίπου δηλαδή πριν 1668 χρόνια (όλες οι περιοχές που αναφέρουμε ήταν κάποτε ελληνικές ενώ σήμερα ανήκουν στην επικράτεια της Τουρκίας) σπούδασε στην Αθήνα σε φιλοσοφικές σχολές μαζί με τονφίλο του Αγιο Γρηγόριο τον θεολόγο και πέθανε σε ηλικία 48 ετών τον Δεκέμβριο του 378 μ.Χ κηδεύτηκε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ.Χ. και κάθε πρωτοχρονιά όπως γνωρίζουμε γιορτάζουμε την μνήμη του.
Ο Αη Βασίλης στα 48 χρόνια που έζησε, έκαμε τόσα πολλά για τους ανθρώπους που η ιστορία τον ονόμασε ΜΕΓΑ όσο ακόμα ζούσε.

Το έργο του Μέγα Βασιλείου

Ας δούμε όμως τι έκανε ο Αγιος Βασίλης κι έγινε Μεγας.
Πρώτα πρώτα μοίρασε την περιουσία του σ τους φτωχούς δεν κράτησε τίποτα για τονεαυτό του από πολύ νέος γύμναζε τον εαυτό του στο πνεύμα και τον έβαζε σε σκληραγωγίες και όπως λένε άλλο δρόμο δεν γνώριζε εκτός αυτόν που οδηγούσε στο πανεπιστήμιο και στην εκκλησία. Σε μεγάλες επιδημίες που ταλαιπωρούσαν τον λαό αυτός ήταν παρών και βοηθούσε σωματικά και ψυχικά διδάσκοντας την πίστη του Χριστού. Ο Αη Βασίλης ήταν πολύ αυστηρός με αυτούς που ξέφευγαν από την σωστή πίστη, έλεγε και έγραφε την αλήθεια θαρραλέα και μάλιστα δεν δίστασε να ελεγξει ακόμη και αυτοκράτορες.
Συμπλήρωσε με ευχές την Θεία Λειτουργία που ακουμε αυτές τις ημέρες στην εκκλησία και φέρει το όνομά του (Λειτουργα Αγ΄΄ιου Βασιλείου), έγραψε πολλά βιβλία για την καθοδήγηση των χριστιανών ίδρυσε πολλά μοναστήρια, όπου αρκετοί μαθητές του αφιερώθηκαν στον Θεό.
Το πιο σπουδαίο του έργο όμως ήταν η οργάνωση της ελεημοσύνης και
φιλανθρωπίας στην επαρχία του, έφτιαξε κοντά στην Καισάρεια μια ολόκληρη πόλη από φιλανθρωπικά ιδρύματα, γηροκομεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, ορφανοτροφεία κ.α. Ιδρυσε και καθιέρωσε την διανομή α γαθών τρόφιμα ρούχα, χρήματα και κάθε είδους βοήθεια σε φτωχές οικογένειες άπορους κ.λπ.
Η πόλη αυτή ονομάσθηκε Βασιλειαδα. Φανταστείτε τι ανακούφιση θα ένιωθαν τότε οι φτωχοί, τα ορφανά, οι γέροι, οι ταξιδιώτες, η Καισάρεια είχε γίνει μια μεγάλη οικογένεια με πατέρα τον Αγιο βασίλειο τον επίσκοπό της.
Τον αγαπούσαν τόσο πολύ που στην κηδεία του σημειώθηκαν λιποθυμίες και θανατοι!
Αυτός ήταν ο Αη Βασίλης από την Καισαρεία που πάντα θα ζει μέσα στις καρδιές μας και θα μας θυμίζει με το έργο του ότι πρέπει να είμαστε όλοι εμείς οι άνθρωποι μικροί και μεγάλοι αγαπημε΄νοι.

Το έθιμο της Βασιλόπιτας

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε ένας βασιλιάς του Βυζαντίου που ήταν συμμαθητής του Αη Βασιλη και τον έλεγαν Ιουλιανό. ο Ιουλιανός αγαπούσε την φιλοσοφία και τους ψεύτικους θεούς και μισούσε τον Χριστιανισμό, ο Αγιος Βασίλειος δεν του χαρίσθηκε γι αυτό και ο Βασιλιάς ζητούσε αφορμή να τον ταπεινώσει. Οταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισαρεία. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινουπολη.
Ετσι, οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να δίνουν ότι είχε ο καθένας χρυσαφικά νομίσματα κ.λπ. όμως ο Θεός τιμώρησε τον Ιουλιανό που σκοτώθηκε άδοξα σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες, έτσι δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια. Τότε ο Αγιος Βασίλης έδωσε εντολή και από
τ α μαζεμένα χρυσαφικά τα μισά να δοθούν στους φτωχούς ένα μικρό μέρος κράτησε για τις ανάγκες των ιδρυμάτων της Βασιλειάδος τα υπόλοιπα τα μοίρασε στους κατοίκους με ένα πρωτότυπο τρόπο, έδωσε εντολή να συμώσουν ψωμιά και σε κάθε ψωμί, έβαλε από ένα νόμισμα ή χρυσαφικό μέσα κατόπιν τα μοίρασε στα σπίτια, έτσι τρώγοντας οι κάτοικοι τα ψωμιά όλο και κάτι έβρισκαν μέσα. Ετσι, γεννήθηκε το έθιμο της πίτας που ονομάσθηκε βασιλόπιτα.
Χρόνια Πολλά.
Στον Αη Βασίλη
(Μικρή Απολογία)

Στην Καπνοδόχο πλέον δε χωρείς
με δώρα και παιγνίδια ή χωρίς
θύμα κι εσύ
καταναλωτικής μανίας
έγινες κούκλος διαφημιστικός
για τις ημέρς της αργίας...

Στα γούνινα σε θέλομε ντυμένο
απ' τον Ασκητισμό Σου ξεκομμένο
για να μη νοιώθουμε εμείς οι... τραγικοί
καθόλου διαφορετικοι
Κι όμως χωρίς καπνιά
τα καταφέραμε
να αμαυρώσουμε τη μνήμη μας
και την Εικόνα Σου
να δείξομε βαρειά
- χορτάτο είδωλο
στην δυτική ματιά μας.

Αφού πάει να σβύσει η παραστιά
που κάθιζε η παράδοση - γιαγιά
σκαλίζοντας και συντηρώντας
τα όνειρά μας...


ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ"

(https://image.blingee.com/images16/content/output/000/000/000/5a0/458479348_83205.gif)

(https://image.blingee.com/images16/content/output/000/000/000/5a1/458993062_74361.gif)

Αυτό το έθιμο με την βρύση παίρνωντας το αμίλητο νερό το έχουμε και εμείς στην Εύβοια...

Τελεια κοριτσια. Μπραβο *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP*

πολυ ωραιο  *THUMBS%%__%%UP* 21 μερες και Χριστουγεννα *DRINK*

Χριστουγεννιάτικο δένδρο και Αι Βασίλης

Στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη κατοικούσαν μέχρι τις αρχές του Μεσαίωνα διάφορα βαρβαρικά φύλα, όπως οι Κέλτες, οι Σάξονες και οι Άριοι. Στη βόρεια Ευρώπη, το Δεκέμβριο, όταν το χιόνι κάλυπτε τα πάντα, οι λαοί αυτοί, βλέποντας κάποια δένδρα που διατηρούσαν το φύλλωμά τους συνεχώς, τα θεωρούσαν ως σύμβολα της συνέχειας της ζωής και της φύσης. Έτσι, συνήθιζαν να κρεμούν στα τέλη Δεκεμβρίου στα κλαδιά τους στολίδια και καρπούς ως δείγματα λατρείας προς τη φύση.

Στις σκανδιναβικές χώρες ειδικότερα σύμφωνα με τη μυθολογία ο θεός όλων των άλλων θεών, ο Οντίν, είχε δημιουργήσει το δένδρο του σύμπαντος, και της ζωής, την Ιγκντρασίλ. Διατηρούσε τα φύλλα και πρόσφερε την τροφή των θεών και το νερό για τους ανθρώπους. Ο Οντίν ως θεός του ανέμου συνήθιζε να κυνηγά καβάλα στο άλογό του με την ακολουθία του, την περίοδο του δωδεκαήμερου. Γι αυτό μάλιστα οι άνθρωποι συνήθιζαν αυτή την εποχή να αφήνουν σιτάρι, ή κάποιο δεμάτι χόρτα για το άλογο του Οντίν. Το Άγριο Κυνήγι, όπως ονομαζόταν συναντάται και στη μυθολογία των Γερμανών, των Άγγλων και των Γάλλων, όπου ο Οντίν παρουσιάζεται με άλλα ονόματα.

Η θεά Φρέια, θεά της γονιμότητας, αυτή την εποχή έκανε βόλτες στον ουρανό, πάνω σε ένα άρμα που το έσερναν αρσενικά ελάφια ή αγριόχοιροι και έδινε απλόχερα δώρα στους ανθρώπους καρπούς και άνθη.

Σε περιοχές της Γερμανίας και κυρίως στη Θουριγγία, η θεά Μπέρθα που ήταν η προστάτης της οικιακής βιοτεχνίας, τις νύχτες μεταξύ των Χριστουγέννων και των Φώτων πήγαινε με έλκηθρο από σπίτι σε σπίτι και επιθεωρούσε το γνέσιμο της κάθε νοικοκυράς. Αντάμειβε με δώρα όσες ήταν εργατικές και ικανές, ενώ χαλούσε τη δουλειά των ανίκανων και βιαστικών νοικοκυρών.

Η Φρέια ή η Μπέρθα βρήκαν την ενσάρκωσή τους στο πρόσωπο του δυτικού Αι Βασίλη, του Santa Claus, ο οποίος έρχεται με έλκηθρο από το βορρά, για να φέρει δώρα στους ανθρώπους.

Την εικοσαετία 1860-80 ο εικονογράφος Τόμας Ναστ σκιτσάρει για πρώτη φορά τον Αι Βασίλη ως στρουμπουλό χαμογελαστό γεράκο για τα τεύχη του περιοδικού «Harper’s» παραχαράσσοντας συνειδητά την ασκητική μορφή του πραγματικού Αγίου Βασιλείου.

Υπάρχει όμως και κάποιο ερώτημα στο οποίο δεν ήταν εύκολο να δώσουμε απάντηση. Το ερώτημα αυτό είναι το χρώμα της στολής του Αι Βασίλη. Όσο κι αν ψάξουμε δε θα βρούμε την προέλευση του κόκκινου χρώματος, ούτε σε κάποια δοξασία, ούτε σε κάποια σύνοδο της Εκκλησίας μας. Θα πρέπει να κοιτάξουμε στις μέρες μας και συγκεκριμένα στα 1931. Τότε η εταιρία αναψυκτικών Coca Cola ανέθεσε στον αμερικανό καλλιτέχνη Χάντομ Σάντμπλομ  να ντύσει τον Santa Claus στα κόκκινα, ώστε να ταιριάζει με το αναψυκτικό της. Η διαφήμιση είχε τόση επιτυχία που σήμερα ο Αι Βασίλης στα κόκκινα  θεωρείται αναπόσπαστο μέρος των εορτών και της λατρείας.

 

 

Το έλατο.

Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο εμφανίστηκε το έτος 1510 στη Ρίγα της Λετονίας. Το πρώτο στολισμένο με κεριά έλατο απαντάται στη Γερμανία το 1660, ενώ από το 1880 άρχισαν να εξάγονται στην Αμερική τα  πρώτα χριστουγεννιάτικα στολίδια από την Ευρώπη.

Το 1882, τρία χρόνια αφότου ο Τόμας Έντισον εφηύρε τον ηλεκτρικό λαμπτήρα, ο Έντουαρντ Τζόνσον, που εργαζόταν στην επιχείρηση του Έντισον, διακόσμησε το χριστουγεννιάτικο δέντρο έξω από το σπίτι του στην 5η λεωφόρο της Νέας Υόρκης με τα  πρώτα χριστουγεννιάτικα φωτάκια.

Η παγκόσμια πατέντα έκανε αμέσως θραύση και η μαζική παραγωγή του νέου εποχικού προϊόντος δεν άργησε να ακολουθήσει.

 

Η γαλοπούλα.

Η γαλοπούλα υπάρχει στον πλανήτη τουλάχιστον εδώ και 10 εκατομμύρια χρόνια, όπως αποδεικνύουν απολιθώματα. Οι Ινδιάνοι της Αμερικής τις κυνηγούσαν για το γευστικό τους κρέας περίπου από το 1000 μ.Χ.

Οι πρώτες γαλοπούλες αποβιβάστηκαν σε βρετανικό έδαφος το 1526 από τον Γουίλιαμ Στρίκλαντ ο οποίος τις πούλησε έναντι δύο πενών την καθεμιά σε αγορά του Μπρίστολ.

Ο Ερρίκος Η΄ ήταν ο πρώτος βρετανός μονάρχης που  ξεκοκάλισε  γαλοπούλα. Στη Γαλλία εισήχθησαν από τους Ιησουΐτες. Για το λόγο αυτό ακόμη και σήμερα το όνομα «Jesuite» σημαίνει γαλοπούλα σε αρκετές τοπικές διαλέκτους.

 Στην Ιταλία το χριστουγεννιάτικο δείπνο περιλαμβάνει επτά διαφορετικά πιάτα, ενώ στην Πολωνία αποτελείται από 12 νηστίσιμα πιάτα, ένα για κάθε μήνα που πέρασε.

 

Κάρτα


 

Η πρώτη ευχετήρια κάρτα πιθανολογείται ότι σχεδιάστηκε το 1843 στη Βρετανία από τον καλλιτέχνη Τζον Χόρσλεϊ για το φίλο του Χένρι Κόουλ.

Ο Χένρι Κόουλ ήθελε να αντικαταστήσει τα γράμματα που έγραφε σε γνωστούς και φίλους με μια κάρτα. Η κάρτα απεικόνιζε ένα οικογενειακό δείπνο και στο κάτω μέρος της υπήρχε η φράση «Ευτυχισμένα Χριστούγεννα και καλή σας  χρονιά».

 Η UNICEF ήταν ο πρώτος διεθνής οργανισμός που εξέδωσε χριστουγεννιάτικη κάρτα για φιλανθρωπικούς σκοπούς, το 1949.

 

Κάλαντα

Το τραγούδι Jingle Bells δε γράφτηκε για τα Χριστούγεννα, αλλά για τη γιορτή των Ευχαριστιών από τον Τζέιμς Πίερποϊντ, το 1857.

Η «Άγια Νύχτα» γράφτηκε από τον αυστριακό ιερέα Τζόζεφ Μορ ο οποίος το σκαρφίστηκε τελευταία στιγμή, για να καλύψει το μουσικό κενό που δημιούργησε η απροσδόκητη βλάβη του εκκλησιαστικού οργάνου την παραμονή των Χριστουγέννων. Τελικώς το  ποίμνιο τραγούδησε το τραγούδι, με τη συνοδεία κιθάρας.

 Δώρα

This cartoon is believed to have triggered the teddy bear craze in the U.S.


"Drawing the Line in Mississippi" by Clifford Berryman
 
Το αρκουδάκι Teddy Bear πήρε το όνομά του  από τον αμερικανό πρόεδρο Θίοντορ Ρούζβελτ, ο οποίος σύμφωνα με ένα συμμετείχε σε κάποιο κυνήγι αρκούδας, το 1902, στα σύνορα Μισισιπή και Λουιζιάνας. Όταν οι  συνοδοί του αιχμαλώτισαν ένα νεογέννητο αρκουδάκι, ο Ρούζβελτ απαίτησε να ελευθερωθεί αμέσως. Το περιστατικό αυτό ενέπνευσε τον Clifford Berryman να σχεδιάσει ένα cartoon τίτλο: "Drawing the Line in Mississippi". Το cartoon είχε τεράστια επιτυχία και είχε σαν επακόλουθο η  ιστορία να κάνει το γύρο του κόσμου με  πηχυαίους τίτλους «Ο  πρόεδρος σώζει τη ζωή ανυπεράσπιστου ζώου».

