Προσοχή επικινδυνα χρωστικά και συντηρητικά που τρώνε τα παιδιά μας

[Ναι μεν, αλλά...]

Τι συντηρητικά και τι χρώματα τρώει το παιδί σας;

Είστε σίγουρες για την ασφάλεια του σνακ ή του αναψυκτικού που απολαμβάνει το παιδί σας; Μη βιαστείτε να απαντήσετε «ναι», γιατί ίσως σας περιμένουν δυσάρεστες εκπλήξεις... Είναι κοινή διαπίστωση των ειδικών: τα ελληνόπουλα τρώνε πολλά... συνθετικά χρώματα, συντηρητικά και αρώματα! Κι αυτό γιατί πολλά τυποποιημένα σνακ, σακχαρώδη, γλυκίσματα και αναψυκτικά περιέχουν μεγάλο αριθμό προσθετικών ουσιών, γνωστότερες ως «Ε». Τα «Ε» χρησιμοποιούνται νόμιμα από τους κατασκευαστές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι όλα απολύτως ασφαλή για τον αναπτυσσόμενο παιδικό οργανισμό. Μάλιστα, αρκετές έρευνες ενοχοποιούν συγκεκριμένα πρόσθετα ότι έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη συμπεριφορά, την πνευματική κατάσταση και την υγεία των παιδιών.

Ναι μεν, αλλά...
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων επέβαλλε την απαγόρευση της χρωστικής Ε128 (ερυθρό 2G), η οποία κρίθηκε ύποπτη για καρκινογενέσεις. Το καλό νέο από αυτή την είδηση είναι ότι οι ερευνητές δεν εφησυχάζουν στα μέχρι τώρα δεδομένα περί της ασφάλειας των προσθέτων και συνεχίζουν να ψάχνουν το βαθμό επικινδυνότητάς τους. Το κακό νέο είναι ότι μέχρι ένα πρόσθετο να κριθεί τελεσίδικα επιβλαβές και να αποσυρθεί, έχει ήδη καταναλωθεί για χρόνια, με απροσδιόριστες συνέπειες...

Δεν γνωρίζουμε τους κινδύνους!
Τα πρόσθετα μπορεί να είναι «φυσικά» ή «συνθετικά». Λόγω κατά τεκμήριο υψηλότερης επικινδυνότητας, η χρήση συνθετικών προσθέτων επιτρέπεται μόνο σε καθορισμένα τρόφιμα, ενώ η χρήση των προσθέτων φυσικής προέλευσης υπόκειται σε πολύ λιγότερους περιορισμούς, ορισμένα δε εξ αυτών επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται και στα τρόφιμα βιολογικής προέλευσης. Ένα πρόσθετο μπορεί να επιτρέπεται μέχρι μια καθορισμένη ποσότητα σε ένα τρόφιμο, σε διαφορετική ποσότητα σε άλλο ή να απαγορεύεται πλήρως η προσθήκη του σε κάποιο τρίτο. Για τις παιδικές τροφές ισχύουν άλλες αναλογίες και ποσοτικά όρια, ενώ ορισμένα πρόσθετα δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν καθόλου σε τρόφιμα που προορίζονται για βρέφη ή μικρότερης ηλικίας παιδιά βεβαίως τα παιδιά δεν τρώνε μόνο «παιδικές» τροφές, αλλά και τροφές που καταναλώνουν οι ενήλικοι γονείς τους! Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά: παρότι οι αρνητικές επιδράσεις μεμονωμένων προσθέτων θεωρούνται «γνωστές», κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ούτε τις συνέπειες της χρόνιας άθροισής τους στον οργανισμό ούτε με ποιον τρόπο αλληλεπιδρούν με άλλα πρόσθετα ή συστατικά που συνυπάρχουν στο ίδιο τρόφιμο! Με δεδομένο λοιπόν ότι αρκετά τυποποιημένα τρόφιμα περιέχουν δύο, τρία ή περισσότερα πρόσθετα, το τελικό συμπέρασμα είναι ότι απλώς «υποθέτουμε» πως είναι ασφαλή, εφόσον δεν καταναλώνονται σε υπερβολικές ποσότητες! Αυτό επισημαίνει άλλωστε και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση: «Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός προσθέτων έχει ως αποτέλεσμα τη σώρευση μεγάλου αριθμού μικρών κινδύνων για την ασφάλεια των τροφίμων, που δεν αξιολογούνται εύκολα και που ενδέχεται να δημιουργήσουν συνεργία μεταξύ διαφόρων ουσιών».

