Πόσο καλά γνωρίζουμε τι κρέας τρώμε;
Γράφει: Παπαλαζάρου Αναστάσιος, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MSc
Μας ενδιαφέρει να ξέρουμε αν το ζώο που τρώμε είναι υγιές ή όχι; Αν έχει αντιβιοτικά ή άλλα φάρμακα στο σώμα του; Έχει καμιά σχέση με τα άλλα ζώα που μεγαλώνουν τρώγοντας ότι η φύση τους παρέχει σε λιβάδια χωρίς περιορισμούς χώρου; Τέλος, μας νοιάζει το πώς αυτά οδηγήθηκαν στο σφαγείο και κάτω από ποιες συνθήκες θανατώθηκαν για να τα 'απολαμβάνουμε' εμείς στο πιάτο μας; Το τι επιλέγουμε να φάμε είναι μια καθημερινή ψήφος, μια ψήφος που δείχνει όχι απλά γευστικές επιλογές ή αποστροφές, αλλά καταδεικνύει και μια συμφωνία ή μη με τον τρόπο που η βιομηχανία τροφίμων έχει επιλέξει να δημιουργεί τα προϊόντα της.
Πόσο καλά γνωρίζουμε το τι τρώμε;
Το κοτόπουλο είναι το φθηνότερο κρέας και η κατανάλωσή του σχεδόν διπλασιάστηκε από το 1970. Έχετε επισκεφτεί ποτέ σας πτηνοτροφείο; Αν ναι, σίγουρα θα θυμάστε τη χαρακτηριστική μυρωδιά της αμμωνίας από τα κόπρανα από τις κότες. Η αμμωνία αυτή εισπνέεται από τα πτηνά, δημιουργώντας πολύ συχνά χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, πληγές στα πόδια τους και οίδημα στο στήθος. Ο χώρος που τους αναλογεί δεν ξεπερνά τις διαστάσεις μιας κόλλας Α4 και δεν μπορούν όχι τα φτερά τους να ανοίξουν, αλλά ούτε να καθίσουν καλά-καλά.
Σήμερα οι κότες μεγαλώνουν 3 φορές πιο γρήγορα από ότι πριν από 50 χρόνια, τρώγοντας το 1/3 της τροφής που θα έτρωγαν παλιότερα. Αντιλαμβάνεται κανείς πως αυτή η γρήγορη ανάπτυξη (ας μην ξεχνάμε ότι όσο πιο γρήγορα μεγαλώνει ένα ζωντανό, τόσο λιγότερη τροφή κοστίζει στον επιχειρηματία) σε συνδυασμό με τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες κότες, κάνουν τη ζωή τους ανυπόφορη. Μάλιστα ο John Webster καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Bristol αναφέρει ότι οι κότες ζουν το τελευταίο 20% της ζωής τους κάτω από ανυπόφορους πόνους.
Παράλληλα, ας μην ξεχνάμε και τα πρόσφατα κρούσματα της γρίπης των πτηνών (προερχόμενο από το στέλεχος Η5Ν1) που ευτυχώς δεν είχαν πολλά θύματα. Όσο ο ιός βέβαια μπορεί να μεταλλάσσεται, πάντα θα πλανάται ο φόβος μιας μεγάλης επιδημίας, όπως αυτής του 1918, γνωστότερης και ως Ισπανικής γρίπης (Spanish flu) όπου περισσότεροι από 50 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχασαν τη ζωή τους από τη μετάδοση του στελέχους Η1Ν1 του ιού της γρίπης από τα πτηνά στον άνθρωπο.
Οι συνθήκες υγιεινής των ζώων αποτελεί κεφαλαιώδους σημασία γνώση για το σύγχρονο καταναλωτή. Η βιομηχανία τροφίμων κοιτά το συμφέρον της, που ξεκάθαρα είναι το μεγαλύτερο κέρδος, πρακτικά οι φθηνότερες συνθήκες διαβίωσης με την τήρηση των ελαχίστων κανόνων υγιεινής για ένα τελικό προϊόν οριακά ασφαλές.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι κρέας είναι το μπέικον, το ζαμπόν ή το σαλάμι που βάζουμε στο σάντουιτς μας; Αν όχι καλά κάνετε γιατί αν το γνωρίζατε, μάλλον δεν θα συνεχίζατε να το κάνετε. Έχετε μήπως δει πρόσφατα κάποιο χοιροστάσιο; Μάλλον όχι γιατί δεν αντέχετε να πλησιάσετε. Πώς να αντέξετε άλλωστε, καθώς το γουρούνι παράγει 4πλάσιο όγκο κοπράνων από ότι ο άνθρωπος. Αν αναλογιστεί κανείς πόσο συχνά καθαρίζονται οι χώροι, τότε ευλόγως η απάντηση που αφορά την επίσκεψη σε ένα τέτοιο εργοστάσιο θα ήταν αρνητική.
Τα γουρούνια είναι συχνά εγκλωβισμένα σε ένα μικρό χώρο και η αντίδρασή τους συχνά είναι να χτυπούν με μανία τους τοίχους επιζητώντας την ελευθερία τους. Δείγμα άγχους και στρες, όπως λένε οι ειδικοί. Για το λόγο αυτό, τους χορηγείται ένα αντιβιοτικό, τετρακυκλίνη, στην τροφή τους, ώστε να ηρεμούν και να μην αντιλαμβάνονται και το τι συμβαίνει γύρω τους.
