27 Αυγούστου

[497 π.X]

το 497 π.X. ... η Μάχη των Πλαταιών λήγει νικηφόρα για τους Έλληνες, υπό τη διοίκηση του Παυσανία.
 
το 551 π.X. ... γεννιέται ο Κινέζος φιλόσοφος Κομφούκιος, εξελληνισμένη ονομασία του Κουνγκ Φου Τζου.
 
το 1577... πεθαίνει ο Τιτσιάνο Βετσέλι, ένας από τους μεγαλύτερους Ιταλούς ζωγράφους της Αναγέννησης.
 
το 1770... γεννιέται ο Γερμανός φιλόσοφος, Τζορτζ Βίλχελμ Χέγκελ.
 
το 1789... η γαλλική Εθνοσυνέλευση υιοθετεί τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
 
το 1813... η Μάχη της Δρέσδης τελειώνει με νίκη του Ναπολέοντα, που κατάφερε να κατατροπώσει τη συμμαχία Αυστριακών, Ρώσων και Πρώσων.
 
το 1858... γεννιέται ο Ιταλός μαθηματικός, Τζουζέπε Πεάνο.
 
το 1871... γεννιέται ο Άλμπερτ Χέρμαν Ντρέισερ, Αμερικανός συγγραφέας του νατουραλισμού και δημοσιογράφος.
 
το 1882... γεννιέται ο Πολωνός σκηνοθέτης, Σάμιουελ Γκόλντγουιν.
 
το 1883... φονικές πλημμύρες "χτυπούν" την Ινδονησία, προκαλώντας το θάνατο σε 36.000 ανθρώπους.
 
το 1889... ο πυγμάχος Jack Dempsey χάνει για πρώτη φορά στην καριέρα του από τον George LaBlanche.
 
το 1909... γεννιέται ο μουσικός της τζαζ, Λέστερ Γιανγκ.
 
το 1910... ο Τόμας Έντισον κάνει επίδειξη της τελευταίας ανακάλυψής του, που είναι οι κινούμενες και ομιλούσες εικόνες.
 
το 1912... ο φόβος του πολέμου πλανιέται στα Βαλκάνια. Το φιλοπόλεμο ρεύμα στη Βουλγαρία ανησυχεί Γαλλία και Ρωσία. Η Τουρκία ζήτα την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων.
 
το 1919... οι αντιπροσωπείες της Ελλάδας, της Σερβίας και της Ρουμανίας διαμαρτύρονται στη Διάσκεψη της Ειρήνης για την εύνοια της Αμερικής υπέρ της Βουλγαρίας.
 
το 1920... η Βουλή τιμά τη μνήμη του Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος δολοφονήθηκε στις αρχές του μήνα στην Αθήνα.
 
το 1922... κατακρεουργείται στη Σμύρνη απ' το μαινόμενο τουρκικό όχλο ο εθνομάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης.
 
το 1923... οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν επίσημα το Μεξικό.
 
το 1931... το μεγαλύτερο επιβατικό αεροπλάνο της εποχής του, το Ντορνιέ DO-X, γερμανικής κατασκευής, πραγματοποιεί επιτυχημένη υπερατλαντική πτήση και προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης.
 
το 1939... πρώτη πτήση για αεροσκάφος τζετ, που κατασκευάστηκε από Γερμανούς, με το όνομα He 178.
 
το 1941... γεννιέται η τραγουδίστρια από το Πράσινο Ακρωτήριο, Σεζάρια Εβόρα.
 
το 1941... ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Κόρντελ Χολ, προειδοποιεί την Ιαπωνία να αφήσει τη ναυσιπλοΐα στον Ειρηνικό ελεύθερη για τις ΗΠΑ.
 
το 1942... στην Ολλανδία, βρετανικά και αμερικανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν το Ρότερνταμ.
 
το 1943... στη Γαλλία, ο τέως Πρόεδρος Λεμπρούν συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο.
 
το 1948... γεννιέται ο ρόκερ, Παύλος Σιδηρόπουλος.
 
το 1949... η ΕΣΣΔ αρχίζει να κινητοποιεί τρεις τεθωρακισμένες μεραρχίες στις περιοχές κοντά στα γιουγκοσλαβικά σύνορα.
 
το 1949... πέφτει ο Γράμμος. Τέλος του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα.
 