 
Τα αρκουδάκια του Richard Steiff (https://gym-n-efkarp.thess.sch.gr/efimerida/ithi%20christougenon/history.jpg)
Ένας ρώσος μετανάστης στην Αμερική, ο Μόρις Μίστομ, τοποθέτησε στη βιτρίνα του καταστήματός του ένα αρκουδάκι από καφέ μοχέρ ύφασμα, παραγεμισμένο με ροκανίδια μέσα σε μια θάλασσα από καραμέλες. Η βιτρίνα έγινε πόλος έλξης των περαστικών και ο Μίστομ αποφάσισε να το στείλει στον πρόεδρο με  ένα γράμμα παράκληση, για να του επιτραπεί  να βαπτίσει το παιχνίδι «Teddy Bear». Ο Ρούζβελτ έδωσε πρόθυμα  τη συγκατάθεσή του και η συνέχεια είναι γνωστή.

 Συγχρόνως στη Γερμανία ο Richard Steiff έφτιαξε ένα παραγεμισμένο αρκουδάκι, το οποίο είχε τόση επιτυχία  ώστε άρχισαν οι εξαγωγές στην Αμερική και μετά σ΄ όλο τον κόσμο.

 
 

(https://www.imaginationtravel.gr/images/pott/orgtrvl/Santa%20sleigh_reindeer1.jpg)(https://adallas.files.wordpress.com/2008/12/8752_2b.jpg)
(https://www.apn.gr/manager/uploads/rovaniem.jpg)(https://sup.kathimerini.gr/xtra/files/fotogr/181208/foto1.jpg)

Πανέμορφα και ενδιαφέροντα όλα κορίτσια, μπράβο σας.!!!  :D *THUMBS%%__%%UP*

ΡΑΓΚΟΥΤΣΑΡΙΑ-ΚΑΣΤΟΡΙΑ

Έθιμα- Εκδηλώσεις 
 Το κέφι και το ξεφάντωμα του καστοριανού καρναβαλιού είναι πλέον γνωστά σε όλους. Τα Ραγκουτσάρια, όπως ονομάζονται τα καρναβάλια, γίνονται από τις 6 μέχρι τις 8 Ιανουαρίου και είναι η κορύφωση των εορτών του Δωδεκαημέρου. Στις εκδηλώσεις παίρνουν μέρος όλοι οι Καστοριανοί που ξεχύνονται στους δρόμους για να γιορτάσουν με χορούς, τραγούδια, πειράγματα και άφθονο κρασί.

Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τρίτη μέρα, την ονομαζόμενη πατερίτσα, με τη μεγάλη παρέλαση των μεταμφιεσμένων μπουλουκιών στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Το όνομα Ραγκουτσάρια προέρχεται από το λατινικό rogatores, δηλαδή ζητιάνοι, αφού οι μεταμφιεσμένοι ζητούν από τους νοικοκύρηδες να τους δώσουν δώρα προκειμένου να διώξουν τα κακά πνεύματα.

 Τριήμερο καρναβάλι διοργανώνεται από στις αρχές του χρόνου στο Άργος Ορεστικό, στο Μαυροχώρι και στη Λιθιά. Τα Κολλίεντα, τα παραδοσιακά κάλαντα, τραγουδιούνται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, από παρέες που γυρίζουν στα σπίτια κρατώντας φαναράκια και «μασιαλάδες».

Χαρακτηριστικά έθιμα της αποκριάς που εξακολουθούν να τηρούνται είναι οι μπουμπούνες, ο χάσκαρης, οι παλιαπούλες. Οι μπουμπούνες είναι φωτιές που ανάβουν στις πλατείες την Κυριακή της αποκριάς. Όλοι οι παριστάμενοι πηδούν πάνω από τα αναμμένα κάρβουνα «για να ρίξουν τους ψύλλους και να απαλλαγούν από το κακό».

 Το κέφι Οι παλιαπούλες είναι το αντίστοιχο έθιμο που γίνεται στο Άργος Ορεστικό. Στα σπίτια, μετά το βραδινό φαγητό παίζουν τον χάσκαρη, προσπαθούν δηλαδή, να αρπάξουν με το στόμα ένα βρασμένο αυγό, που κρατά ο πιο ηλικιωμένος κρεμασμένο στην άκρη μιας κλωστής.

Η Ροδάνη είναι μια κούνια ξύλινη χειροποίητη, με δύο ή τέσσερα καθίσματα, που στήνεται από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Τραγούδια, μουσική, χορός και πειράγματα συνοδεύουν το πασχαλιάτικο αυτό έθιμο.

Το καλοκαίρι, στις 24 Ιουνίου γιορτάζεται ο Κλήδονας, που συμπίπτει με τη γιορτή του Αη-Γιάννη του Προδρόμου. Tα αγόρια φέρνουν ένα κλωνάρι με αγκάθια που το στολίζουν με φρούτα, ενώ τα κορίτσια φέρνουν «βουβό νερό» από τη λίμνη. Το πανηγύρι στην εορτή του προφήτη Ηλία, προστάτη των γουνοποιιών, γίνεται τον Ιούλιο.

 Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που διεξάγονται, κατά τη διάρκεια του χρόνου, είναι τα «Ορέστεια»,το διαβαλκανικό χορωδιακό φεστιβάλ Άργους Ορεστικού, η εβδομάδα του απόδημου Καστοριανού, τα Χριστοπούλεια και ο πολιτιστικός Αύγουστος, ενώ το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου διοργανώνεται το River party, μια μουσική εκδήλωση που γίνεται στις όχθες του ποταμού Αλιάκμονα στο Νεστόριο και στην οποία συγκεντρώνεται πλήθος νέων ανθρώπων.

Ανάμεσα στις πιο γνωστές εμπορικές εκδηλώσεις είναι η έκθεση γούνας τον Απρίλιο και η εμποροπανήγυρη στο Άργος Ορεστικό, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου. Το φθινόπωρο πραγματοποιούνται, γιορτή τσίπουρου στη Λιθιά, γιορτή φασολιού στα Λακκώματα και γιορτή κάστανου στο Καστανόφυτο. 
 

Μπράβο κορίτσια. Τόσα πράγματα που δεν ξέρουμε  *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP*

ωραιο ταξιδιαρικο κι ενημερωτικο θεμα...μπραβο *THUMBS%%__%%UP*

Ο Ιησούς θα γεννηθεί και φέτος στο σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου στην Κίσσαμο Χανίων! Οι κάτοικοι του χωριού Σπηλιά θα προσφέρουν ακόμα μια χρονιά τα ζώα τους και θα ντυθούν με τις φορεσιές των ανθρώπων πριν 2002 χρόνια, τότε που ο Θεάνθρωπος γεννήθηκε σε μια σπηλιά στη Βηθλεέμ.

Η αναπαράσταση της Γέννησης του Κυρίου σε φυσική φάτνη γίνεται για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά φέτος στο Ιερό Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου. Οι πιστοί όχι μόνο παρακολουθούν, αλλά έχουν και τη μοναδική ευκαιρία να συμμετέχουν στη Γέννηση του Ιησού.

Λέγεται ότι ο Αγιος Ιωάννης ο ερημίτης, στον οποίο είναι αφιερωμένη η Εκκλησία μέσα στα βράχια, πέρασε από τη σπηλιά και αναζήτησε νερό να πιει. 'Eβαλε το μαχαίρι του βαθιά στο βράχο, απ' όπου αναπήδησε το αγίασμα που ρέει μέχρι και σήμερα.

Η αναπαράσταση της Γέννησης θα γίνει στις 24 Δεκεμβρίου 2002, στις 9 το βράδυ, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίου. Το Ιερό Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου, βρίσκεται μόλις 10 λεπτά από την πόλη των Χανίων στην ενορία Σπηλιά Κισσάμου.

Περισσότερες πληροφορίες στο https://www.spilia.com

(https://img.pathfinder.gr/CMAN/i/867/I0/147947-29120169.jpg)

Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια που τη βασίζουν σε μια παλιά παράδοση. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους.

Από τότε, λοιπόν, έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, να κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι, ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το πηγαίνουν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

Ακόμη και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους είναι μεγάλη πολιτεία τα Γιάννενα αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται:
«Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!»

Αυτή είναι η καλύτερη ευχή για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ' αφήσουν τ' όνομα το πατρικό να σβήσει.

Και στους Προμάχους αλλά και στη Σωσάνδρα υπήρχε η συνήθεια να βάζει η γιαγιά στο τζάκι το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων πέντε κάρβουνα, που το καθένα ταυτίζονταν με κάποιο αγροτικό προϊόν. Το ένα κάρβουνο ταυτιζόταν με το σιτάρι, το άλλο με το καλαμπόκι, το άλλο με το κριθάρι. Αν γινόταν μέχρι το πρωί στάχτη όλα τα κάρβουνα, τότε θα υπήρχε καλή σοδειά τη νέα χρονιά σε όλα τα αγροτικά προϊόντα. Αν όμως γίνονταν στάχτη μερικά κάρβουνα, τότε θα υπήρχε καλή σοδειά μόνο στα προϊόντα που συμβόλιζαν τα αντίστοιχα κάρβουνα. Το έθιμο φανερώνει την ανησυχία του αγροτικού κόσμου για τη γεωργική παραγωγή της επόμενης χρονιάς.

Σύμφωνα με κάποιο άλλο έθιμο το βράδυ της παραμονής έβγαζε κάθε οικογένεια τρία κάρβουνα από το τζάκι. Το ένα αποσκοπούσε στην προστασία της οικογένειας από το Θεό, το δεύτερο στη πρόοδό της οικογένειας και το τρίτο ήταν για τα ζωντανά. Ο παππούς έκοβε ένα ξύλο ροδιάς ή τζιτζιφιάς και το έβαζε στη φωτιά, που έκαιγε μέσα στο τζάκι. Εκεί το ξύλο καίγονταν λίγο-λίγο κατά την διάρκεια του βραδινού φαγητού, διαδικασία που γινόταν κάθε βράδυ από την παραμονή μέχρι τα Φώτα. 'Eπειτα ο παππούς έκοβε ένα κομματάκι από το ξύλο που δεν είχε καεί και το έδενε στο αλέτρι, για να είναι "γερό" το αλέτρι και να υπάρχει αφθονία στη γεωργική παραγωγή. Το καμένο ξύλο το έκρυβαν σε κάποιο σημείο του αμπελιού.

Την παραμονή των Χριστουγέννων η γιαγιά ζύμωνε ένα ψωμί με σόδα, όπου έβαζε μια τρύπια δεκάρα και στη συνέχεια το έψηνε "στη στάχτη". Το βράδυ της ίδιας μέρας, αφού μαζεύονταν όλη η οικογένεια στο τραπέζι, ο αρχηγός της οικογένειας έκοβε το χριστόψωμο. Το πρώτο κομμάτι ήταν αφιερωμένο στο Θεό, το δεύτερο στο σπίτι, για το "καλό", το επόμενο στα ζώα, για την παραγωγή τους. 'Eπειτα έπαιρνε ένα κομμάτι κάθε μέλος της οικογένειας. Είναι αξιοσημείωτο ότι το μοίρασμα του χριστόψωμου είναι έθιμο που παραπέμπει στις σπονδές των αρχαίων Ελλήνων.

Στη συνέχεια η δυναμική γιαγιά έδενε με μια κλωστή το φλουρί σ' ένα γκιούμι, όπου έμενε μέχρι το πρωί των Φώτων. Τότε τα εγγόνια πήγαιναν να γεμίσουν νερό στο γκιούμι, απ' όπου έπιναν τα μέλη της οικογένειας, για να υπάρχει υγεία. Και η γιαγιά φύλαγε την "τρύπια δεκάρα" του τυχερού μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα. Το πρωί των Χριστουγέννων, χαρούμενοι και καθαροί από τη νηστεία των σαράντα ημερών, οι πιστοί πήγαιναν στην εκκλησία, για να γιορτάσουν τη γέννηση του Χριστού.

Το μεσημέρι συγκεντρώνονταν όλη η οικογένεια στο σπίτι, όπου γίνονταν πλούσιο φαγοπότι με βασικό φαγητό το χοιρινό κρέας κι έπειτα ακολουθούσε χορός και τραγούδι. Μετά το χριστουγεννιάτικο δείπνο οι νοικοκυρές "δε σήκωναν το τραπέζι", γιατί κυριαρχούσε η δοξασία ότι θα καθόταν ο Χριστός, για να φάει. Το τραπέζι το μάζευαν το επόμενο πρωί.

Χαρακτηριστική είναι η απουσία του χριστουγεννιάτικου δένδρου, από τους Προμάχους και τη Σωσάνδρα τα παλιότερα χρόνια, όπως άλλωστε και από τα περισσότερα μέρη της Ελλάδας. Η καθιέρωση όμως και στα χωριά αυτά τα τελευταία χρόνια του εθίμου αυτού, που παραπέμπει στο αρχαίο ρωμαϊκό έθιμο του στολισμού των σπιτιών με κλαδιά δένδρων και που πέρασε σε μας από τις βόρειες χώρες δεν είναι κατακριτέα. Κι αυτό, γιατί το χριστουγεννιάτικο δένδρο, που συμβολίζει την αναπαραγωγή, την αναβλάστηση, το "οικογενειακό δένδρο" και την καινούρια ζωή, χαρίζει κέφι και χαρά σε μικρούς και μεγάλους, απομακρύνοντάς τους από την πεζή πραγματικότητα.


(https://img.pathfinder.gr/CMAN/i/867/I4/573723-28390533.jpg)

Σε μερικές βρετανικές περιοχές, υπάρχει ένα έθιμο του γλεντιού σε κήπους με μηλιές την παραμονή των Χριστουγέννων. Αυτό είναι μια παραλλαγή μιας ειδωλολατρικής τελετής. Αφού σκοτεινιάσει, οι αγρότες πηγαίνουν στα περιβόλια, σχηματίζουν παρέες γύρω από τα παλαιότερα δέντρα και πίνοντας μπύρα τραγουδούν τα κάλαντα.

Αξιόλογο είναι και το ότι πυροβολούν στα κλαριά για να διώξουν δήθεν τα κακά πνεύματα. Επίσης, πριν από χρόνια άφηναν τριγύρω γλυκίσματα για να καλοπιάσουν τα πνεύματα και να εξασφαλίσουν καλή σοδειά

(https://img.pathfinder.gr/CMAN/i/868/I0/147954-267263.jpg)


Στην Αυστρία όπως και στις άλλες χώρες η περίοδος των εορτών ξεκινάει την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου ή την πρώτη του Δεκεμβρίου.

Στα παραδοσιακά στεφάνια που κατασκευάζονται τις ημέρες αυτές τοποθετούνται κεριά. Κάθε Κυριακή που ακολουθεί ανάβουν και ένα ακόμη κερί μέχρι και την 24 Δεκεμβρίου.Τα δώρα στα παιδιά τα μοιράζει ο Άγιος Νικόλαος με βοηθό του τον Krampus στις 6 Δεκεμβρίου.

Το χριστουγεννιάτικο τραγούδι «Silent Night, Holy Night» το οποίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, στην Ελληνική «Άγια Νύκτα», τραγουδήθηκε για πρώτη φορά στην Αυστρία στις αρχές του 19ου αιώνα.

Η εορταστική περίοδος τελειώνει επίσημα στις 2 Φεβρουαρίου, αν και οι Αυστριακοί θεωρούν ως τέλος τη εορταστικής περιόδου τα Θεοφάνια, στις 6 Ιανουαρίου. Τα παιδιά ντυμένα σαν τους τρεις Μάγους γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν τα κάλαντα, εύχονται ένα ειρηνικό και ευλογημένο νέο έτος, ενώ τα χρήματα που συγκεντρώνουν τα προσφέρουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Τα στεφάνια κατασκευάζονται κάθε χρόνο σε πολλές παραλλαγές. Ποικίλουν από κλασσικά στρογγυλά με σκουροπράσινα κλαδιά πεύκου, κουκουνάρια και κόκκινους φιόγκους μέχρι τα πιο μοντέρνα με πολύχρωμα αλεξανδριανά. Αμέσως μετά το κόψιμο των κλαδιών τα περνούν πάνω από φλόγα κεριού για να διατηρηθούν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.


(https://img.pathfinder.gr/CMAN/i/868/I4/573737-28390862.jpg)

Στην Νορβηγία στολίζουν το δέντρο φτιάχνοντας χειροποίητα μικρά καλαθάκια από πολύχρωμο χαρτί.