Παράλληλα, στα πλαίσια του προσοδοφόρου κανόνα 'όσο πιο γρήγορα μεγαλώνει το ζώο τόσο πιο επικερδές είναι' τους χορηγούνται ορμόνες που επιταχύνουν την ανάπτυξη τους. Έτσι το 'αγνό' γουρουνάκι που τρώμε με τόσες διαφορετικές μορφές, έχει εμβολιασθεί με αντιβιοτικά και ορμόνες που ….ίσως και να κάνουν το κρέας του πιο νόστιμο.
Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το μοσχάρι, όπου με την επίδραση συνθετικών ορμονών μεγαλώνουν πιο γρήγορα, ενώ με τα αντιβιοτικά στην τροφή αποφεύγονται αρρώστιες που λόγω των συνθηκών διαβίωσης είναι πολύ πιο συχνές. Η τροφή τους είναι μίγμα διαφόρων φυτικής προέλευσης συστατικών, όπως καλαμποκιού, δημητριακών, σόγιας, αλλά και μη φυτικών όπως σόγια, ζωοτροφές κα. Ας μη ξεχνάμε ότι το πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών είναι φτιαγμένο για να μεταβολίζει κατά βάση χόρτα και όχι όλα τα υπόλοιπα που ταΐζονται για να αυξηθεί το βάρος τους γρήγορα. Είναι σαν ταΐζεις έναν άνθρωπο μόνο καραμέλες και γλυκά. Το βάρος του θα αναπτυχθεί γρήγορα, αλλά πόσο υγιείς θα είναι;
Είναι άλλωστε τόσο πρόσφατο το 'σύνδρομο των τρελών αγελάδων' που έπληξε τη Μ. Βρετανία στις αρχές της δεκαετίας του 90 όταν αγελάδες τράφηκαν με κρέας από πρόβατα. Η δράση της επικίνδυνης πρωτεΐνης (prion) καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα (εγκεφαλοπάθεια) αφήνοντας μικρές τρύπες (σπογγώδης). Ιστορικά και μόνο 150 περίπου θάνατοι γνωστοποιήθηκαν από αυτή την ασθένεια (Creutzfeldt-Jacod disease).
Πόσο υγιεινό είναι το κρέας;
Από την άλλη όμως, το κόκκινο κρέας είναι πλούσιο σε λίπος και μάλιστα σε κορεσμένο λίπος, το όποιο από πολλές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι είναι ουσιαστικός εχθρός της καρδιάς, αυξάνοντας τα επίπεδα της κακής χοληστερόλης.
Παράλληλα, από τις αρχές της δεκαετίας του '70 έχουν δει το φως της δημοσιότητας έρευνες που συσχετίζουν την κατανάλωση κόκκινου κρέατος με διάφορες μορφές καρκίνου. Αν και δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα και σήμερα αν η πρωτεΐνη, το λίπος, το κορεσμένο λίπος ή διάφορες καρκινογόνες ουσίες που παράγονται κατά την επεξεργασία του σε υψηλές θερμοκρασίες, ευθύνονται, ωστόσο η συσχέτιση είναι ισχυρή. Έτσι σήμερα οι ειδικοί λένε ότι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος 'μάλλον' αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο κατώτερο τμήμα του εντέρου και στο ορθό και 'πιθανώς' αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του στήθους, των νεφρών, του προστάτη και του παγκρέατος. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι οι χορτοφάγοι έχουν πολύ λιγότερα περιστατικά καρκινογένεσης.
Όμως και η παρουσία του λίπους στο κρέας αυξάνει κατά πολύ τη θερμιδική του αξία, καθιστώντας το ένα παχυντικό τρόφιμο. Ας μην ξεχνάμε ότι περισσότερες από τις μισές θερμίδες μιας μπριζόλας προέρχονται από το λίπος. Η συσχέτιση του κρέατος με την παχυσαρκία δεν σταματά εδώ. Τις περισσότερες φορές η μπριζόλα ή το κοτόπουλο σερβίρονται με πολύ αλάτι, μουστάρδα, κέτσαπ ή μαγιονέζα. Να θυμάστε το εξής: το μεγαλύτερο σεντόνι γεύσης είναι η μουστάρδα, η κέτσαπ και η μαγιονέζα. Επειδή έχουν τόσο ισχυρή γεύση 'καπελώνουν' τη γεύση του κρέατος και έτσι δεν νιώθεις τη γεύση του. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα έντονο στα fast-food και στα σουβλατζίδικα, όπου για να καλυφθεί η κακής ποιότητας κρέας, όπου υπάρχει, το υπερφορτώνουν με αλάτι και διάφορες σάλτσες.
Είναι γνωστό ότι η μεγάλη κατανάλωση κρέατος είναι επιζήμια για την υγεία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε και το γεγονός ότι οι επίσημες συστάσεις για την πρόσληψη κόκκινου κρέατος το περιορίζουν σε περίπου 1 φορά ανά 2 βδομάδες. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι πως για να απολαύσουμε εμείς το 'κρέας' μας, ζωντανοί οργανισμοί ταλαιπωρούνται.
Όπως και να έχει πάντως να θυμάστε ότι ο υγιής καταναλωτής είναι ο ενημερωμένος καταναλωτής. Δεν ψηφίζουμε κάθε 4 χρόνια, ψηφίζουμε κάθε μέρα και αυτή η ψήφος μας η καταναλωτική έχει εξίσου μεγάλη αξία με τη βουλευτική.
Αποστολέας
Εκτύπωση
Σύνθετη αναζήτηση