το 1950... ολοκληρώνεται το 4ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Αθλητισμού (ΕΠΑ) στο Χέιζελ των Βρυξελλών που ξεκίνησε στις 23/8. Κυρίαρχη φιγούρα ο Emil atopek που κερδίζει τα 5χλμ (14:03.0) και τα 10χλμ (29:12.0). Ένα αξιοπερίεργο των αγώνων είναι ο τερματισμός των 100μ, όπου 4 αθλητές πέφτουν με τον ιδιο χρόνο 10.7 πάνω στο νήμα και χρειάζονται 45 λεπτά μελέτης του φώτο φίνις για να αναδειχθεί τελικά νικητής ο Γάλλος Ettiene Bali. Από ελληνικής πλευράς καλύτερος αθλητής ο Νίκος Σύλλας στη δισκοβολία που με 46.14 έρχεται έβδομος. Η πρώτη ελληνίδα που μετέχει σε ΕΠΑ είναι η Φανή Αργυρίου στο πένταθλο όπου με 1.862 βαθμούς κατατάσσεται ενδέκατη.
 
το 1952... λήγουν οι διαπραγματεύσεις για πολεμικές αποζημιώσεις μεταξύ Γερμανίας και Ισραήλ, που διεξάγονταν στο Λουξεμβούργο. Η Γερμανία θα πληρώσει ως αποζημίωση 3 δισεκατομμύρια γερμανικά μάρκα.
 
το 1952... πυρκαγιές σε διάφορα σημεία της χώρας έχουν ως αποτέλεσμα την αποτέφρωση χιλιάδων στρεμμάτων δάσους.
 
το 1955... εκδίδεται για πρώτη φορά το Guinness Book of World Records.
 
το 1960... υπογράφεται στην Αθήνα συμφωνία με τη γαλλική Πεσινέ, που προβλέπει τη δημιουργία μιας μεγάλης βιομηχανίας για παραγωγή 100.000 τόνων αλουμίνας. Η συμφωνία αυτή αφορά στην πρώτη μεγάλη ξένη επένδυση στη χώρα.
 
το 1962... η διαστημική αποστολή Mariner 2, με προορισμό την Αφροδίτη, ξεκινά το ταξίδι της.
 
το 1963... η Καμπότζη διακόπτει τους δεσμούς της με το Νότιο Βιετνάμ.
 
το 1963... πεθαίνει ο Γκάρετ Μόργκαν, Αφροαμερικανός εφευρέτης, που, μεταξύ άλλων, εφηύρε τον πρόδρομο των φαναριών.
 
το 1965... φεύγει από τη ζωή ο Ελβετός αρχιτέκτονας, Λε Κορμπιζιέ, ένας από τους βασικούς θεμελιωτές του μοντερνισμού στην αρχιτεκτονική.
 
το 1967... πεθαίνει ο μάνατζερ των Beatles Μπράιαν Έμπσταϊν.
 
το 1969... στη Νότια Αφρική, ο Κρίστιαν Μπάρναρντ μεταμοσχεύει τεχνητή καρδιά σε παιδί.
 
το 1970... στην Αργεντινή, τρομοκράτες σκοτώνουν τον κύριο ηγέτη του κινήματος εργατικών σωματείων.
 
το 1975... η Veronica και η Colin Scargill από την Αγγλία κάνουν ρεκόρ με 18.020 μίλια στο διπλό ποδήλατο.
 
το 1975... στο πρώτο νυχτερινό αγώνα του US Open, ο Parun νικά τον Smith.
 
το 1976... η τενίστρια Renee Richards, η οποία είχε παλαιότερα αγωνιστεί ως Richard Raskind, αποκλείεται από το US Open γυναικών μετά την άρνησή της να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις.
 
το 1977... γεννιέται ο Βραζιλιάνος άσσος τους ποδοσφαίρου Άντερσον Λουί ντε Σούσα, γνωστός ως Ντεκό.
 
το 1978... γεννιέται ο Αμερικανός ράπερ, Μέις, που είχε ως μέντορά του τον γνωστό Παφ Ντάντι.
 
το 1979... ο ΙΡΑ δολοφονεί το μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, λόρδο Λουί Μαουντμπάτεν.
 
το 1991... η Μολδαβία διακηρύσσει την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ.
 
το 1991... οι δώδεκα χώρες της ΕΟΚ αποφασίζουν να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία και την κυριαρχία των χωρών της Βαλτικής.
 