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ
Ποια πρόσθετα είναι πιο επικίνδυνα, πού κυρίως υπάρχουν και ποιες παρενέργειες μπορεί να έχουν;

1. Χρωστικές Ουσιαστικά πρόκειται για «μπογιές τροφίμων» που χρησιμοποιούνται για αισθητικούς λόγους, επειδή δίνουν χρώμα στο τρόφιμο. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: αναψυκτικά, γκοφρέτες, γλειφιτζούρια, γλυκά τυποποιημένα, γρανίτες, ζαχαρωτά, ζελέδες, καραμέλες, κέικ τυποποιημένα, μαρμελάδες, παγωτά, τσίκλες. Οι πιο επικίνδυνες: Ε102 (ταρτραζίνη έχει απαγορευτεί σε πολλές χώρες), Ε104 (κίτρινο κινολίνης), Ε110 (κίτρινο sunset FCF, κιτρινοπορτοκαλί S), Ε120 (κοχελίνη, καρμινικό οξύ, καρμίνες), Ε122 (αζωρουμπίνη, καρμοϊσίνη), Ε123 (αμαράνθη), Ε124 (ερυθρό κοχελίνης Α), Ε127 (ερυθροσίνη), Ε131 (μπλε πατεντέ V), Ε132 (ινδικοτίνη ή ινδικοκαρμίνη), Ε133 (λαμπρό κυανό FCF), Ε150 (καραμελόχρωμα), Ε154 (καστανό FK ή καστανό τροφίμων Ι), Ε155 (καστανό ΗΤ ή καστανό τροφίμων 3). Ενδεχόμενες παρενέργειες: αλλεργίες, δερματικές ευαισθησίες, ερύθημα, υπερκινητικότητα, αϋπνία, κρίσεις άσθματος, γαστρεντερικά προβλήματα, ελάττωση λευκών αιμοσφαιρίων (μείωση ανοσοπροστασίας), προβλήματα θυρεοειδή, καρκινογένεση.
 
2. Συντηρητικά Χρησιμοποιούνται προκειμένου να αποφευχθεί η αλλοίωση των τροφίμων και να αυξηθεί ο χρόνος διατήρησής τους. Τα περισσότερα έχουν υψηλή τοξικολογική επικινδυνότητα. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: αναψυκτικά, είδη ζαχαροπλαστικής, ζελέδες, κονσέρβες, κρουασάν, μαρμελάδες, μπισκότα, σνακ με πατάτες και γενικά σε πάρα πολλά τυποποιημένα τρόφιμα. Τα πιο επικίνδυνα: Ε210 (βενζοϊκό οξύ), Ε211 (βενζοϊκό νάτριο), Ε212 (βενζοϊκό κάλιο), Ε214 (Ρ-υδροξυβενζοϊκό αιθύλιο), Ε215 (άλας Ρ-υδροξυβενζοϊκού αιθυλίου με νάτριο), Ε218 (Ρ-υδροξυβενζοϊκό μεθύλιο), Ε219 (άλας Ρ-υδροξυβενζοϊκού μεθυλίου με νάτριο), Ε220 (διοξείδιο του θείου), Ε249 (νιτρώδες κάλιο), Ε250 (νιτρώδες νάτριο), Ε251 (νιτρικό νάτριο), Ε252 (νιτρικό κάλιο), Ε296 (μηλικό οξύ πρέπει να αποφεύγεται από βρέφη και νήπια). Ενδεχόμενες παρενέργειες: αλλεργικές αντιδράσεις, υπερκινητικότητα, νευρικές διαταραχές, προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, κρίσεις άσθματος, εντερικές διαταραχές, αναιμία, καρκινογένεση.