Το παραδοσιακό Χριστουγεννιάτικο φαγητό τους λέγεται Pinnekjψtt και έχει ως βάση το αρνίσιο κρέας. Ο Νορβηγικός Άγιος Βασίλης λέγεται Nisse και η ονομασία του προέρχεται από τις προχριστιανικές παραδόσεις της Νορβηγίας.

Τα Nisse ήταν μικρά γενειοφόρα ξωτικά που πείραζαν τους αγρότες και με τον καιρό εντάχθηκαν στην Χριστουγεννιάτικη παράδοση με τη μορφή του Άγιου Βασίλη.

Επίσης στην Νορβηγία συνηθίζουν να λένε τοπικά Χριστουγεννιάτικα παραμύθια

Στην Τσεχία, η 4η Δεκεμβρίου, ημέρα της εορτής της Αγίας Βαρβάρας, είναι αφιερωμένη στη μάρτυρα της περιόδου των πρώτων διωγμών των Χριστιανών. Από άκρη σε άκρη της Χώρας κόβονται κλαδιά κερασιάς και διατηρούνται στο νερό. Εάν έχουν ανθίσει μέχρι τα Χριστούγεννα φέρνουν καλή τύχη και πιθανόν ευνοϊκές προοπτικές για γάμο μέσα στην επόμενη χρονιά.

Τα κλαδιά της κερασιάς μαζί με μικρά φυτά Αλεξανδρινών και άλλα γιορτινά στολίδια τοποθετούνται μέσα σε ψάθινα καλάθια, συνθέτοντας δημιουργίες παραδοσιακού και μοντέρνου στυλ που κοσμούν το γιορτινό τραπέζι


(https://img.pathfinder.gr/CMAN/i/868/I4/573728-28390543.jpg)

Νιτσακι παλι μας ταξιδεψες *THUMBS%%__%%UP*

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ    -   ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

Η βασιλόπιτα είναι συνδυασμός του «εορταστικού άρτου» και του «μελιπήκτου» των αρχαίων προσφορών, τόσο προς τους θεούς όσο και προς τους νεκρούς ή τους κακούς δαίμονες για την εξασφάλιση της υγείας, της καλής τύχης και της ευλογίας του Αγίου Βασιλείου. Είναι άρτος χαρούμενος, όταν γίνεται φουσκωτή από ζύμη και κόβεται ανήμερα το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς και επίπεδος, σχεδόν νεκρολατρικός, όταν ετοιμάζεται άζυμη αποβραδίς και κόβεται στο δείπνο ή τα μεσάνυχτα. Είναι οπωσδήποτε μια προσφορά στους θεούς και στους αγίους ή στα αόρατα πνεύματα των νεκρών και των άλλων στοιχειών. Απόδειξη τα κομμάτια που ξεχωρίζουμε για το Χριστό, την Παναγία, τον Αι Βασίλη, το σπίτι, τους αγρούς, τα ζώα, τους πεθαμένους και τους ξενιτεμένους.
Μία παράδοση της Κωνσταντινούπολης λέει τα εξής: Όταν ο άγιος Βασίλειος ήταν Επίσκοπος στην Καισαρεία, ο Έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε με σκληρές διαθέσεις να εισπράξει φόρους. Οι κάτοικοι φοβισμένοι ζήτησαν την προστασία του ποιμενάρχη τους. «Σας ζητάω αμέσως, τους είπε εκείνος, να μου φέρει ο καθένας ό,τι πολύτιμο αντικείμενο έχει». Μάζεψαν πολλά δώρα και βγήκαν μαζί με το Δεσπότη τους οι κάτοικοι της Καισαρείας να προϋπαντήσουν τον Έπαρχο. Ήταν όμως τέτοια η εμφάνιση και η πειθώ του Μεγάλου Βασιλείου, που ο Έπαρχος καταπραύνθηκε χωρίς να θελήσει να πάρει τα δώρα. Γύρισαν πίσω χαρούμενοι κι ο άγιος Βασίλειος πήρε να τους ξαναδώσει τα πολύτιμα αντικείμενα τους. Ο χωρισμός όμως ήταν δύσκολος γιατί είχαν προσφέρει πολλά όμοια αντικείμενα, δηλαδή δαχτυλίδια, νομίσματα κ.λ.π. Ο Βασίλειος τότε σκέφθηκε ένα θαυματουργό τρόπο: Διέταξε να κατασκευασθούν το απόγευμα του Σαββάτου μικρές πίτες και μέσα σε καθεμιά τοποθέτησε από ένα αντικείμενο. Την επόμενη μέρα έδωσε από μία σε κάθε Χριστιανό. Και τότε έγινε το θαύμα! Μέσα στην πίτα του βρήκε ο καθένας ό,τι είχε προσφέρει! Από τότε, λέει η παράδοση, κάθε χρόνο, στη γιορτή του αγίου Βασιλείου, κάνουμε κι εμείς πίτες και βάζουμε μέσα νομίσματα.

Ας δούμε τώρα και μερικές περιγραφές προσφύγων από τις παλιές πατρίδες

(https://t2.gstatic.com/images?q=tbn:TO9CM4vn0GxUVM:https://www.musses.gr/eshop_files/pictures/996_BAS005350.jpg)



ΠΟΝΤΟΣ
Στον Πόντο, για τ' ανύπαντρα κορίτσια έλεγαν : Εσύ κορίτσι που θέλεις να ονειρευτείς στον ύπνο σου αν θα πάρεις πλούσιο άντρα ή φτωχό, κρύψε κρυφά, χωρίς κανένας να σε δει, την πρώτη σου μπουκιά από τη βασιλόπιτα του τραπεζιού. Σαν κλειστείς μονάχη σου στην κάμαρά σου, άλειψε τηνε με μέλι και με βούτυρο, άνοιξε το παράθυρο που βλέπει κατά το Βοριά και στάσου εκεί τα μεσάνυχτα και πες :
Ω! Γενάρη, Καλαντάρη και καλά
καλαντισμένε, εκεί στις Άκριες που θα πας
κι εκεί που θα γυρίσεις εκεί 'ναι οι Μοίρες
των Μοιρών και η δική μου Μοίρα. Αν
είναι πλούσια και καλή, πες της να 'ρθει να
μ' εύρει, αν είναι και πεντάφτωχη, πάλι να
'ρθει να μ' εύρει.
Κοιμήσου ύστερα, με τη μπουκιά αφημένη στο παράθυρο και θα δεις στον ύπνο σου αυτό που ευχήθηκες.

Κίος Βιθυνίας   (στην Προποντίδα)
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά έκανε μια πίτα, τον «Αϊ-Βασίλη». Μέσα στην πίτα έβαζε ένα φλουρί κι απάνω πατούσε το δικέφαλο αετό, τέσσερις φορές σταυρωτά, με τις κεφαλές προς τη μέση. Το βράδυ στις 8 έστηναν τον ψημένο Αϊ-Βασίλη στην άκρη του τραπεζιού όρθιο κι ακουμπούσε στον τοίχο. Έπαιρνε τότε ο νοικοκύρης το κλωνάρι της ελιάς που είχε κόψει το πρωί και το κάρφωνε στον Αϊ-Βασίλη λέγοντας τις παρακάτω ευχές : «Με το καλό να μπει Αϊ-Βασίλης», «Να 'μαι γερός να ξανακάμομε την πίτα». Κατόπιν, αν είχαν χρυσή αλυσίδα την έβγαζαν και την κρεμούσαν στον Αϊ-Βασίλη. Ένα - ένα μέλος της οικογένειας τότε πλησίαζε και κρεμούσε ό,τι χρυσό αντικείμενο είχε κι έλεγαν «Και του χρόνου να 'μαστε καλά!». Το πρωί, ύστερα από την εκκλησιά, έκοβαν την πίτα. Κάθιζαν όλοι γύρω από το τραπέζι κι ο νοικοκύρης έκοβε την πίτα σε κομμάτια. Το πρώτο ήτανε του νοικοκυριού, το δεύτερο του Αϊ-Βασίλη, το τρίτο της νοικοκυράς, το τέταρτο της δουλειάς, τα υπόλοιπα των μελών της οικογένειας και ένα για τους ξένους. Αμέσως ψάχνει καθένας να δει αν του έτυχε το φλουρί. Κοιτάζουν και το κομμάτι της δουλειάς. Αν τύχει εκεί το φλουρί η δουλειά θα πάει καλά όλο το χρόνο.

Καστανιές Ανατολικής Θράκης
Τη Βασιλόπιτα την έκαναν φυλλωτή. Έβαζαν γόμο (γέμιση) πλιγούρι και ανάμεσα στα φύλλα τον «παρά», το νόμισμα, και άλλα σημάδια. Η νοικοκυρά με τον παρά τη σταύρωνε τρεις φορές κι ύστερα τον έχωνε στο ζυμάρι, θα να βάλει πελεκούδι από την πόρτα ή κλαρί, για το σπίτι, κουκί στάρι για τα χωράφια, σταφίδα για το αμπέλι, κομματάκια τυρί για τα πρόβατα, άχερο για τα γελάδια... Στους λυπημένους που έστελναν πίτα, εκείνοι δεν την έκοβαν με το μαχαίρι αλλά ο καθένας έκοβε με το χέρι ένα κομμάτι. Την παραμονή το βράδυ έβαζαν στο τραπέζι εννιά ειδών φαγητά και πολλών ειδών οπωρικά, στη μέση τη βασιλόπιτα, τρία ψωμιά κι ένα κεράκι αναμμένο στο ένα ψωμί... Αφού έτρωγαν έκοβαν την πίτα. Σ' όποιον έπεφτε ο παράς, έλεγαν πως εκείνος «βασίλεψε». Τον «βασιλεμένο» παρά τον έριχναν μέσα σε ποτήρι με κρασί, έπιναν από λίγο και εύχονταν : «Και του χρόνου καλύτερα!». Τον παρά τον άφηναν στα εικονίσματα και τον επόμενο χρόνο τον έβαζαν στην άλλη πίτα.

Έθιμα των Καππαδόκων

Υπήρχε μια πληθώρα ηθών και εθίμων που συνόδευαν την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Καππαδοκίας σε όλες της σχεδόν τις εκδηλώσεις. Τα περισσότερα από αυτά έχουν λατρευτικό χαρακτήρα λόγω του έντονου θρησκευτικού συναισθήματος που διακατείχε τους Καππαδόκες. Ελάχιστα είναι τα εξωχριστιανικά έθιμα και αυτά αναφέρονται στην απομάκρυνση κακών πνευμάτων και δαιμόνων. Καταγράψαμε τα ήθη και τα έθιμα και τα συνθέσαμε κατά ενότητες παρακολουθώντας τα παράλληλα με το χρόνο που τελούνταν.
Τα Χριστούγεννα τα έλεγαν οι Καππαδόκες Μικρό Πάσχα. Από την παραμονή 24 Δεκεμβρίου άρχιζαν οι προετοιμασίες, Έσφαζαν κοτόπουλα ή μεγαλύτερα ζώα που τα μοιράζονταν περισσότερες οικογένειες. Σ' όλα τα σπιτικά ζύμωναν πίττες με αλεύρι, γάλα, αυγά, ζάχαρη και βούτυρο. Οι γυναίκες πήγαιναν στους στάβλους όπου άναβαν κεριά στα παχνιά των ζώων και θυμιάτιζαν.
Τη νύχτα της παραμονής, περασμένα μεσάνυχτα χτυπούσε η καμπάνα της εκκλησίας. Αν δεν υπήρχαν καμπάνες χρησιμοποιούσαν σήμαντρα ή ακόμη και συνεργεία από ιεροδρόμους με επικεφαλής τον κανδηλανάφτη που διάβαιναν το χωριό απ' άκρη σ' άκρη και ειδοποιούσαν τους πιστούς πως ήρθε η ώρα της εκκλησίας χτυπώντας τις πόρτες τους.
Οι άνδρες φορούσαν γιορτινά και οι γυναίκες τις κεντημένες φορεσιές από τσόχα. Πήγαιναν όλοι μαζί οι γείτονες και για να βλέπουν στο σκοτάδι κρατούσαν πυρσούς. Η Λειτουργία, τελείωνε, πριν ξημερώσει και γύριζαν στα σπίτια τους Ασπάζονταν οι μικρότεροι τα χέρια των μεγαλύτερων και ευχόταν «Χριστός γεννάται», «Αληθώς γεννάται», «Χρόνια Πολλά» κ.α.
Έστρωναν το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι που περιλάμβανε σούπα τραχανά και γιουβαρλάκια. Απαραίτητα έπρεπε να υπάρχει στο τραπέζι την ημέρα αυτή και το " χερσέ" πιλάφι από ψιλοκομμένο στάρι που είχε βράσει σε ζωμό από κόκαλα. Το φαγητό αυτό το έδωσαν και στην Παναγία να φαει όταν ήταν λεχώνα.
Δεν είχε ξημερώσει και οι περισσότεροι έπεφταν πάλι για να κοιμηθούν. Όλες τις μέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι του Αγίου Βασιλείου γιόρταζαν, συγκεντρωμένοι στα σπίτια διασκέδαζαν χορεύοντας χωριστά οι άντρες και χωριστά. οι γυναίκες, στα δώματα, στις στέγες που ήταν επίπεδες, σε μικρές πλατείες αν ο καιρός το επέτρεπα..
Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά γύριζαν στα σπίτια και έλεγαν τα κάλαντα Ομάδες, συνήθως από έξι αγόρια η καθεμιά σκόρπιζαν στο χωριό. Τα τρία παιδιά από την κάθε ομάδα ανέβαινα στο δώμα των σπιτιών και από το φεγγίτη (πετζέ) κρατούσαν με σκοινί ένα φανάρι δικής τους κατασκευής και το άφηναν να κατέβει μέσα στο σπίτι. Ανεβοκατέβαζαν μέσα στο δωμάτιο του σπιτιού το φανάρι τους και έψελναν το τροπάριο του Αγίου Βασιλείου " Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου ...» και πολλές φορές στο τέλος πρόσθεταν : Καλησπέρα στη βραδιά σας, όποιος δώσει να κάμει αγόρι, όποιος δε δώσει, να κάνει κορίτσι, κι αυτό ως το πρωί καμπουριασμένο. Την ίδια στιγμή τα άλλα τρία παιδιά είχαν μπει μέσα στο σπίτι, για να πάρουν τα δώρα που θα τους προσφέρουν, αυγά, πλιγούρι, βούτυρο, ξηρούς καρπούς. Και στων Τούρκων τα σπίτια πήγαιναν παιδιά για να ψάλουν τα κάλαντα τα παιδιά τα έτρωγαν μαζί σε ένα σπίτι .
Τη νύχτα εκείνη γινόταν από πολλούς προσκύνημα στα λαξευτά παρεκκλήσια του Αι-Βασίλη και των 40 Μαρτύρων. Οι δρόμοι φωταγωγημένοι από τα κεριά των προσκυνητών που πήγαιναν και έρχονταν παρουσίαζαν υπέροχο θέαμα.
Πίστευαν πως τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς ανοίγει ο ουρανός. Αν τη νύχτα της παραμονής γεννιόταν παιδιά, θα ήταν τυχερά. Αν ήταν αγόρια, τους έδιναν στη βάφτιση το όνομα Βασίλης.
Ξημερώματα Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες έτρεχαν στη βρύση να φέρουν νερό τον Αι-Βασίλη «σουγιού». Γέμισε η κάθε μία τη στάμνα της και κρατούσε ύστερα κάτω από τη βρύση σακούλα μικρή με νομίσματα, για να τρέξει μέσα το νερό και να πολλαπλασιαστούν τα νομίσματα.
Ιδιαίτερη ήταν η φροντίδα για το γεύμα το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς. Στο τραπέζι έπρεπε να έχουν κότα γεμιστή με πλιγούρι, ρόδια που επάνω τους κολλούσαν μικρά κεριά και τα άναβαν, μέσα σε ταψί με ξηρούς καρπούς και κεριά αναμμένα, στημένα στη μέση.
Το είχαν σε κακό να δανείσουν ή να δώσουν ελεημοσύνη την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, θα έφευγε η σοδειά, το μπερεκέτι του σπιτιού.
Σαράντα μέρες συνέχεια μετά την Πρωτοχρονιά πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στο παρεκκλήσι του Αι-Βασίλη να ανάβουν το καντήλι και να παρακαλούν να τους βοηθήσει.
Μια παράδοση αποδίδει την καθιέρωση της βασιλόπιτας στην επινοητικότητα του Αγίου Βασιλείου. Κάποτε κάποιος πολύ σκληρός έπαρχος της Καππαδοκίας πλησίασε την Καισαρεία με άγριες διαθέσεις. Ήθελε να βασανίσει τους χριστιανούς. Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε να του προσφέρουν ότι νόμισμα ή κόσμημα είχε ο καθένας τους, και να τον συνοδεύσουν στην υποδοχή του άρχοντα. Ο έπαρχος αντικρίζοντας το θησαυρό θαμπώθηκε αλλά για λόγους που δε γνωρίζουμε δεν πήρε την προσφορά τους. Ο Άγιος ανακουφίστηκε αλλά βρέθηκε μπροστά σε αδιέξοδο, γιατί δε θυμόταν σε ποιον ανήκε το κάθε αντικείμενο. Βρήκε όμως τη λύση. Έκανε παραγγελία τόσες πίτες όσα ήταν και τα νομίσματα-κοσμήματα και τοποθέτησε σε καθεμία από ένα. Κατόπιν τα μοίρασε στους πιστούς.
Σύμφωνα με το θρύλο καθένας έτυχε στην πίτα του ό, τι είχε δωρίσει. Έτσι λένε ότι γεννήθηκε το έθιμο της βασιλόπιτας που κόβουμε την παραμονή ή ανήμερα την Πρωτοχρονιά.