το 1991... οι ιρακινές αρχές ενθαρρύνουν τους νεαρούς πολίτες να παντρευτούν τις χήρες των θυμάτων του ιρανο-ιρακινού πολέμου, στον οποίο σκοτώθηκαν πάνω από 100.000 άνδρες.
 
το 1992... στη διεθνή διάσκεψη για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που πραγματοποιείται στο Λονδίνο, οι Σερβοβόσνιοι συμφωνούν να θέσουν υπό έλεγχο τα βαρέα όπλα τους.
 
το 1992... τίθεται σε ισχύ ο αεροπορικός αποκλεισμός του νοτίου Ιράκ για την προστασία των Σιιτών, από ΗΠΑ και Συμμάχους.
 
το 1993... με σύσταση του Υπουργείου Υγείας, σε επιφυλακή βρίσκονται όλες οι υγειονομικές μονάδες σε Αττική, Λάρισα και Αιτωλοακαρνανία λόγω του καύσωνα.
 
το 1993... στην Αλβανία, το ανώτατο δικαστήριο επικυρώνει την καταδίκη της Νετζμίγιε Χότζα, σε κάθειρξη 11 ετών για διαφθορά.
 
το 1994... η Βουλή του καθεστώτος Ντενκτάς ανακαλεί τις προηγούμενες αποφάσεις της, που προβλέπουν ομοσπονδιακή λύση στο Κυπριακό.
 
το 1994... στο Ιράν, 105χρονος ζητά διαζύγιο από την 100άχρονη σύζυγο του επειδή, όπως ισχυρίζεται, του έκανε το βίο ...αβίωτο.
 
το 1995... η ΟΑΠ και το Ισραήλ υπογράφουν συμφωνία για τη μεταβίβαση πολιτικών εξουσιών στους Παλαιστίνιους, σε διάφορους τομείς.
 
το 1995... στην Ιταλία, συλλαμβάνεται ο Μάρκο Πανέλα καθώς και άλλα πέντε μέλη του Ριζοσπαστικού Κόμματος για κατοχή ναρκωτικών. Ο Πανέλα ετέθη σε κατ' οίκον περιορισμό, επειδή προσέφερε χασίς στους περαστικούς σε αγορά της Ρώμης για να ευαισθητοποιήσει το κράτος και να αποποινικοποιήσει τα ναρκωτικά.
 
το 1997... χάνει τη μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο, σε ηλικία 76 ετών, η Σωτηρία Μπέλλου.
 
το 2002... πεθαίνει, σε ηλικία 50 ετών, η ηθοποιός Νατάσσα Γερασιμίδου.
 
το 2003... ο Άρης "φλερτάρει" τη Γη, πραγματοποιώντας το κοντινό πέρασμα που επαναλαμβάνεται περίπου κάθε 60.000 χρόνια.
 

[1922]

το 1922... κατακρεουργείται στη Σμύρνη απ' το μαινόμενο τουρκικό όχλο ο εθνομάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης.

 
Χρυσόστομος Σμύρνης
Ο Χρυσόστομος (Καλαφάτης) ήταν ο τελευταίος Μητροπολίτης Σμύρνης. Βρήκε μαρτυρικό θάνατο, κατακρεουργήθηκε από φανατισμένο όχλο κατά την ανακατάληψη της πόλης από τους Τούρκους τον Αύγουστο του 1922.

Γεννήθηκε το 1867 στην Τρίγλια της Βιθυνίας, στην Προποντίδα. Ήταν γιος του Νικολάου Καλαφάτη και της Καλλιόπης Λεμωνίδου, οι οποίοι απέκτησαν συνολικά 8 παιδιά, 4 αγόρια και 4 κορίτσια. Ο πατέρας του ήταν νομομαθής και αντιπροσώπευε συμπολίτες του ενώπιον των τουρκικών δικαστηρίων. Επίσης, αναμιγνυόταν στα κοινά και εκλεγόταν δημογέροντας. Η μητέρα του ήταν ευλαβής χριστιανή και αναφέρεται ότι τον είχε τάξει στην Παναγία.

 
Πρώτα χρόνια
Ο Χρυσόστομος εκδήλωσε νωρίς την επιθυμία του να γίνει κληρικός. Οι γονείς του έγιναν αρωγοί στην επιθυμία του, πουλώντας ακίνητη περιουσία και στέλνοντάς τον οικότροφο στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου είχε την τύχει να έχει σπουδαίους δασκάλους. Είχε επίσης την τύχη να αναλάβει τα έξοδα των σπουδών του ο Μητροπολίτης Μυτιλήνης και μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος Βαλιάδης, ο οποίος τον γνώρισε σε μια επίσκεψή του στη Σχολή και εξετίμησε τις επιδόσεις του. Ο Χρυσόστομος αποφοίτησε από τη Σχολή με «άριστα».