3. Αντιοξειδωτικά Αποτρέπουν ή επιβραδύνουν τις αλλοιώσεις στην οσμή και τη γεύση που προκαλούνται από την οξείδωση των τροφίμων και επιμηκύνουν το χρόνο διατήρησής τους. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: αφυδατωμένα προϊόντα (πατάτες, σκόνη για πουρέ κ.ά.), ζελεδάκια, έτοιμα μίγματα για παρασκευή γλυκισμάτων, φυτικά λίπη και έλαια τηγανίσματος, καραμέλες. Τα πιο επικίνδυνα: Ε310 (γαλλικός προπυλεστέρας), Ε311 (γαλλικός οκτυλεστέρας), Ε312 (γαλλικός δωδεκυλεστέρας), Ε316 (ερυθορβικό νάτριο ή ισοσκορβικό νάτριο), Ε320 (βουτυλική υδροξυανισόλη ή ΒΗΑ απαγορεύεται στις τροφές για νήπια), Ε321 (βουτυλική υδροξυτολουόλη ή ΒΗΤ). Ενδεχόμενες παρενέργειες: αλλεργικές αντιδράσεις, εξανθήματα, γαστρικές ενοχλήσεις, κρίσεις άσθματος, δυσανεξία στα τρόφιμα που τα περιέχουν, αρνητικές επιδράσεις στα οιστρογόνα των κοριτσιών.
 
4. Ενισχυτικά γεύσης Είναι από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πρόσθετα σε τρόφιμα που προσφέρονται σε καταστήματα γρήγορου φαγητού. Θεωρούνται εθιστικά και άκρως νευροτοξικά, μπορεί δηλαδή να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: αλλαντικά, αρτύματα, γεύματα κινέζικων εστιατορίων, καρυκεύματα, κονσέρβες, κύβους γεύσης, σακχαρώδη προϊόντα, σάλτσες και σούπες στιγμιαίας παρασκευής. Τα πιο επικίνδυνα: Ε612 (γλουταμινικό μονονάτριο ή MSG), Ε620 (γλουταμινικό οξύ), Ε621 (γλουταμινικό νάτριο), Ε622 (όξινο γλουταμινικό κάλιο), Ε623 (όξινο γλουταμινικό ασβέστιο), Ε627 (γουανιλικό νάτριο), Ε632 (ινοσινικό νάτριο), Ε635 (ινοσινικό κάλιο), Ε635 (άλατα με νάτριο των 5-ριβοζονουκλεοτιδίων δεν επιτρέπεται σε βρεφικές και παιδικές τροφές). Ενδεχόμενες παρενέργειες: διαταραχές και βλάβες στο νευρικό σύστημα, μείωση πνευματικής απόδοσης, υπερκινητικότητα, αλλεργικές αντιδράσεις, ναυτίες, ζαλάδες, ημικρανίες, συχνοί πονοκέφαλοι, υπογλυκαιμίες, αύξηση επιθυμίας για κατανάλωση τροφής (ορεξιογόνα), παχυσαρκία.