Κάλαντα από το Μιστί
Αρχήν αρχήν τα κάλαντα Κι αρχή καλά χρόνια

Τα πουλιά λαλούν
Τσι τα χερώνεια κράζνει} δις
Αϊ Βασίλημ καλό ζευγάρη λάμεις
Καλόνι αφέντημ καλό τσι ευλογημένο }δις
Έχεις τσι ντου αλέτηρ σου
Στο χρυσό βουτηγμένο
Και το γυνίτσι σου ασημοκαμωμένο
Έχεις και τα βουδίτσια σου
Της Παναγιάς πουλίτσια
καλάντι αφέντημ καλά τσι ευλογημένα (δίς)
άκουντα νουνάκαμ άκουντα
αν τσισει τσιάν τσιμάσει
γύψει ντου φενέρ μας
φώτησε την γενειά μας
φώτησε την γενειά μας να σε φωτής θεός.

(https://dim-rizou.pel.sch.gr/papers/dek2001/paper.9.jpg)

  ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
 
ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΜΑΧΟΥΣ
Mε τη γιορτή των Φώτων ολοκληρώνονται οι γιορτές του Δωδεκαήμερου. Η έκφραση του λαού «κάθε Φώτα και Λαμπρή» είναι ενδεικτική της σπουδαιότητας της γιορτής αυτής. Ποια ήταν τα έθιμα των Φώτων στους Προμάχους και τη Σωσάνδρα
Την παραμονή των Φώτων τα παιδιά τραγουδούσαν τα κάλαντα, ενώ η νηστεία της ημέρας αυτής έχει σαν σκοπό την ψυχική προετοιμασία των πιστών. Ο παπάς γύριζε με τον σταυρό τα σπίτια του χωριού ραντίζοντάς τα και ψέλνοντας. Οι νοικοκυρές του έδιναν χρήματα για τις ανάγκες της Εκκλησίας ή κρέας από το γουρούνι, λουκάνικο ή σιτάρι.
Ανήμερα τα Φώτα οι κάτοικοι των δύο χωριών εκκλησιάζονταν γιορτάζοντας με τον τρόπο αυτό τη βάπτιση του Χριστού. Στο τέλος της θείας Λειτουργίας γίνονταν δημοπρασία των εικόνων της Εκκλησίας. Όποιος πρότεινε τα περισσότερα χρήματα για κάθε εικόνα, εκείνος την έπαιρνε και την πήγαινε στο ποτάμι, όπου την έπλενε με το αγιασμένο νερό. Η πρώτη εικόνα που έβγαινε σε δημοπρασία ήταν του Χριστού, η δεύτερη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, τη μνήμη του οποίου τιμούσαν την επόμενη μέρα. Κάποιοι προτιμούσαν να πάρουν την εικόνα του Αγίου εκείνου του οποίου έφεραν το όνομα.
Στους Προμάχους ρίχνουν το σταυρό στην περιοχή «Μπιτσκία», ενώ στη Σωσάνδρα στο ποταμάκι, που βρίσκεται κοντά στο γήπεδο. Στη συνέχεια παιδιά και νεαροί έπεφταν στο ποτάμι, για να πάρουν το Σταυρό. Καθώς ψέλνονταν το «Κύριε ελέησον.. .» οι πιστοί παρακαλούσαν το Θεό, να γίνει το γέννημα του ψωμιού και να υπάρχει κρασί. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής κάποια παιδιά κρατούσαν εξαπτέρυγα, ενώ ο σημαιοστολισμός της περιοχής συμβολίζει τον άρρηκτο δεσμό της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.
Πολλοί έφερναν κάποια εικόνα από το σπίτι τους και την «έπλεναν» με το νερό του ποταμού που είχε αγιαστεί. Το έθιμο τηρείται τώρα και στη Θεσσαλία και αντιστοιχεί στη συνήθεια των αρχαίων να «πλένουν» και να εξαγνίζουν τα ξύλινα αγάλματα. Κάθε οικογένεια φρόντιζε επίσης να γεμίσει κάποιο μπουκάλι με αγιασμένο νερό από το ποτάμι.
Αφού προσκυνούσαν οι πιστοί τις εικόνες, επέστρεφαν στην εκκλησία. Πριν τοποθετήσει στη θέση της την εικόνα που είχε πάρει ο καθένας με τη δημοπρασία, έκανε τρεις φορές το γύρο της εκκλησίας με την εικόνα. Η δημοπρασία των εικόνων γίνεται ακόμα και σήμερα στα δύο χωριά.
Καθώς γυρνούσαν από το ποτάμι, έπαιρναν τρία-τρία στάχυα, έβρεχαν τις ρίζες τους και τα έδεναν στα δένδρα του κήπου, για να υπάρχει καρποφορία. Όταν επέστρεφαν στο σπίτι οι νοικοκυρές ράντιζαν με το αγιασμένο νερό το σπίτι, το αλέτρι, τα δένδρα, τα λουλούδια και τις σοδειές. Τα μέλη της οικογένειας έπιναν αγιασμένο νερό από το μπουκάλι που είχε γεμίσει η νοικοκυρά.
Όποιος «έπιανε» το σταυρό, τον ασπάζονταν και τον παρέδινε στον παπά και μαζί με κάποιους φίλους του γύριζε στη συνέχεια σε όλα τα σπίτια του χωριού, για να ασπαστούν οι άνθρωποι τον αγιασμένο σταυρό.
Χαρακτηριστική είναι και η συνήθεια να χορεύουν στην πλατεία των χωριών άνδρες ντυμένοι τσολιάδες, οι οποίοι έπειτα γύριζαν στα σπίτια, όπου οι νοικοκυρές τους έδιναν ό,τι υπήρχε.
Το μεσημέρι τρώγανε το μικρό στομάχι του γουρουνιού μαγειρεμένο συνήθως με φασολάδα στο τσουκάλι, ενώ παλαιότερα το έτρωγαν με τραχανά.
Εντύπωση προκαλεί το έθιμο που αναφέρουν κάτοικοι της Σωσάνδρας: Οι νοικοκυρές φύλαγαν σε κάποιο δροσερό μέρος του σπιτιού ένα προϊόν από το καλοκαίρι -συνήθως καρπούζι- το οποίο έκοβαν την ημέρα των Φώτων.
Κατά τη διάρκεια του Δωδεκαήμερου, όποιος ήθελε να κάνει μπάνιο ή να πλύνει ρούχα έπρεπε να βάλει μέσα στο νερό ένα κλωνάρι βασιλικό, γιατί το νερό δεν είχε ακόμα αγιαστεί. Το έθιμο αυτό τηρείται και σήμερα.
Με τη γιορτή των Φώτων έκλεινε ο κύκλος των γιορτών του Δωδεκαήμερου, που είχαν πολλαπλή λειτουργία: Τόνωναν το οικογενειακό και θρησκευτικό αίσθημα, έδιναν χαρά για τη μετάβαση από τη χειμωνιάτικη στην ανοιξιάτικη περίοδο και απέβλεπαν -με την τήρηση κάποιων συμβολικών εθίμων- στην εξασφάλιση της καλής σοδειάς
 
Έθιμα και θρησκευτικές τελετές του Τριημέρου των Φώτων (Θεοφανείων)

Το τριήμερο της παραμονής των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου), της ημέρας των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου) και της γιορτής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (7 Ιανουαρίου) ονομάζεται «τριήμερο των Φώτων». Κατά την διάρκεια του τριημέρου λαμβάνουν χώρα στην Εκκλησία μας διάφορες τελετές οι οποίες, σε συνδυασμό με τα έθιμα του λαού μας, δημιουργούν ένα εορταστικό κλίμα.

Παραμονή των Φώτων (5 Ιανουαρίου)

Το τριήμερο ξεκινά με τον εκκλησιασμό των χριστιανών το πρωί της παραμονής των Θεοφανείων. Στους Ιερούς ναούς ψάλλεται η ακολουθία των «Μεγάλων Ωρών» και κατόπιν λαμβάνει χώρα ο «Μεγάλος Αγιασμός» που την ημέρα αυτή τελείται μέσα στο ναό. Οι πιστοί αφού πάρουν αγιασμό και λάβουν το αντίδωρο θα γυρίσουν στα σπίτια τους. Εκεί οι νοικοκυρές θα ετοιμάσουν το νηστίσιμο φαγητό για το μεσημέρι ενώ τα παιδιά θα ξεχυθούν στα σπίτια, γνωστά και μη, για να ψάλουν τα κάλαντα των Θεοφανείων. Οι γειτονιές θα γεμίσουν από γλυκές φωνούλες που ψάλλουν:

«Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός,

η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό,

κάθετ’ η κυρά μας η Παναγιά.

Όργανο βαστάει, κερί κρατεί,

και τον Αϊ-Γιάννη παρακαλεί.

Αϊ-Γιάννη αφέντη και βαπτιστή,

βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί.

Ν' ανεβώ επάνω στον ουρανό,

να μαζέψω ρόδα και λίβανο.»

Τα χριστιανικά σπίτια όμως δεν θα επισκεφθούν μόνο τα παιδιά. Είναι η μέρα που ο Ιερέας με τον βοηθό του θα γυρίσει όλα τα σπίτια και καταστήματα της ενορίας για να τα αγιάσει και να τα ευλογήσει. Ο αγιασμός βρίσκεται μέσα στο «σικλί», ένα χάλκινο συνήθως δοχείο, που κουβαλάει ο βοηθός του Ιερέα. Σε αυτό βρέχει ο Ιερέας την «αγιαστούρα» του και ραντίζει όλους τους χώρους του σπιτιού ή του καταστήματος. Είναι η στιγμή που η παράδοση μας θέλει τους καλικάτζαρους να τρέχουν φοβισμένοι και να επιστρέφουν στα έγκατα της γης…

«Φεύγετε να φεύγουμε,

έφτασε ο τουρλόπαπας,

με την αγιαστούρα του.

Ο παπάς με αγιασμό,

οι χωριανοί με το "θερμό".»

…λένε οι καλικάτζαροι και χώνονται στις τρύπες από τις οποίες είχαν βγει δώδεκα ημέρες πριν.

Μόλις τελειώσει ο Ιερέας τον αγιασμό του σπιτιού, ο νοικοκύρης δίνει συνήθως χρήματα στον βοηθό του. Παλιά συνηθίζονταν τα χρήματα αυτά να ήταν μεταλλικά κέρματα τα οποία έριχνε ο νοικοκύρης μέσα στο «σικλί», ώστε να αγιασθούν ακόμα και τα λεφτά, όπως έλεγαν.

Αφού αγιασθούν οι χώροι του σπιτιού έρχεται η ώρα να μαζευτεί η στάχτη από την φωτιά που έκαιγε στο τζάκι το «Δωδεκαήμερο», η φωτιά δηλαδή που ξεκίνησε με το «Χριστόξυλο». Η στάχτη αυτή θα σκορπιστεί γύρω από το σπίτι, στους στάβλους, ακόμα και στα χωράφια αφού όπως πιστεύεται διώχνει το κακό.

Τα έθιμα της ημέρας τελειώνουν αργά το βράδυ όπου πιστεύεται ότι ανοίγουν οι ουρανοί τα μεσάνυχτα. Την ώρα εκείνη, λέει η παράδοση, όποιος ευχηθεί κάτι με όλη του την καρδιά, αυτό θα πραγματοποιηθεί. Αφού κάναμε και την ευχή μας (δεν σας λέω τι ευχήθηκα εγώ – πάει γρουσουζιά δεν λένε;) ήρθε η ώρα να πέσουμε για ύπνο γιατί αύριο πρωί πρωί θα πάμε στην εκκλησία. Ξημερώνουν τα Άγια Θεοφάνεια…

Ανήμερα των Θεοφανείων (6 Ιανουαρίου)

Η γιορτινή αυτή ημέρα ξεκινά με τον εκκλησιασμό των πιστών. Στους ναούς ψάλλετε, όπως και την προηγουμένη, η ακολουθία των «Μεγάλων Ωρών». Στην συνέχεια ο Ιερέας και οι πιστοί θα βγουν από τον ναό και θα κατευθυνθούν στο σημείο όπου θα γίνει η «κατάδυση του Σταυρού». Το σημείο αυτό είναι κάποιο λιμάνι, ποτάμι, πηγάδι, δεξαμενή ή απλά μια εξέδρα στο προαύλιο της εκκλησίας πάνω στην οποία, σε ειδικό σκεύος, θα γίνει η τελετή. Οι καμπάνες σημαίνουν χαρμόσυνα και ο Ιερέας ρίχνοντας τον σταυρό στο νερό ψάλει:

«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε,

η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις

του γαρ Γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει σοι,

αγαπητόν σε Υιόν ονομάζουσα

και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς

εβεβαίου του λόγου το ασφαλές.

Ο επιφανείς, Χριστέ ο Θεός,

και τον κόσμον φωτίσας, δόξα σοι.»

Λευκά περιστέρια ελευθερώνονται και πετούν στον ουρανό ενώ, όπου υπάρχει αυτή η δυνατότητα, πέφτουν στα νερά οι «βουτηχτάδες» για να πιάσουν τον σταυρό. Το έθιμο αυτό ονομάζεται «πιάσιμο του σταυρού», και όποιος βρει τον σταυρό πρώτος θεωρείται ότι είναι τυχερός και ευλογημένος. Τα παλιότερα χρόνια, αυτός που έβρισκε τον σταυρό, τον γυρνούσε στα σπίτια της ενορίας μαζεύοντας χρήματα που είτε κρατούσε ο ίδιος είτε έδινε στους φτωχούς. Αναμφίβολα οι πιο λαμπρές τελετές «κατάδυσης του Σταυρού» είναι αυτές που λαμβάνουν χώρα στα λιμάνια. Ιδιαιτέρως λαμπρή είναι αυτή στο λιμάνι του Πειραιά όπου παρίστανται η θρησκευτική, πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της πατρίδας μας. Μπροστά από τον Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, στον Πειραιά, ρίχνεται ο σταυρός στην θάλασσα ενώ οι «κόρνες» από στρατιωτικά πλοία «χαιρετίζουν» τον Αγιασμό των υδάτων.

Η γιορτινή ατμόσφαιρα της ημέρας επιβάλει και ένα ανάλογο φαγητό στο μεσημεριανό τραπέζι. Συνηθίζεται αυτό το φαγητό να είναι χοιρινό ενώ σε μερικές περιοχές το φαγητό συνοδεύει ένα ειδικό ψωμί που ονομάζεται «φωτίτσα».