Ο Μητροπολίτης Κωνσταντίνος τον χειροτόνησε διάκονο και τον προσέλαβε ως αρχιδιάκονο στη Μητρόπολη Μυτιλήνης και κατόπιν στη Μητρόπολη Εφέσου, όπου μετατέθηκε. Το 1896 ο Χρυσόστομος ασχολήθηκε με το θέμα που δημιούργησαν καθολικοί καλόγεροι της Μονής των Λαζαριστών της Σμύρνης, οι οποίοι, θέλοντας να προσηλυτίσουν Ορθοδόξους της Ιωνίας, αγόρασαν κοντά στην Έφεσο μια τοποθεσία που λεγόταν Καπουλή-Παναγιά και διέδωσαν ότι βρήκαν εκεί τον τάφο της Παναγίας. Ο Χρυσόστομος προέβη σε πλήθος δημοσιευμάτων, τεκμηριωμένων επιστημονικά, τα οποία εξέδωσε και σε βιβλίο. Κατόπιν αυτού, οι Λαζαριστές υποστήριξαν ότι επρόκειτο για σπίτι της Θεοτόκου.

Στις 2 Απριλίου 1897 ο Μητροπολίτης Εφέσου Κωνσταντίνος εκλέχθηκε Οικουμενικός Πατριάρχης (Πατριάρχης Κωνσταντίνος Ε΄). Στις 18 Μαΐου του ίδιου έτους χειροτόνησε πρεσβύτερο τον Χρυσόστομο και τον χειροθέτησε Μέγα Πρωτοσύγκελο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Από τη θέση αυτή προήδρευσε μικτής επιτροπής Ορθοδόξων και Αγγλικανών με θέμα την ένωση των δύο Εκκλησιών. Από τη θέση αυτή επίσης καλλιεργεί την ευγλωττία του στο κήρυγμα. Μνημειώδης θεωρείται ο επικήδειός του προς τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πρώην Κωνσταντινουπόλεως Σωφρόνιο, πνευματικό πατέρα του Κωνσταντίνου Ε΄, καθώς επίσης και ο λόγος προς τον Εσταυρωμένο, τη Μεγάλη Παρασκευή του 1901. Ιδιαίτερα όμως διακρίθηκε για τη συμβολή του στη ματαίωση των σχεδίων του αρχηγού της Πανσλαβιστικής Παλαιστίνιας Εταιρίας του Παπαδονότσεφ που επεδίωκε να αλλοιώσει τον ελληνικό χαρακτήρα του Αγίου Όρους και να εκσλαβίσει τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Ιεροσολύμων.

Την ίδια ημέρα, Μεγάλη Παρασκευή του 1901, απομακρύνθηκε από το Θρόνο ο Κωνσταντίνος Ε΄ και κατόπιν επανεξελέγη ο δυναμικός Ιωακείμ Γ΄ Μεγαλοπρεπής. Και αυτός όμως εκτίμησε τα προσόντα του Χρυσοστόμου, και έτσι εκλέγεται παμψηφεί, στις 23 Μαΐου 1902 Μητροπολίτης Δράμας. Την ημέρα της εκλογής του, απευθυνόμενος στον Πατριάρχη, είπε τα εξής προφητικά: «Εν όλη τή καρδία και εν όλη τη διανοία θα υπηρετήσω την Εκκλησίαν και το Γένος, και η μίτρα, την οποίαν αι άγιαι χείρες σου εναπέθεσαν επί της κεφαλής μου, εάν πέπρωται να απολέση ποτέ την λαμπηδόνα των λίθων της, θα μεταβληθή εις ακάνθινον στέφανον μάρτυρος ιεράρχου», πράγμα που έγινε 20 χρόνια αργότερα.