5. Γλυκαντικές ουσίες Χρησιμοποιούνται για αντικατάσταση μέρους ή όλης της ζάχαρης σε τρόφιμα και αναψυκτικά διαίτης και σε ειδικά τρόφιμα κατάλληλα για διαβητικούς. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε: προϊόντα με μειωμένες θερμίδες ή μειωμένα σάκχαρα, όπως αναψυκτικά διαίτης, γλυκά, καραμέλες, τσίκλες κ.ά. Οι πιο επικίνδυνες: Ε950 (ακετοσουλφαμικό κάλιο), Ε951 (ασπαρτάμη), Ε952 (κυκλαμικό οξύ), Ε962 (άλας ασπαρτάμης-ακετοσουλφάμης), Ε966 (λακτιτόλη). Ενδεχόμενες παρενέργειες: ημικρανίες, αλλαγές στη διάθεση, ναυτία, διάρροιες, γαστρεντερικές διαταραχές.

Πώς θα διαβάζετε τις ετικέτες
Τα πρόσθετα που περιέχει ένα συσκευασμένο τρόφιμο αναγράφονται υποχρεωτικά στα «Συστατικά». Πρώτα αναγράφεται η κατηγορία που ανήκει το πρόσθετο (π.χ. χρωστική) και ακολουθεί το πλήρες όνομά του ή ο αριθμητικός κωδικός του, στον οποίο προτάσσεται το γράμμα Ε. Για παράδειγμα, συντηρητικό: Ε211 ή συντηρητικό: βενζοϊκό νάτριο.

Συμβουλές
Μην παρασύρεστε από αναγραφές τύπου «χωρίς συντηρητικά» ή «χωρίς χρωστικές» δεν σημαίνουν ότι το τρόφιμο δεν περιέχει άλλου είδους πρόσθετα! Μην ξεχνάτε ότι οι αρωματικές ουσίες δεν αναφέρονται ονομαστικά στην ετικέτα (π.χ. υπάρχει μόνο «άρωμα») και ότι τα πρόσθετα μπορεί να αναγράφονται με την ονομασία και όχι με τον κωδικό Ε.

απο madata child

Όλα αυτά που γράφεις Εύη μου είναι τρομερά ενδιαφέροντα με τη διαφορά όμως ότι είναι αδύνατον να τα παρακολουθούμε διαρκώς. Συμφωνώ ότι πρέπει να προστατεύουμε τα παιδιά μας από όλα αυτά τα τυποποιημένα προϊόντα αλλά δεν μπορείς και να τους τα στερήσεις εντελώς. Από την εμπειρία μου ξέρω ότι αν στερήσεις από το παιδί σου να φάει έστω και λίγο απ’ όλα αυτά μια μέρα θα πέσει με τα μούτρα. Ούτε και γω μπορώ να πηγαίνω με τον κατάλογο των επικίνδυνων Ε στο σούπερ μάρκετ και να κάθομαι τόσες ώρες για να κάνω ένα σωστό τσεκάρισμα. Για μένα ισχύει το παν μέτρον άριστον. Δεν χρησιμοποιώ ποτέ κύβους στο φαγητό, δεν παίρνω ποτέ έτοιμο πουρέ, δεν αγοράζω πατατάκια, γαριδάκια και έτοιμα κρουασάν. Παρ’ όλα αυτά επιτρέπω στα παιδιά μου 1 φορά την εβδομάδα να φάνε κάτι που θέλουν (π.χ. πατατάκια, ή 1 γάλα σοκολατούχο ή 1 σοκολάτα).

Εύη πολύ ενδιαφέρον το άρθρο που μας έβαλες όλοι είμαστε ευαίσθητοι με αυτό το θέμα ειδικά σε ότι έχει σχέση με τα παιδιά μας.
Θα συμφωνήσω μαζί σου Μαίρη και εγώ προσέχω να μην δίνω στα μικρά όλα αυτά, αλλά τα ζητάνε και ειδικά ο μεγάλος έτσι κοιτάζω να έχω ένα μέτρο. Συνεχώς βγαίνει και κάτι οπότε δεν ξέρω τι επιτρέπεται πλέον και τι όχι. Το σίγουρο είναι πάντως ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ειδικά με τα παιδιά μας που πρέπει από μικρά να μάθουν σε ένα υγειινό τρόπο ζωής.