Τα έθιμα όμως της ημέρας δεν σταματούν εκεί. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι χριστιανοί παίρνουν τις εικόνες που έχουν στα σπίτια τους και τις πλένουν σε ποτάμια. Το όμορφο αυτό έθιμο ονομάζεται «πλύσιμο των εικόνων». Επίσης ανήμερα των Θεοφανείων, το απόγευμα, σε πολλά χωριά οι κτηνοτρόφοι και οι γεωργοί, ραντίζουν με αγιασμό τους στάβλους και τα χωράφια τους αντίστοιχα. Έτσι τελειώνει και η δεύτερη ημέρα του «τριημέρου των Φώτων».
(https://img363.imageshack.us/img363/4318/p1062722eee444eeelg5.jpg)

Ανήμερα του Αγίου Ιωάννη του Πρόδρομου (7 Ιανουαρίου)

Η τελευταία ημέρα του «τριημέρου των Φώτων» είναι μια, η πιο λαμπρή, από τις έξη ημέρες του έτους που έχει αφιερώσει η Εκκλησία μας στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. Η ημέρα ξεκινά για τους χριστιανούς με τον εκκλησιασμό. Στους ναούς, κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας ακούγεται το απολυτίκιο του Αγίου:

«Μνήμη δικαιου μετ' έγκωμίων σοι δε αρκέσει ή μαρτυρία του Κυρίου Πρόδρομε, ανεδείχθης γαρ όντως και Προφητών σεβασμιώτερος, ότι και εν ρείθροις βαπτίσαι, κατηξιώθης τον κηρυττόμενον, Οθεν της αληθείας ύπεραθλήσας, χαίρων εύηγγελίοω, και τοις εν Άδει, Θεόν φανερωθέντα εν σαρκί, τον αίροντα την άμαρτίαν του κόσμου, και παρέχοντα ημίν το μέγα έλεος.»

Το πιο διαδεδομένο έθιμο της ημέρας έχει να κάνει με το «βρέξιμο» των νιόπαντρων ζευγαριών. Αυτό το έθιμο θέλει να οδηγούνται τα νιόπαντρα ζευγάρια στην παραλία με συνοδεία μουσικής. Εκεί σπρώχνονται από τους παριστάμενους στην θάλασσα οι οποίοι τους εύχονται να ζήσουν και να αποκτήσουν παιδιά.

Έτσι γιορτάζεται το «τριήμερο των Φώτων» στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, όπου υπάρχουν Έλληνες που κρατούν τις Ελληνικές παραδόσεις. Παραδόσεις που πρέπει όλοι να συμβάλουμε στην συνέχιση τους, τόσο γιατί οφείλουμε να διατηρήσουμε την ταυτότητα μας όσο και γιατί με αυτές οι γιορτινές μέρες ομορφαίνουν και γίνονται μοναδικές.
 
 
(https://www.pimpinup.com/assets/galleries/c-01380.gif)

Νιτσακι πολυ καλο *THUMBS%%__%%UP*ευχαριστουμε

(https://www.in2life.gr/dm_pictures/koulouma_x215.jpg)της Έλενας Μπούλια(https://hartaetoi.files.wordpress.com/2010/02/cf83ceaccf81cf89cf83ceb70006.jpg?w=460&h=549)

Έχουμε την τύχη και τη χαρά να ζούμε σε μία χώρα που βρίθει εθίμων και παραδόσεων. Στοιχεία της παράδοσης και του πολιτισμού μας, επηρεασμένα τόσο από την αρχαιότητα όσο και από την Τουρκοκρατία, διατηρούνται μέχρι σήμερα με αγάπη και μεράκι.

Περισσότερο στα χωριά και λιγότερο στις μεγαλουπόλεις συναντά κανείς ανθρώπους που δεν ξεχνούν και με αφορμή τις σημαντικές γιορτές και αργίες της Ελλάδας, βρίσκουν κάθε χρόνο λόγο να το γιορτάσουν.

Η Καθαρή Δευτέρα είναι μία από αυτές τις μέρες που, αν εμείς την περιμένουμε πώς και πώς για να ξεκουραστούμε και να χαλαρώσουμε στους καναπέδες μας, κάποιοι συμπατριώτες μας την περιμένουν για να ξυπνήσουν τις μνήμες και τα έθιμα του τόπου τους.

Για τους περισσότερους, η Καθαρή Δευτέρα σημαίνει το τέλος της Αποκριάς και την έναρξη της Σαρακοστής. Παραδοσιακά συμβολίζει την εκδήλωση της αγάπης μας προς τη φύση, εξ’ού και το πέταγμα του χαρταετού, και την αφετηρία της ψυχικής και σωματικής προετοιμασίας για την Εβδομάδα των Παθών και την Ανάσταση, με νηστεία και κατάνυξη.
Λέγεται μάλιστα πως η Καθαρή Δευτέρα σαν γιορτή, έχει ρίζες στην αρχαιότητα και τα κατ’αγρούς Διονύσια, ενώ ονομάστηκε αργότερα ”καθαρά” γιατί από το πρωί οι νοικοκυρές συνήθιζαν να καθαρίζουν τα σκεύη τους από τα μαγειρέματα της Αποκριάς και να ξεπετούν τα κρεατικά αποφάγια.

Το δε ”μενού” τη μέρα αυτή περιλαμβάνει αποκλειστικά τα ”κούλουμα”, λέξη που παράγεται από το λατινικό colum, και σημαίνει ”καθαρός”. Τα κούλουμα οφείλουν να είναι λιτά και νηστίσιμα, η άσπρη φασολάδα και η λαγάνα (άζυμο ψωμί) ξεχωρίζουν, ενώ συνηθίζονται και τα σαλατικά, ο ταραμάς και οι ελιές.

Αυτά ισχύουν για τους πολλούς. Σε κάποια μέρη της Ελλάδας, όμως, οι κάτοικοι έχουν και άλλες προετοιμασίες. Πολλές από αυτές είναι ιδιαίτερα πρωτότυπες και διασκεδαστικές, περνάνε κοινωνικά μηνύματα και συχνά προκαλούν συγκίνηση γιατί, ακόμα και μετά από δεκάδες χρόνια, πραγματοποιούνται με την ίδια φροντίδα και το ίδιο κέφι. Πάμε λοιπόν μία βόλτα στη χώρα μας για γνωρίσουμε τα διασημότερα έθιμα της Καθαρής Δευτέρας.

Ξεκινώντας από το βορά, σε διάφορα χωριά της Ξάνθης υπάρχουν αξιοπερίεργα έθιμα και γιορτές, όπως αυτό των Μουντζούρηδων, στον Πολύσιτο του δήμου Βιστωνίδας. Η προετοιμασία εκεί ξεκινάει το προηγούμενο βράδυ με την παρασκευή των εδεσμάτων από τις γυναίκες, το βράσιμο της παραδοσιακής φασολάδας και το ζύμωμα των λουκουμάδων έτσι ώστε το επόμενo πρωί να είναι έτοιμα και να μοιραστούν, μαζί με άφθονο κρασί, στους παρευρισκόμενους.

Τους επισκέπτες που θα παρευρεθούν τους περιμένουν στις δύο εισόδους του οικισμού μεταμφιεσμένοι, όπου προσπαθούν να τους μουτζουρώσουν με την καπνιά που έχουν πάρει από τα καζάνια που έβρασε η φασολάδα, έτσι ώστε όλοι όσοι συμμετέχουν στην γιορτή να είναι μασκαρεμένοι.

Στη συνέχεια αναβιώνουν διάφορα έθιμα, όπως αυτό των καλόγερων, όπου οι κάτοικοι καλύπτουν το σώμα τους με δέρματα ζώων και κουδούνια (κάτι που συμβαίνει και στη Σκύρο), και γυρίζουν όλο το χωριό κάνοντας όσο το δυνατό περισσότερο θόρυβο για να ξορκίσουν το ”κακό”.

Άλλο έθιμο, που πραγματοποιείται στην Σταυρούπολη, είναι ”η Καμήλα”, κατά το οποίο μεταμφιεσμένοι Άραβες περιδιαβαίνουν το χωριό τραβώντας και διαλαλώντας την καμήλα τους με πειράγματα και σατιρικά στιχάκια. Ωστόσο, την ίδια μέρα σε διάφορα μέρη της Ξάνθης γίνονται και παρελάσεις με άρματα και μασκαρεμένους.

Στη Βόνιτσα την Καθαρή Δευτέρα ζωντανεύει το έθιμο του ”Αχυρένιου Γληγοράκη”. Υπάρχουν πολλές απόψεις για την καταγωγή αυτού του εθίμου, η επικρατέστερη όμως θέλει τον Γληγοράκη ψαρά που απαρνήθηκε τη θάλασσα για να βρει την τύχη του στη στεριά. Η θάλασσα όμως τον εκδικήθηκε και τον έριξε στα ξένα και την εργατιά.

Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν το Γληγοράκη με τον δικό τους τρόπο. Φτιάχνουν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σε ένα γάιδαρο και τον περιδιαβάζουν στο χωριό με μοιρολόγια, θρήνους και άλλα σατιρικά ”βασανιστήρια”, καταλήγοντας στο Κοιμητήριο του ψαράδικου συνοικισμού. Όσο πλησιάζει το βράδυ, το γλέντι φουντώνει με τραγούδια και χορούς, ενώ ο κακόμοιρος ο Γληγοράκης ρίχνεται σε μία βάρκα στ’ανοιχτά και φλέγεται.

Η Θήβα από την άλλη τιμά την Καθαρή Δευτέρα με έναν Βλάχικο Γάμο με τα όλα του! Το έθιμο εδώ προέρχεται από το 1830 και την απελευθέρωση των βορειότερων περιοχών, απ’ όπου οι Βλάχοι κατέβηκαν νότια για να βρουν πιο εύφορη γη. Στη Θήβα παντρεύτηκαν με προξενιό γυναίκες, αυτό έγινε έθιμο, μετά παρωδία και έτσι στις μέρες μας ο γάμος πραγματοποιείται παραδοσιακά, με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης, που όμως είναι άντρας (!).

Ταυτόχρονα, οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν τα κούλουμα, πίνουν και τραγουδούν καυστικά τραγούδια για τη ζωή και την τρέχουσα επικαιρότητα.

Στο Γαλαξίδι συναντά κανείς άλλο ένα ζευγάρι γαμπρού και νύφης, αυτή τη φορά όμως τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο, αφού οι παρευρισκόμενοι δεν παίζουν με σερπαντίνες και χαρτοπόλεμο αλλά με ”αλευροπόλεμο”. Το έθιμο αυτό ξεκινά το 1801 και βρίσκει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όταν οι άνθρωποι γιόρταζαν τις Απόκριες χορεύοντας σε κύκλους ανδρών και γυναικών. Τότε φορούσαν μάσκες ή απλά έβαφαν το πρόσωπό τους με κάρβουνο. Στη συνέχεια προστέθηκε το αλεύρι, το λουλάκι και το βερνίκι παπουτσιών.

Σήμερα, ο γαμπρός και η νύφη παρελαύνουν στην παραλία του Γαλαξιδίου και ο κόσμος τους ραίνει με αλεύρι και κάρβουνο, στη συνέχεια αλληλομουτζουρώνονται και διασκεδάζουν χορεύοντας.

Ένα νησί που παρουσιάζει ενδιαφέρον την Καθαρή Δευτέρα είναι η Χίος.

Σε χωριά όπως τα Μεστά και οι Όλυμποι αναβιώνει το έθιμο του ”Αγά”, απ’ όπου δεν γλιτώνει κανείς χωρίς να καταβάλει κάποιο πρόστιμο. Οι ρίζες και αυτού του εθίμου ανάγονται στην Τουρκοκρατία, περί το 1830-1840. Ο Αγάς λοιπόν ”εισβάλλει βίαια” στο χωριό με τους ακολούθους του (και τη συνοδεία βεγγαλικών και χαρτοπόλεμου), περνάει από τα σοκάκια και φτάνει στην πλατεία όπου παίρνει τη θέση του.

Ο κόσμος μαζεύεται τριγύρω και ξεκινάνε οι δίκες, με τον Αγά να καταδικάζει τους παρευρισκόμενους για χρηματικά, ιδιοκτησιακά αλλά και ερωτικά παραπτώματα! Η ποινή τους είναι η καταβολή ενός χρηματικού ποσού που καταλήγει στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Χαρακτηριστικά αυτού του εθίμου είναι το χιούμορ και τα πειράγματα, χωρίς βέβαια να παρεξηγείται κανείς.

Παραλλαγές αυτών των εθίμων μπορεί να συναντήσει κανείς και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, το κοινό στοιχείο της διασκέδασης και του κεφιού όμως υπάρχει παντού! Απολαύστε λοιπόν τη μέρα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, γιατί η επόμενη γιορτή και σχόλη της χρονιάς... αργεί!