 Μητροπολίτης Δράμας
Διετέλεσε Μητροπολίτης Δράμας, Φιλίππων και Ζιχνών μέχρι το 1910. Κατά την περίοδο αυτή αντιμετώπισε την τρομοκρατική δράση του βουλγαρικού κομιτάτου καθώς και την τότε ρουμανική προπαγάνδα και ανέπτυξε έξοχη εθνική δράση, συγκρατώντας τους πεπλανημένους, ενθουσιάζονατς τους λιγόψυχους και αναλαμβάνοντας ο ίδιος την διεύθυνση του αγώνα κατά των Βουλγάρων συμμοριτών. Παράλληλα έκτισε μεγαλοπρεπή ναό στη Δράμα, μέγαρο Μητροπόλεως, σχολές αρρένων και θηλέων, νοσοκομείο και γυμναστήριο. Επίσης φρόντισε τότε για την ανέγερση οικιών για τους καπνεργάτες, ιδρύοντας και πολλά φιλανθρωπικά καταστήματα, ορφανοτροφεία, γηροκομεία και άλλα κοινωφελή καθιδρύματα. Η εθνική αυτή δράση του Χρυσοστόμου ανησύχησε την τουρκική διοίκηση, η οποία και αναφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, επιτυγχάνοντας την ανάκλησή του από Μητροπολίτη (1907). Μετά όμως την ανακήρυξη του Συντάγματος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1908 ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος επανήλθε στην έδρα του, αλλά και πάλι με τη δικαιολογία των τουρκικών αρχών ότι η παρουσία του Χρυσοστόμου προκαλεί τη διασάλευση της τάξης, πέτυχαν τη δεύτερη απομάκρυνσή του.

Μητροπολίτης Σμύρνης
Το 1910 ο Χρυσόστομος μετετέθη στη Σμύρνη, ως Μητροπολίτης Σμύρνης. Στη θέση αυτή παρέμεινε ολόκληρη τη δύσκολη περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων, της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της Μικρασιατικής Καταστροφής, μη δεχόμενος μάλιστα να αποχωρήσει από την πόλη και να εγκαταλείψει το ποίμνιό του, όταν κατέρρεε το μέτωπο. Συνελήφθη από τους Τούρκους και βρήκε μαρτυρικό θάνατο στις 27 Αυγούστου 1922.

Ανακήρυξη Αγίου
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο και εθνομάρτυρα. H μνήμη του «Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης και των συν αυτώ αγίων αρχιερέων Γρηγορίου Κυδωνιών, Αμβροσίου Μοσχονησίων, Προκοπίου Ικονίου, Ευθυμίου Ζήλων καθώς και των κληρικών και λαϊκών που σφαγιάσθηκαν κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή» εορτάζεται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.


Η μαρτυρiα του ακαδημαϊκού Γ. Μυλωνά

Από παλαιούς κατοίκους της Σμύρνης, που έζησαν την τραγωδία της Καταστροφής, είχαμε πολλές διηγήσεις για το μαρτύριο του Χρυσοστόμου. Όμως υπήρχε πάντα μια επιφύλαξη ως προς την ακρίβεια των εξιστορουμένων. Ο πόνος και το μέγεθος της συμφοράς μεγεθύνουν ως την υπερβολή τα εξιστορούμενα. Προσωπικά όλες οι επιφυλάξεις μου παραμερίσθηκαν, όταν στις 14 Δεκεμβρίου 1982, με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 60 χρόνων από την καταστροφή, σε έκτακτη συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών, ο διαπρεπής ακαδημαϊκός Γ. Μυλωνάς, τελείωσε την ομιλία του με μία συγκλονιστική -ίσως την πιο συγκλονιστική απ' όσες έχουμε- περιγραφή του μαρτυρίου και της θανατώσεως του Χρυσοστόμου.

Ο Γ. Μυλωνάς ήταν από τη Σμύρνη, μετείχε στην αθλητική και πνευματική ζωή της πόλης και γνώρισε από κοντά τον Χρυσόστομο, από την πρώτη μέρα που έφθασε στην Ιωνία ως τις τελευταίες ώρες της μεγάλης αγωνίας. Η σοβαρότητα, η εγκυρότητα και η διεθνής αναγνώριση της επιστημονικής βαρύτητος του Γ. Μυλωνά, δίνουν στην μαρτυρία του αξία ντοκουμέντου. Την παραθέτουμε:

«Θα μου επιτρέψετε να τελειώσω την ομιλία μου με μία προσωπική μαρτυρία, που για πρώτη φορά εξομολογούμαι.

»Κατά τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου 1922 μια ομάδα φοιτητών του International College της Σμύρνης και εγώ βρεθήκαμε φυλακισμένοι σε απαίσιο υπόγειο, σ' ένα από τα μπουντρούμια του Διοικητηρίου της Σμύρνης. Σ' αυτό ήταν ασφυκτικά στριμωγμένοι Έλληνες Χριστιανοί αιχμάλωτοι, μάλλον άνθρωποι προωρισμένοι για θάνατο. Τις βραδυνές ώρες φύλακες μ' επικεφαλής Τουρκοκρήτα παρελάμβανον θύματα που ετυφεκίζοντο.

Στις 5 το απόγευμα της τελευταίας ημέρας του θλιβερού Σεπτεμβρίου, ο Τουρκοκρής εκείνος με διέταξε να τον ακολουθήσω στην αυλή. Είσαι δάσκαλος» με ρωτά. "Αυτήν την τιμή είχα" του απαντώ. "Και οι άλλοι που ήσαν μαζί σου είναι φοιτητές;" -"Ναί", του λέγω. "Γρήγορα μάζεψέ τους και φέρε τους εδώ". - "Ελάτε μαζί μου έξω", λέγω στους συντρόφους μου. "Φαίνεται ότι ήρθε η ώρα μας. Εμπρός με θάρρος". Ποια ήταν η έκπληξή μας όταν ακούσαμε τον Τουρκο-Κρητικό να λέει: "Δεν θα σας σκοτώσω, θα σας σώσω. Απόψε θα θανατωθούν όλοι όσοι είναι στο μπουντρούμι, γιατί έφεραν και άλλους που δεν έχουμε χώρο να τους στοιβάξουμε. Θα σας σώσω σήμερα, γιατί ελπίζω αυτό να με βοηθήσει νά λησμονήσω μια τρομερή σκηνή που αντίκρυσαν τα μάτια μου, σκηνή στην οποία έλαβα μέρος". Και συνέχισε "Παρακολούθησα το χάλασμα του Δεσπότη σας. Ήμουν μ' εκείνους που τον τύΦλωσαν, που του 'βγάζαν τα μάτια και αιμόφυρτο, τον έσυραν από τα γένεια και τα μαλλιά στα σοκάκια του Τουρκομαχαλά,τον ξυλοκοπούσαν, τον έβριζαν και τον πετσόκοβαν. Βαθειά εντύπωση μου έκανε και αξέχαστος παραμένει η στάση του. Στα μαρτύρια που τον υπέβαλαν δεν απήντα με φωνές, με παρακλήσεις, με κατάρες.

» Το πρόσωπό του το κατάχλωμο, το σκεπασμένο με το αίμα των ματιών του, το πρόσωπό του είχε εστραμμένο προς τον Ουρανό και διαρκώς κάτι ψιθύριζε που δεν ηκούετο πέρα από την περιοχή του. Ξέρεις εσύ, δάσκαλε, τι έλεγε;" - "Ναι ξέρω" του απήντησα. "Έλεγε: Πάτερ Άγιε, άφες αυτοίς, ου γάρ οίδασι τί ποιούσι". - "Δεν σε καταλαβαίνω, δάσκαλε, μα δεν πειράζει. Από καιρού σε καιρό, όταν μπορούσε, ύψωνε κάπως το δεξί του χέρι και ευλογούσε τους διώκτες του. Κάποιος πατριώτης μου αναγνωρίζει την χειρονομία της ευλογίας, μανιάζει, μανιάζει και με το τρομερό μαχαίρι του κόβει και τα δυό χέρια του Δεσπότη. Εκείνος σωριάστηκε στη ματωμένη γη με στεναγμό που φαινόταν ότι ήταν μάλλον στεναγμός ανακουφίσεως παρά πόνου. Τόσο τον λυπήθηκα τότε που με δύο σφαίρες στο κεφάλι τον αποτελείωσα. Αυτή είναι η ιστορία μου. Τώρα που σας την είπα ελπίζω πως θα ησυχάσω. Γι' αυτό σας χάρισα τη ζωή ". "Και πού τον έθαψαν;" ρώτησαμε αγωνία. "Κανείς δεν ξέρει πού έρριξαν το κομματιασμένο του κορμί"»*.

Και μόνο η περιγραφή αυτή αρκεί για την κατάρριψη κάποιων ενδοιασμών ή δισταγμών ως προς την αγιότητα του Χρυσοστόμου. Ο Χρυσόστομος πέθανε ευλογώντας τους βασανιστές και δημίους του.