Τι θα λέγατε να φρεσκάρουμε λίγο τη μνήμη μας με μια αναφορά σε αυτόν τον ενδιαφέροντα και τρελούτσικο μήνα:

``````````Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ``````````````
Το όνομα του (κοινώς Φλεβάρης) προέρχεται από τη λατινική λέξη februare (=εξαγνίζω), που σημαίνει καθαρτήρια γιορτή, γιατί κατά την διάρκεια του γίνονταν στη Ρώμη γιορτές θρησκευτικού καθαρμού και εξαγνισμού. Επίσης λέγεται Φλιάρης, Κουτσουφλέβαρος ή Κουτσός, Κούντουρος ή Κούτσουρος (δηλ. με κομμένη την ουρά, Πόντος), Κουτσούκης ή Μικρός (Κύπρος) και Κλαδευτής. Από το 46 π.Χ. οπότε καθιερώθηκε το Ιουλιανό ημερολόγιο, οι ημέρες του μήνα αυτού, από 30 περιορίστηκαν σε 29, ενώ κατά την εποχή του Αυγούστου μειώθηκαν κατά μια ακόμη ημέρα, η οποία προστέθηκε στο μήνα Αύγουστο, για να τιμηθεί ο αυτοκράτορας. Για να συντονιστεί το ημερολόγιο των 365 ημερών προς το ηλιακό έτος, καθιερώθηκε η αύξηση των ημερών του Φεβρουαρίου κατά μια, κάθε 4 χρόνια. Τότε λέμε πως η χρονιά είναι δίσεκτη. Το δίσεκτο έτος, θεωρείται από το λαό μας κακότυχο, γι' αυτό δεν πρέπει να φυτεύουν αμπέλια οι γεωργοί ούτε να γίνονται γάμοι ούτε να χτίζονται σπίτια.
ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Φυτεύουν πατάτες- Προετοιμάζουν τα χωράφια για να σπείρουν ανοιξιάτικα σιτηρά & ενισχύουν τα φθινοπωρινά, λιπαίνοντάς τα-Κλαδεύουν αμπέλια & δέντρα.-Καθαρισμός μαντριών-Συντήρηση κοπριάς σε λάκκους.-Σβάρνισμα χωραφιών.
ΕΘΙΜΑ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:
ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της αποκριάς.
ΜΠΟΥΛΕΣ & ΓΕΝΙΤΣΑΡΟΙ (Νάουσα): Ένα έθιμο με βαθιές ρίζες, που στο πέρασμα της μακραίωνης ιστορίας του ενσωμάτωσε στοιχεία της τοπικής παράδοσης και των ηρωικών αγώνων-
ΓΕΡΟΙ & ΚΟΡΕΛΕΣ (Σκύρος). Τοπικός μύθος ο οποίος λέει: Ήταν κάποτε ένας γέρος με τη γριά του κι είχαν πολλά κατσίκια. Όμως μια νύχτα του χειμώνα έπεσε στο βουνό χιόνι κι άγρια παγωνιά κι όλα τα κατσίκια ψόφησαν. Στην απελπισία τους οι βοσκοί ζώστηκαν τα κουδούνια των νεκρών ζώων και ροβόλησαν τις δύσβατες πλαγιές του βουνού μέχρι τη Χώρα. Με το κτύπο των κουδουνιών έφεραν στους χωριανούς τους το μήνυμα της καταστροφής. Από τότε κρατούν το έθιμο.
«ΜΠΑΜΠΟΥΓΕΡΑ» (Δράμα): Στην Καλή Βρύση πρωταγωνιστούν τα "Μπαμπούγερα", άντρες μεταμφιεσμένοι ζωόμορφα, ζωσμένοι βαριά κουδούνια. Με το πέρας της τελετής του αγιασμού τα Μπαμπούγερα έχουν ήδη συγκεντρωθεί έξω από την εκκλησία και με την εντυπωσιακή και θορυβώδη παρουσία τους κυριαρχούν σ' όλο το χωριό την ημέρα των Θεοφανίων και τις δύο επόμενες (6-8 Ιανουαρίου).
ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ (=Καλός γέρος). Θρακικό δρώμενο (στη Βιζύη) τη Δευτέρα της Tυρινής.
ΟΙ «ΦΑΝΟΙ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ». Ένα διονυσιακό έθιμο, που αναβιώνει την Αποκριά στην Κοζάνη είναι ο Φανός.
ΧΑΣΚΑΣ ή ΧΑΣΚΑΡΗΣ ή ΧΑΨΑΡΟΣ ή ΧΑΨΑΛΟΣ (Πανελλήνιο). Το πιο διασκεδαστικό έθιμο. Ένα παιχνίδι με αβγό καθαρισμένο, σπανιότερα ακαθάριστο.
ΑΛΕΥΡΟΜΟΥΤΖΟΥΡΩΜΑΤΑ (Γαλαξίδι). Στο Γαλαξίδι την Καθαρά Δευτέρα δεν παίζουν με σερπαντίνες και χαρτοπόλεμο, αλλά παίζουν "αλευροπόλεμο" με βασικό υλικό το αλεύρι.
ΜΠΟΥΡΑΝΙ (Τίρναβος). Διονυσιακό έθιμο. Μια αλάδωτη χορτόσουπα που ετοιμάζεται και μοιράζεται με τη συνοδεία άσεμνων τραγουδιών και τολμηρών χειρονομιών.
ΒΛΑΧΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ (Θήβα). Η Θήβα φημίζεται για την αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου, κάθε Καθαρή Δευτέρα. Είναι ένα έθιμο που φθάνει στις ημέρες μας από το 1830 περίπου, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλ. οι τσοπάνηδες από την Μακεδονία, την Ήπειρο, Θεσσαλία και Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα. Το έθιμο αφομοιώθηκε και διατηρήθηκε μόνο στην Θήβα, την πατρίδα του Διονύσου. Πιστεύεται ότι ο Βλάχικος γάμος είναι κατάλοιπο Διονυσιακής Παράδοσης, (Πομπή, Πυρρίχιος χορός, Βακχευόμενος Σάτυρος ) στους βλάχους της Πίνδου.
ΤΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ Ο ΓΑΜΟΣ (Μεθώνη). Ανάμνηση πραγματικού γάμου, που έγινε στην πόλη αυτή πριν από αιώνες..
Η ΜΟΝΟΗΜΕΡΗ ΚΛΩΣΤΗ (Βάρος Λήμνου). Γύρω στα 1916, μια ξαφνική αρρώστια έπληξε το Βάρος. Την αποκάλεσαν πανούκλα και θέριζε πραγματικά.«ΜΠΡΑΜΔΕΣ» ή «ΟΙ ΚΑΛΕΣ» (Σκόπελος). Οι πιο αριστοκρατικές μεταμφιέσεις του νησιού. Φορούν τοπικές ενδυμασίες (φουστανέλες, βράκες, τουαλέτες εποχής…) και πολλά εξαρτήματα. Γυρίζουν από γειτονιά σε γειτονιά και τραγουδούν το επικό τραγούδι της «Βλάχας».
ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ-ΓΙΟΡΤΕΣ-ΣΥΜΟΓΙΟΡΤΑ1)Ο Άγιος Τρύφων (1/2). Προστατεύει τα αμπέλια & τους αγρούς από τα τρωκτικά2) Η Παναγία η Υπαπαντή (2/2). Προστατεύει μυλωνάδες & αγρότες. Λένε στην ΑΙΤΩΛΙΑ: Ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής, τέτοιο καιρό θα κάνει τις επόμενες 40 μέρες.3) Ο Άγιος Συμεών (3/2). Οι έγκυες την ημέρα αυτή δε δούλευαν για μη σημαδευτούν τα παιδιά στην κοιλιά τους.
ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ. Είναι η Πέμπτη της Κρεατινής, που κάθε σπίτι ήθελε να «τσικνώσει τη γωνιά του», να ψήσει δηλαδή κρέας και η τσίκνα να απλωθεί ολόγυρα. Σήμερα, βέβαια, είναι απλά μία ακόμη ευκαιρία για διασκέδαση.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ:«Του Φλεβάρη είπαν να βρέξει και λησμόνησε να πάψει»
«Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει. Μα αν τύχει και θυμώσει, μες το χιόνι θα σε χώσει»
«Φλεβάρης, κουτσοφλέβαρος και του τσαπιού ο μήνας»
«Ο Φλεβάρης με νερό, κουτσός μπαίνει στο χορό».

Καλέ τι φανταστικες πληροφορίες είναι αυτές. Μπράβο Νένα μου δεν ήξερα οτι ο Φλεβάρης έχει τόσες ονομασίες  :-[

ΜΙΑ ΚΑΙ  ΓΡΆΦΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΛΕΒΆΡΗ ΣΥΜΜΕΤΈΧΩ,

 ΚΑΙ  ΑΝΑΡΤΊΖΩ ΤΏΡΑ ΤΗΝ  ΤΣΟΥΚΝΙΔΌΣΟΥΠΑ

ΠΟΥ ΣΤΟΝ ΤΎΡΝΑΒΟ ΚΆΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΕΝΕ μ π ο υ ρ α ν ι ΤΗΝ κΑΘΑΡΉ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΆΖΟΥΝ ΑΚΟΥΣΟΝ ΑΚΟΥΣΟΝ @}->-- @}->-- ΤΗΝ... [b]ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ...ΦΑΛΛΟΥ[/b]!

Το έθιμο «Μπουρανί» στον Τύρναβο
πηγη: papano , ΝΕΑ,ΕΛΕΥΘΘΕΡΟΤΥΠΙΑ.


Ένα καρναβάλι, οι ρίζες του οποίου χάνονται βαθιά μέσα στο χρόνο, με ιστορία τουλάχιστον 100 ετών, είναι αυτό του Τυρνάβου. Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεσή του εντοπίζονται γύρω στο 1898, με την ίδρυση του Πολιτιστικού και Αθλητικού Συλλόγου «Ανάπλασις».
Βέβαια, από τις αρχές του αιώνα έχει βρεθεί πλούσιο φωτογραφικό υλικό με μεγάλη ιστορική και πολιτιστική αξία.
Στη μακρόχρονη πορεία του, το Τυρναβίτικο Καρναβάλι γνώρισε αλλεπάλληλες επιθέσεις από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, που θεωρούσαν ότι έβλαπτε τα χρηστά ήθη και έθιμα της εποχής. Όμως, οι απαγορεύσεις των εκδηλώσεων δεν πτοούσαν τους Τυρναβίτες, που το γιόρταζαν ακόμα και κρυφά, αφού γι’ αυτούς αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής τους παράδοσης.
Ένα από τα έθιμα που έκαναν το Τυρναβίτικο Καρναβάλι ξακουστό είναι το έθιμο του «Μπουρανί», την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Η κραιπάλη και κάποιος βαθμός έκλυσης των ηθών είναι βασικά στοιχεία των εκδηλώσεων ευθυμίας, κατά την ημέρα αυτή.
 Μάλιστα, η χρησιμοποίηση ερωτικών συμβόλων συνδυάζεται απόλυτα με τις παραδοσιακές λαϊκές εκδηλώσεις των Τυρναβιτών. «Εμβαθύνοντας το θέμα μπορούμε να πούμε, πως το βέβηλο και άσεμνο είναι μια πτυχή του λαϊκού μας πολιτισμού που ελάχιστα έχει ανιχνευθεί και μελετηθεί, μιας που επί δεκαετίες, ίσως και αιώνες, η υποκριτικά επίπεδη αστική ηθική και σεμνοτυφία των διανοουμένων συλλογέων την αποσιώπησε και την αγνόησε, παραποιώντας την αλήθεια κάποιων συγκεκριμένων πολιτισμικών φαινομένων», αναφέρει ο δημοτικός σύμβουλος, Σάκης Κωστούλας.
Το «Μπουρανί» είναι ένα λαϊκό πανηγύρι, αλλά στην ουσία είναι η γιορτή του φαλλού και συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία. Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στις πανάρχαιες εορτές των Ελλήνων: τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως οι αλωαί, που ήταν γεωργική εορτή, πανάρχαια λατρεία και προθρησκευτική.
Η δεύτερη εκδοχή θέλει το έθιμο να προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν από τα «Ορλωφικά». Αυτή η εκδοχή μάλλον είναι και η επικρατέστερη, καθώς τεκμηριώνεται από ιστορικά στοιχεία, αφού λέγεται πως εκείνη την εποχή έπεσε στον Τύρναβο επιδημία χολέρας και οι περισσότεροι κάτοικοί του βρήκαν τραγικό θάνατο.
Η πόλη ερημώθηκε και ο σουλτάνος της περιοχής έφερε ένα τμήμα Αρβανιτών, για να κτίσει την καινούργια πόλη, δίπλα στην παλιά (η περιοχή αυτή ονομάζεται «Κόκκαλα» επειδή στην περιοχή θάφτηκαν όσοι βρήκαν τον θάνατο από την χολέρα).
Οι Αρβανίτες αυτοί, λοιπόν, καθιέρωσαν το έθιμο, που σώζεται έως τις μέρες μας.
Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρά Δευτέρα, κάθε χρόνο, στον Τύρναβο. Οι κάτοικοι της πόλης πηγαίνουν στο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στα βόρεια της πόλης, σ’ έναν ελεύθερο ευρύ χώρο (ένα μεγάλο αλώνι).
Η πορεία γίνεται σε πομπή, της οποίας προηγούνται διάφορες ομάδες (θίασοι) μεταμφιεσμένων ή μη (μόνον ανδρών), οι οποίοι κουβαλούσαν όλα τα απαραίτητα για τη λειτουργία.
Όταν η πόλη έφθανε στο χώρο του Προφήτη Ηλία, εκεί κάθε ομάδα έστρωνε στο έδαφος διάφορα φαγητά και μια μεγάλη φιάλη σε σχήμα «φαλλού» γεμάτη με κρασί ή με γαλακτόχρουν κράμα ούζου ή τσίπουρου με νερό.
Παράλληλα, άναβαν φωτιά πάνω στην οποία παρασκευαζόταν το «Μπουρανί», μια χορτόσουπα από σπανάκι και ξύδι για να νοστιμίζει.
Αφού γινόταν το «Μπουρανί», που είχε τη μορφή σούπας, σερβιριζόταν στους «μυούμενους» ως μέθεξη – συμμετοχή στα δρώμενα – και έτσι άρχιζε ο χορός και τα τραγούδια, οι αστεϊσμοί και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις.
Πολλοί από τους άντρες που συμμετείχαν σ’ αυτό το τελετουργικό κρατούσαν στα χέρια τους φαλλούς σαν σκήπτρα, που ήταν κατασκευασμένα από ξύλο ή πηλό ή ακόμα και από ψωμί και που αποτελούσαν το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο.
Στο έθιμο αυτό συμμετείχαν αυστηρά μόνο άντρες, ενώ οι γυναίκες απείχαν, ίσως για λόγους σεμνοτυφίας, λόγω των φερόμενων φαλλικών συμβόλων. Γυναικόπαιδα, όμως, παρακολουθούσαν τα δρώμενα, καθώς επίσης και πλήθη επισκεπτών από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Όταν τελείωνε το βράσιμο του «Μπουρανί», όλοι μετέβαιναν δίπλα στις όχθες του Τιταρήσιου κι εκεί έτρωγαν και έπιναν εξακολουθώντας τα άσεμνα πειράγματα και τραγούδια.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, σημειώνει ο κ. Κωστούλας, ότι το έθιμο αυτό είναι κατάλοιπο των Βακχικών τελετών, που διατηρήθηκε στους αιώνες και αναβιώνει ακόμα και σήμερα, δείχνοντας την προσήλωση των Τυρναβιτών στα έθιμα και τις παραδόσεις.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι την εποχή της Τουρκοκρατίας, εκείνος ο οποίος γίνονταν τύφλα στο μεθύσι τον ανακήρυτταν «Βασιλιά της Αποκριάς» και αφού τον ανέβαζαν στους ώμους, τον περιέφεραν γύρω-γύρω στην πλατεία, με άσεμνες χειρονομίες και λόγια.
Μια άλλη εκδοχή λέει πως τον «Βασιλιά της Αποκριάς» τον ανέβαζαν ανάποδα πάνω σ’ ένα γαϊδούρι και τού έδιναν να κρατάει την ουρά του ζώου, καθώς τον περιέφεραν σ’ όλη την πόλη. Η πτυχή αυτή του εθίμου καταργήθηκε το 1875.
Όσο τα χρόνια περνούσαν και κυρίως προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘70, οι γυναίκες αρχίζουν να παίρνουν ενεργά μέρος στο όλο τελετουργικό, ιδιαίτερα μετά τη δημιουργία του Σωματείου Μπουρανί, το 1979. Μάλιστα φτάσαμε στο σημείο, αυτό το κάποτε ανδροκρατούμενο σωματείο, να αποκτήσει γυναίκα πρόεδρο στα τέλη της δεκαετίας του ‘90.
Αν λοιπόν πάρετε την απόφαση και επισκεφτείτε τον Τύρναβο την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας, μην ξαφνιαστείτε από τα «πειράγματα». Είναι βλέπετε το έθιμο και όλα εκείνη την ημέρα επιτρέπονται!


ΜΠΟΥΡΑΝΙ


Τα ταμπού και οι απαγορεύσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι στην ιστορία μιας κοινωνίας. Είναι εκείνα τα στοιχεία που κρατούν ζωντανές στην μνήμη μας, τις ενέργειες των προγόνων μας, πάνω σε διάφορα θέματα, πιστοποιώντας αν μη τι άλλο τις ρίζες και την προέλευση μας. Ένα από αυτά τα έθιμα που έκανα τον Τύρναβο ξακουστό είναι το έθιμο του «Μπουρανί» την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας.
Η Καθαρή Δευτέρα γενικά είναι μια μέρα χαρούμενης ηθικής ελευθερίας ή χαλάρωσης, κατά την οποία οι κανόνες του κόσμιου βίου αναστέλλονται προσωρινά. Ο κόσμος γυρίζει ανάποδα και βασιλεύει η λησμονιά της καθημερινότητας: τα ταμπού και οι απαγορεύσεις παραμερίζονται και όλες οι εκτροπές επιτρέπονται. Η κραιπάλη και κάποιος βαθμός έκλυσης των ηθών είναι βασικά στοιχεία των εκδηλώσεων ευθυμίας κατά την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας στον Τύρναβο.
Η χρησιμοποίηση σεξουαλικών και ερωτικών συμβόλων συνδυάζεται απόλυτα με τις παραδοσιακές λαϊκές εκδηλώσεις των Τυρναβιτών.

Εμβαθύνοντας το θέμα μπορούμε να πούμε πως το βέβηλο και άσεμνο είναι μια πτυχή του λαϊκού μας πολιτισμού που ελάχιστα έχει ανιχνευθεί και μελετηθεί, μιας που επί δεκαετίες, ίσως και αιώνες, η υποκριτικά επίπεδη αστική ηθική και σεμνοτυφία των διανοουμένων συλλογέων την αποσιώπησε και την αγνόησε, παραποιώντας την αλήθεια κάποιων συγκεκριμένων πολιτισμικών φαινομένων.
«Το μπουρανί» είναι στην κυριολεξία ένα λαϊκό πανηγύρι αλλά στην ουσία είναι η γιορτή του φαλλού και συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία. Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές.
Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στις πανάρχαιες εορτές των Ελλήνων: τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως οι αλωαί που ήταν γεωργική εορτή πανάρχαια λατρεία και προθρησκευτική.
Και η δεύτερη ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν τα Ορφωλικά. Η δεύτερη εκδοχή μάλλον είναι και η επικρατέστερη, καθώς τεκμηριώνεται από ιστορικά στοιχεία.

Καθώς λέγεται εκείνη την εποχή, έπεσε στον Τύρναβο επιδημία χολέρας και οι περισσότεροι κάτοικοι του βρήκαν θάνατο.
Η πόλη ερημώθηκε και ο σουλτάνος της περιοχής, έφερε ένα τμήμα Αρβανιτών, για να κτίσει την καινούργια πόλη, δίπλα στην παλιά (η περιοχή αυτή ονομάζεται «Κόκκαλα» επειδή στην περιοχή θάφτηκαν όσοι βρήκαν τον θάνατο από την χολέρα).
Οι Αρβανίτες αυτοί λοιπόν καθιέρωσαν το έθιμο που σώζεται ως τις μέρες μας.
Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρή Δευτέρα κάθε χρόνο στον Τύρναβο. Οι κάτοικοι της πόλης πηγαίνουν στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στα βόρεια της πόλης σ' έναν ελεύθερο ευρύ χώρο (ένα μεγάλο αλώνι).
Η πορεία γίνεται σε πομπή της οποίας προηγούνται διάφορες ομάδες (θίασοι) μεταμφιεσμένων ή μη (μόνον ανδρών), οι οποίοι κουβαλούσαν όλα τα απαραίτητα για την λειτουργία.

Όταν η πόλη έφθανε στο χώρο του Προφήτη Ηλία εκεί κάθε ομάδα έστρωνε στο έδαφος διάφορα φαγητά και μια μεγάλη φιάλη σε σχήμα «φαλλού» γεμάτη με κρασί ή με γαλακτόχρουν κράμα ούζου ή τσίπουρου με νερό.
Παράλληλα άναβαν φωτιά πάνω στην οποία παρασκευάζοταν το «Μπουρανί» μια χορτόσουπα από σπανάκι και ξύδι για να νοστιμίζει.
Αφού γινόταν το μπουρανί που είχε την μορφή σούπας σερβιριζόταν στους «μυουμένους» ως μέθεξη - συμμετοχή στα δρώμενα - και έτσι άρχιζε ο χορός και τα τραγούδια, οι αστεϊσμοί και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις.

Πολλοί από τους άντρες που συμμετείχαν σ' αυτό το τελετουργικό κρατούσαν στα χέρια τους φαλλούς σαν σκήπτρα και ήταν κατασκευασμένα από ξύλο ή πηλό ή ακόμα και από ψωμί και που αποτελούσαν το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο.
Στο έθιμο αυτό συμμετείχαν αυστηρά μόνο άντρες ενώ οι γυναίκες απείχαν, ίσως για λόγους σεμνοτυφίας λόγω των φερόμενων φαλλικών συμβόλων.
Γυναικόπαιδα όμως παρακολουθούσαν τα δρώμενα καθώς επίσης και πλήθη επισκεπτών από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Γύρω από την φωτιά που έβραζε το μπουρανί γινόταν μεγάλος χορός με το εξής τραγούδι:
Σταματίστι να ιδούμι
ποιο τραγούδι θελ' να πούμι
Τ' κιαρατά του μπουρανί
κιαρατάδις το 'φτιακναν
μασκαράδις το 'τρουγαν.

Όταν τελείωνε το βράσιμο του «μπουρανί» όλοι μετέβαιναν δίπλα στις όχθες του Τιταρήσιου κι εκεί έτρωγαν και έπιναν εξακολουθώντας τα άσεμνα πειράγματα και τραγούδια.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το έθιμο αυτό είναι κατάλοιπο των Βακχικών τελετών που διατηρήθηκε στους αιώνες και αναβιώνει ακόμα και σήμερα δείχνοντας την προσήλωση των Τυρναβιτών στα έθιμα και τις παραδόσεις.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι εκείνη την εποχή της Τουρκοκρατίας εκείνος ο οποίος γίνονταν τύφλα στο μεθύσι τον ανακήρυτταν «Βασιλιά της Αποκριάς» και αφού τον ανέβαζαν στους ώμους τον περιέφεραν γύρω-γύρω στην πλατεία με άσεμνες χειρονομίες και λόγια.
Μια άλλη εκδοχή λέει πως τον «Βασιλιά της Αποκριάς» τον ανέβαζαν πάνω σ' ένα γαϊδούρι ανάποδα και του έδιναν να κρατάει την ουρά του ζώου καθώς τον περιέφεραν σ' όλη την πόλη. Το έθιμο αυτό απ' ότι φαίνεται καταργήθηκε το 1875.
Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του μπουρανιού στα πρώτα του βήματα - στην περίοδο της τουρκοκρατίας - που τα περισσότερα σώζονται μέχρι και σήμερα είναι τα εξής:

- Η σχηματιζόμενη πομπή και πορεία εκτός της πόλεως σε ευρύ χώρο (αλώνι)
- Η συμμετοχή μόνον ανδρών στα δρώμενα.
- Η Παρασκευή του «μπουρανί» αποτελούμενου από σπόρους και άλλα φυτά σπανάκι - τσουκνίδα κλπ.
- Ο οίνος ή ούζο ή τσίπουρο που προέρχονταν από τα σταφύλια της αμπέλου.
- Ο άρτος

- Τα ομοιώματα του φαλλού που κατασκευάζονται από ξύλο, πηλό ή άρτο. Οι φαλλοί κατέχουν κυρίαρχη θέση σ' όλη την εκδήλωση που κρατούνται με τα χέρια σαν είδος σκήπτρου, ή φέρονταν δεμένα σε όρθια θέση στο μέτωπο της κεφαλής του συμμετέχοντος

- Οι χοροί, το φαγοπότι, τα τραγούδια, συνοδευόμενα από διάφορα μουσικά όργανα (πίπιζα, νταούλι, κλαρίνο κλπ).



Ας έρθουμε και στα σημερινά δεδομένα ...; όσο τα χρόνια περνούσαν και κυρίως προς τα τέλη της δεκαετίας του '70 οι γυναίκες αρχίζουν να παίρνουν ενεργά μέρος στο όλο τελετουργικό ιδιαίτερα μετά την δημιουργία του Σωματείου Μπουρανί 1979. Μάλιστα φτάσαμε στο σημείο, αυτό το κάποτε ανδροκρατούμενο σωματείο να αποκτήσει γυναίκα πρόεδρο στα τέλη της δεκαετίας του '90.
Αν λοιπόν πάρετε την μεγάλη απόφαση και επισκεφτείτε τον Τύρναβο μην ξαφνιαστείτε από τα «πειράγματα» και μην παρεξηγηθείτε αν κάποιος σας δώσει να φιλήσετε κάποιο ομοίωμα. Είναι βλέπετε το έθιμο και όλα εκείνη την μέρα επιτρέπονται. Απλά δεχτείτε το και χαμογελάστε ...; μέρα είναι θα περάσει!


Σας περιμένουμε να γιορτάσετε μαζί μας στο τρελό Καρναβάλι και να συνεχίσετε το γλέντι και την επόμενη μέρα!! Γιατί ...; όταν οι άλλοι τελειώνουν εμείς τότε αρχίζουμε!!


To «ακατάλληλο» Μπουρανί
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΑΡΙΑ ΚΑΝΤΙΑ ΧΑΡΔΑΛΙΑ , ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΚΑΤΣΙΝΗ
   
 
Απεκδυθείτε τον μανδύα της σεμνοτυφίας, οπλιστείτε με χιούμορ, θάρρος, θράσος και ετοιμαστείτε να βιώσετε μια απόλυτα απελευθερωτική εμπειρία στο καρναβάλι του Τυρνάβου Λαρίσης, ευγενική χορηγία των Μπουρανίδων
Αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής παράδοσης των κατοίκων του Τυρνάβου αποτελεί το Μπουρανί το οποίο, παρά τις απαγορεύσεις που έχουν επιβληθεί στη μακροχρόνια πορεία του, δεν έχει χάσει ούτε σε ένταση ούτε σε υποστηρικτές. Οι ρίζες του εθίμου εντοπίζονται στις βακχικές τελετές. Έτσι, επιτρέπει την αθυροστομία και τους βωμολοχικούς χαρακτηρισμούς. Οι ξέφρενοι διονυσιακοί ρυθμοί και το αμείωτο κέφι όλων όσοι συμμετέχουν έχει καταστήσει το Μπουρανί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της Κεντρικής Ελλάδας και αποτελεί πόλο έλξης για πληθώρα καρναβαλιστών από όλα τα μέρη της χώρας. Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις αρχίζουν με το άνοιγμα του Τριωδίου, διαρκούν ένα μήνα και ολοκληρώνονται την Καθαρά Δεύτερα, οπότε όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται βόρεια της πόλης σε ένα μεγάλο αλώνι, κοντά στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και στρώνουν να φάνε στο γρασίδι. Παράλληλα αρχίζει η διαδικασία παρασκευής του περίφημου μπουρανίου.

Το μπουρανί είναι μια χορτόσουπα χωρίς λάδι από σπανάκι και ξίδι, η οποία μαγειρεύεται σε τεράστιες κατσαρόλες. Παλαιότερα, προκειμένου οι μυημένοι να φτάσουν στο στάδιο της μέθεξης, έπρεπε πρώτα να δοκιμάσουν από τη σούπα και έπειτα να αρχίσουν τους αστεϊσμούς. Σήμερα, γύρω από το μπουρανί στήνεται ένα σκηνικό παιχνιδιού με φαλλικά σύμβολα και τολμηρά λογοπαίγνια, τα οποία υποκινούνται από τα σκωπτικά και άκρως προβοκατόρικα τραγούδια των Συλλόγου των Μπουρανίδων με σκοπό την έξαρση της διονυσιακής ατμόσφαιρας. Το έθιμο συμβολίζει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία, ενώ για την προέλευσή του δύο είναι οι επικρατέστερες εκδοχές. Η μία κάνει υποστηρίζει ότι προέρχεται από τους Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή λίγο πριν από τα Ορλωφικά και η άλλη ότι αποτελεί κατάλοιπο από αρχαίες τελετές, όπως τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως από τη γεωργική προθρησκευτική γιορτή των αλωαίων.

Παράλληλα με το Μπουρανί, στον Τύρναβο διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, θεατρικές βραδιές και φυσικά η μεγάλη παρέλαση των αρμάτων (Κυριακή 14 Φεβρουαρίου), η θεματική των οποίων είτε ακολουθεί την παράδοση είτε εμπνέεται από την επικαιρότητα (για παράδειγμα, φέτος θα είναι το Gummy Βear, Λέλος, Λί ζα και μπανάνα, ο εφιάλτης στην κουζίνα «love bites και κάτι», η γρίπη των χοίρων κ.τ.λ.).

α χαχα καλό  :D https://www.tirnavos.gr/modules/sections/index.php?op=viewarticle&artid=7&page=2

1. Τσιμπούσι πάνω στα μνήματα...
Συνήθως τα γλέντια τα έχουμε συνηθίσει με ανθρώπους ζωντανούς, χορούς, φαγοπότια και πολύ μουσική. Στο Ηράκλειο της Κρήτης όμως οι απίστευτοι σε όλα τους Κρητικοί έχουν βαλθεί να μας κάνουν να ξεχάσουμε ότι ξέρουμε... Έτσι από την Μεγάλη Παρασκευή ξεκινάνε τις προετοιμασίες για να δειπνήσουν την Δευτέρα του Πάσχα με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν φύγει από την ζωή!!! Ναι καλά διαβάζετε. Την Δευτέρα του Πάσχα με φαί και κρασί, ενώ έχει προηγηθεί καθαρισμός και καλλωπισμός του χώρου, συγγενείς και φίλοι των αποβιώσαντων, πηγαίνουνε στο κοιμητήριο της περιοχής και γευματίζουν με παραδοσιακά γλυκά και φαγητά ανταλλάσοντας ευχές. Με αυτό τον τρόπο όπως λένε οι συγγενείς τιμούν την μνήμη τους, τους μακαρίζουνε και κυρίως διαδίδουν το αναστάσιμο μήνυμα των ημερών...

2. Το... τάϊσμα της βρύσης


Συνήθως ταΐζουμε τα μικρά παιδιά, τα ζώα, τους εαυτούς μας... Αλλά να ταΐζουμε και τις βρύσες αυτό είναι από τα άγραφα... Κι όμως. Σε πολλά μέρη της Ηπειρωτικής Ελλάδας το έθιμο αυτό είναι πραγματικότητα. Έτσι σε πολλά χωριά την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς ή το ξημέρωμα των Χριστουγέννων, οι νεαρές γυναίκες, αφού έχουν αδειάσει όλες τις στάμνες που είναι γεμάτες με νερό στο σπίτι, πηγαίνουν να ξαναγεμίσουν από την κοντινότερη βρύση που υπάρχει στο χωριό. Στο δρόμο παραμένουν αμίλητες και αυτός είναι ο λόγος που το νερό λέγεται αμίλητο ή άκραντο. Το... παράξενο της υπόθεσης όμως είναι πως οι νέες έχουν μαζί τους στον δρόμο προς της βρύση διάφορα φαγώσιμα, όπως βούτυρο, σιτάρι, τυρί, μέλι και άλλα. Ο δάσκαλος β. Μπούσιος αναφέρει πως φτάνοντας στην βρύση προσπαθούνε να την.. καλοπιάσουνε λέγοντας της... «"Όπως τρέχει το νερό σ' βρυσούλα μ', έτσ' να τρέχ' και το βιο μ.» Λέγεται πως η κοπέλα που φτάνει πρώτη στην βρύση θα έχει μεγάλη τύχη για την υπόλοιπη χρονιά.

3. Γεια σας, ήρθαμε να σας κάψουμε....


Επόμενος προορισμός η Ήπειρος. Πάλι. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα έθιμο παράξενο αλλά και επικίνδυνο συνάμα. Βασισμένο σε μια παλιά παράδοση που λέει πως όταν γεννήθηκε ο Χριστός πήγαν βοσκοί να προσκυνήσουν και επειδή ήτανε νύχτα σκοτεινή, πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές, τριξίματα και κρότους. Έτσι στα χωριά της Άρτας όποιος πάει στον γείτονα να ευχηθεί τα χρόνια πολλά ή ακόμα και τα παιδιά που πάνε για να φιλήσουν το χέρι της μάνας τους και του πατέρα τους, κρατάνε στα χέρια τους ένα κλαρί πουρνάρι η ξύλο αναμμένο που τρίζει, ενώ γεμίζουν τα δρομάκια του χωριού με φωτιές και κρότους.

4. Ξίδι με αράχνη...(μπλιαχ)


Στην πανέμορφη Κορώνη κατά την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας κάνουν αυστηρή νηστεία και δεν τρώνε ούτε μαγειρεύουν ούτε πίνουν τίποτα. Κάποιοι από τους χωρικούς επειδή δεν αντέχουν, κάνουν το εξής: Βάζουν σε ένα ποτηράκι λίγο ξύδι για να πιουν. Επειδή το ξύδι όμως ως γνωστόν δεν πίνεται... ξεροσφύρι το συνδυάζουν με λίγη αραχνίτσα. Ναι, καλά διαβάζετε. Επειδή η παράδοση λέει πως έτσι πότισαν τον Χριστό οι ντόπιοι πίνουν ξύδι με αράχνη... Έχετε σκεφτεί καλύτερο μεζέ???



5. Άντε να φάμε κανένα ποδαράκι...


Τελευταίο αλλά όχι αμελητέο έθιμο η Κυρά-Σαρακοστή, έθιμο που έχει τις ρίζες του στην Αρκαδία. Εκεί λοιπόν, οι γιαγιάδες ζωγραφίζουν λίγο πριν την έναρξη της Σαρακοστής μια γυναίκα που έχει τα βλέφαρά της χαμηλωμένα, το στόμα της υπομονετικά κλειστό και τα χέρια της άνετα σταυρωμένα σε στάση προσευχής. Τα πόδια της είναι επτά και συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της Σαρακοστής, ενώ η γυναικεία φιγούρα δεν είναι άλλη από την ίδια την Σαρακοστή. Κάθε ένα από τα Σάββατα λοιπόν που απομένουν μέχρι την Μεγάλη Εβδομάδα, ένα από τα εγγόνια, κόβουν διαδοχικά τα πόδια της Κυρα-Σαρακοστής, μέχρι να μείνει ένα πόδι λίγο πριν την Ανάσταση. Τότε η γιαγιά τυλίγει το χαρτί με το τελευταίο πόδι σε μπαλάκι και το βάζει στο Ψωμί της Ανάστασης. Στο Πασχαλινό τραπέζι ο πατέρας κόβει το ψωμί σε φέτες και το μοιράζει στους παρευρισκόμενους. Ο πιο χαρούμενος απ’όλους είναι εκείνος που θα βρει στη φέτα του το κομμένο ποδαράκι της Κυρα-Σαρακοστής...
Αυτά λοιπόν είναι μερικά από τα πιο παράξενα έθιμα του τόπου μας... Να με συγχωρέσουν οι Βροντάδες της Χίου με τον ρουκετοπόλεμο και η αγαπημένη Κέρκυρα με το σπάσιμο της στάμνας... Τα ήθη και τα έθιμα του λαού μας όμως είναι όλο εκπλήξεις και παραξενιές. Νομίζω πως το διαπιστώσατε...
You might also like:

δεν ειχα ιδεα για αυτα τα εθιμα....ευχαριστουμε κυρια Αρετη να εχετε ενα ευτυχισμενο 2011
με υγεια κι εευτυχια για σας και την οικογενεια σας @}->--

   Θεοφάνια ή Φώτα. Από τις μεγάλες γιορτές του ελληνορθόδοξου εορτολογίου.


(https://www.edugate.gr/files/imagecache/photo_inside/news_images/2010/stayros.jpg)

Χαρούμενα, θριαμβευτικά και ελπιδοφόρα, αλλά και κλείσιμο του Δωδεκαήμερου, που «άνοιξε» την παραμονή των Χριστουγέννων.

    Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια η γιορτή αυτή κάλυπτε μαζί τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.

    Καθόλη τη διάρκεια του τριημέρου των Φώτων (Αγιασμού, Θεοφάνια, Αγίου Ιωάννη) γιορτάζεται και μία υπολανθάνουσα λατρεία προς το νερό.

Τα νερά θεωρούνται παντού αγιασμένα.

Κανείς πια δεισιδαιμονικός φόβος από τις νύχτες και τα ξωτικά του χειμώνα.

    Κατά τα Θεοφάνια φανερώθηκε η τριαδικότητα του Θεού, η Αγία Τριάδα. Λέγονται όμως και «Φώτα», γιατί κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, την παραμονή των Θεοφανίων βαπτίζονταν οι οπαδοί της νέας θρησκείας. Η αναζήτηση της καθάρσεως από τον άνθρωπο αντικατοπτρίζεται ακόμη και στις αρχαίες θρησκείες.

Αυτή τη μέρα ξεκινά και η αντίστροφη μέτρηση για τους καλικάντζαρους.

Στις 5 Ιανουαρίου, παραμονή των Θεοφανίων, τα αερικά, τα παγανά, οι καλκάδες, οι γνωστοί σε όλους μας καλικάντζαροι, που έκαναν την εμφάνισή τους στον επάνω κόσμο με την αρχή του Δωδεκαήμερου, εγκαταλείπουν τις εγκόσμιες αταξίες τους και ξαναγυρίζουν στο αιώνιο έργο τους: Να κόψουν το δέντρο, που κρατάει τον κόσμο, ώστε να γκρεμιστεί και να χαθεί, για να εκδικηθούν τους ανθρώπους.

φοβερές παραδόσεις  *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP* *THUMBS%%__%%UP*

θυμάμαι βρε παιδιά που λέγαμε κάποτε και τα κάλαντα των Φώτων. Τώρα, ούτε των Χριστουγέννων δεν ακούσαμε  >:( >:(

#Invalid YouTube Link#

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ
 

 
Το σφάξιμο του Νταουλιού
Είναι το τέλος ενός μεγάλου γλεντιού. ΄Ενας από την παρέα με ένα μεγάλο μαχαίρι "έσφαζε" το τεντωμένο δέρμα του νταουλιού για να μην χρησιμοποιηθεί από άλλους αυτό το όργανο που τόσο τους είχε διασκεδάσει.
 
Το ξύρισμα του Γαμπρού
Πριν το γάμο οι φίλοι του γαμπρού σαπούνιζαν το πρόσωπό του και προσπαθούσαν να τον ξυρίσουν με ένα τσεκούρι. Αυτός για να γλυτώσει τους έταζε ένα φαγοπότι. Αν η προσφορά δεν ήταν αρκετή, οι φίλοι έπαιρναν ένα πριόνι. Ο γαμπρός ανέβαζε τις προσφορές και τότε γίνονταν το κανονικό ξύρισμα με ξυράφι.

Μάηδες
Είναι ένα χορευτικό έθιμο που συμβολίζει την γέννηση της φύσης την ΄Ανοιξη. Το Παληκάρι, λεβέντης με φουστανέλλες, σκοτώνεται από τον κακό Αράπη. Ο Μάης όμως ανασταίνει το Παληκάρι δίνοντάς  του να μυρίσει ένα λουλούδι.

Ανήμερα λοιπόν του Λαζάρου, τα παιδιά ,κορίτσια και αγόρια (σημ. στην πατρίδα μου τον Βόλο, αποκλειστικά γίνεται μόνον από κορίτσια!), στολίζουν από ένα καλάθι με λουλούδια, και γυρνούν στα σπίτια να τραγουδήσουν τον…Λάζαρο:

<¨Ηρθ΄ο Λάζαρος , ήλθαν τα Βάγια,
ήρθ΄η Κυριακή που τρών τα ψάρια,
σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι!
Ήρθ΄η μάνα σου από την πόλη,
Σούφερε χαρτί και κομπολόι….
Κλπ.
(έλεγε τι γράφει το χαρτί , και συνέχιζε… στο ..ψητό!)…
οι κοτούλες αυγά γεννούνε,
κι οι φωλίτσες τους δεν τα χωρούνε…!
Δώστε και σε μας να σας χαρούμε…!>
Τότε οι νοικοκυρές, τα φιλεύουν  τους δίνουν Λαζαράκια, και αυγουλάκια, για να τα βάψουν την Μεγάλη Πέμπτη!

Σημερα  Στην Ελλάδα  φτιάχνουμε  τα  Λαζαράκια κουλουράκια  της Βαγιοβδομάδας και της Μεγάλης Εβδομάδας

Την Παρασκευή και το Σάββατο του Λαζάρου οι νοικοκυρές της Καλύμνου φτιάχνουν τα νηστίσιμα κουλουράκια των ημερών που έρχονται. Η  συνταγή  είναι απλή νηστίσιμη, μπορεί να είναι πορτοκαλιού, μπορεί να είναι κανέλας,μπορεί να είναι  μουστοκούλουρα  όπως εσεις θέλετε, αλλά η διαφορά είναι στο πλάσιμο και τα λένε ΛΑΖΑΡΑΚΙΑ  διότι τα  φτιάχνουν σαν τον Λάζαρο  την μέρα που έγινε το θαύμα!
Φτιάχνουν ανθρωπάκια με  κεφάλι  πόδια και χέρια και μπήγουν στο κεφάλι δύο ματάκια και στόμα..με σταφιδούλες ή μοσχοκάρφια....
Τα ψήνουν και τα κερνάνε μαζί με αυγά  στα παιδάκια που λένε του Λαζάρου τα  Κάλαντα 

 Συνταγές για λαζαράκια και εικόνες θα βρείτε εδ'ω στο λινκ , Κάντε κλικ...  
https://www.greekmasa.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=3111&Itemid=49

ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΊΧΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ...ΞΕΤΡΥΠΩΣΕΣ ΝΙΚΟΛΆΚΗ;  ΚΆΠΟΤΕ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ ΤΙς ΑΠΌΚΡΙΕς ΤΙΣ ΘΥΜΑΜΑΙ...

Νά 'ναι καλά το Google Αρετή, όλα τα βρίσκεις !!! Μέχρι τη 10ετία του 70 υπήρχε αυτό το έθιμο με τις ροκάνες στο Ηράκλειο την ημέρα των Βαϊων.
Απ' ότι ξέρω, σε πολά χωριά της Κρήτης κάνουνε και τα ''λαζαράκια'' ακόμα και στις μέρες μας.

   Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Τώρα ‘ν’ Αγιά Σαρακοστή, τώρα είν’ Άγιες Μέρες                               
τώρα σημαίνουν οι εκκλησιές, και ψέλνουν οι παπάδες                               
και λένε τ’ Άγιος ο Θεός και τ’ Άγιο Ευαγγέλιο.                                               
Όπου τα’ ακούσει σώνεται κι όπου το πει αγιάζει                                             
κι όπου το καλ’ αφουγκραστεί, παράδεισο θα λάβει.

Κάτω στα Γεροσόλυμα και στου Χριστού τον Τάφο                                                 
κάθετ’ η Κυρά Δέσποινα, έρμη κι αμοναχή της.                                                         
Την προσευχή της ήκανε, για το μονογενή της                                                                 
κι ακού βροντές και αστραπές και σύγχισες μεγάλες                                               
βγαίνει στο παραθύρι της, να δει τη γειτονιά της.

Βλέπει τον ουρανό θολό και τ' άστρα βουρκωμένα                                                 
και το φεγγάρι το λαμπρό στο αίμα βουτηγμένο.                                                     
Βλέπει ζερβά βλέπει δεξά, τον Αη Γιάννη βλέπει                                                     
έρχετε έρμος μοναχός και παραπονεμένος.

-Τι έχεις Αη Γιάννη μου και είσαι βουρκωμένος;                                                 
-Δεν έχω στόμα να στο πω, μιλιά να σου μιλήσω                                                   
μήτε καρδιά μου το κρατά, να στο μολογήσω.

-Τον δάσκαλό μου πιάσανε οι άνομοι Εβραίοι                                                               
οι άνομοι και τα σκυλιά κι οι τρισκαταραμένοι                                                                 
σα κλέφτη τονε πιάσανε, και σα φονιά τον πάνε                                                       
σα να χωρίζει αντρόγυνα, έτσι τον τυραννάνε.

Σαν τ' άκουσε η Παναγιά, πέφτει, λιποθυμάει                                                                   
τρία σταμνιά ροδόνερο, τρία σταμνάκια μόσχο                                                               
και δυο σταμνιά ανθόνερο, ως να τη συνεφέρει ... κι αυτά τα λόγια λέει:

«Να 'ρθει η Μάρθα κι η Μαριά και του Προδρόμου η μάνα                                           
να πάρουμε όλοι το στρατί, το μονοπάτι αντάμα»

Παίρνουνε το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι                                                     
και το στρατί τους έβγαλε, στ' ατσίγγανου την πόρτα.                                               
-Ώρα καλή σου ατσίγγανε, τι είναι που μαστορεύεις; 
                                                   
-Καρφιά μου παραγγείλανε, οι φίλοι μου οι Οβραίοι                                                   
τέσσερα παραγγείλανε κι εγώ τους κάνω πέντε                                                             
τα δυο του, δυο του γόνατα, τα δυο του, δυο του χέρια                                                         
το πέμπτο το φαρμακερό να μπει μεσ' τη καρδιά του                                           
να τρέξει αίμα και νερό, να λιγωθεί η καρδιά του.

Σαν τ' άκουσε η Δέσποινα, πέφτει λιγοθυμάει                                                           
κι όταν τη συνεφέρανε, αυτόν τον λόγο λέει:

<<Ανάθεμά σε ατσίγγανε εσύ και τα παιδιά σου                                                         
εσύ και η φαμίλια σου κι όλα τα γονικά σου                                                     
ανάθεμά σε ατσίγγανε χαΐρι να μην κάνεις
ούτε ψωμί στο ράφι σου ποτέ να αποτάξεις                                                                   
ούτε αχιλιά στο τζάκι σου, ποτέ να μην ποτάξεις                                                 
μήδε πουγκί στην τσέπη σου, ποτέ να μην ποτάξεις>>
   
Παίρνουνε το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι                                                             
στο δρόμο που πηγαίνανε, θωρούν ένα τσομπάνη.                                                   
-Ώρα καλή τσομπάνη μου, μπας είδες ‘συ το Γιό μου;
-Δεν έχω στόμα να στο πω, λαλιά να στο λαλήσω                                                         
ούτ’ η ψυχή μου το βαστά, να σου το ‘μολογήσω.

 -Άντε κι εσύ τσομπάνη μου, και την ευχή μου να ‘χεις
τα δέκα σου να ‘ν’ εκατό, και τα εκατό σου χίλια
κι αυτά που βόσκεις ‘κει μπροστά, να είν’ ευλογημένα

Παίρνουν το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι                                                         
και το στρατί τους έβγαλε στην πόρτα του Πιλάτου.
Βλέπουν την πόρτα σφαλιστή και τα κλειδιά παρμένα                                                           
και τα ψηλά παράθυρα σφιχτά, μανταλωμένα.

Άνοιξε η πόρτα του ληστή και πόρτα του Πιλάτου                                                       
κι η πόρτα από το φόβο της ανοίγει μοναχή της.
Βλέπει δεξά, βλέπει ζερβά, κανέναν δεν γνωρίζει.

-Αη μου Γιάννη Πρόδρομε και Βαφτιστή του Γιού μου…
…ποιος είν’ εμένα ο Γιόκας μου κι εσένα ο Δάσκαλος σου ;
-Δεν έχω στόμα να στο πω, μιλιά να σου μιλήσω                                                 
μήτε η καρδιά μου το βαστά, να στο ομολογήσω.   
                                                 
Βλέπεις Εκείνον τον γυμνό, και τον αναμαλλιάρη;                                                   
Οπού φορεί στη κεφαλή, αγκάθινο στεφάνι;                                                         
Εκείνος ειν' ο γιόκας σου και μένα δάσκαλός μου.
Πάει κοντά η Παναγιά και Τονε προσκυνάει.
                                                       
<<Κατέβα γιε μου χαμηλά, να σε γλυκοφιλήσω                                                             
να βγάλω τη χρυσή ποδιά, το αίμα να σκουπίσω>>

 Ακόμα όπως το ‘λεγε, ακόμα ο λόγος στέκει…
…και πέφτει και λιγοθυμά, κι ώσπου να συνεφέρει…
…τρείς στάμνες το ροδόσταμο, δέκα κουμνιά το μόσχο…
…κι απάνω που συνέφερε, αυτό το λόγο ακούει:

-Πάρε με μάνα υπομονή, μα διάφορο δεν έχεις…
…πάρε με μάνα υπομονή, να το ‘βρει ο κόσμος ούλος…
…να το ‘βρουν μάνες για παιδιά και τα παιδιά για μάνες.

Άντε με μάνα πάγαινε, μα διάφορο δεν έχεις…
…και το Μεγάλο Σάββατο, κάτσε να μ’ απαντέχεις…
…βάλε τραπέζι θλιβερό και μαύρα τα πεσκίρια…
…βάλε στο μαστραπά κρασί κι αφράτο παξιμάδι

Πήρανε το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι                                                                 
και το στρατί τους έβγαλε στης Παναγιάς την πόρτα                                                   
βάζει κρασί στο μαστραπά, αφράτο παξιμάδι                                                           
και φάγαν μάνες για παιδιά και τα παιδιά για μάνες                                           
φάγανε κι οι καλόπαντρες, για τους καλούς τους άντρες.

Περνάει κι η Άγια Καλή και το περιγελάει …                                                     
«Ποιος είδε γιο εις το σταυρό και μάνα στο τραπέζι;»

<<Α, να χαθείς, Άγια Καλή, ποτέ να μην γιορτάζεις …                                               
…ποτέ να μη βρεθεί κανείς, κεράκι να σ' ανάβει.             
-Άντε και συ αγιά Καλή, καταραμένη να ‘σαι
παπάς να μη σε λειτουργεί, διάκος να μη σε ψέλνει,                             
μόνο στην ακροθαλασσιά το κύμα να σε δέρνει>>.

Σάββατο τα μεσάνυχτα, χτυπούνε οι καμπάνες
τότε κι η Κυρά Δέσποινα, έχει χαρές μεγάλες
βλέπει το Γιό της να ‘ρχεται, μ’ ολόχρυσες λαμπάδες
όπου τ’ ακούει σώνεται κι όπου το πει αγιάζει
κι όπου το καλ’ αφουγκραστεί, παράδεισο θα λάβει.




         
       
 
 

αριστουργημα !!! το φύλαξα στο αρχείο μου!!...Και του χρονου νασαι καλα  Νικο!!!! Καλή Ανάσταση σε ολους σας @}->-- @}->-- @}->--!!!