Το πορτρέτο του νεογέννητου

Παρά τις καλοπροαίρετες φιλοφρονήσεις όλων πως το μωρό σας είναι πανέμορφο, εσείς δεν βρίσκετε να έχει ιδιαίτερη φωτογένεια... Υπομονή! Σε λίγο καιρό θα έχει αποκτήσει τη γλυκιά όψη που ονειρεύεστε.

Επηρεασμένοι ίσως από μωράκια διαφημίσεων (μοντέλα, που συνήθως φωτογραφίζονται 2-3 μήνες μετά από τη γέννηση) είχατε «ζωγραφίσει» στο μυαλό σας την ιδανική εικόνα του απογόνου σας. Αφού καλωσορίσατε όμως το νέο μέλος της οικογένειας, συνειδητοποιήσατε πως τα χαρακτηριστικά του δεν είναι δα και τόσο τέλεια! Ας δούμε ποιες είναι οι «ιδιαιτερότητες» του μωρού σας και... γιατί δεν είναι όλα έτσι όπως τα είχατε φανταστεί.

Περί δέρματος...
Θα σας απογοητεύσουμε, αλλά πολύ λίγα μωράκια διαθέτουν ροδαλό δερματάκι. Τα περισσότερα γεννιούνται με κόκκινη επιδερμίδα λόγω της αυξημένης ποσότητας ερυθρών αιμοσφαιρίων, ενώ πιθανότατα τα άκρα τους είναι μελανά. Αυτή η μπλε-μοβ απόχρωση προκαλείται από την πίεση που ασκείται στο βρέφος κατά τη διάρκεια του τοκετού, η οποία βέβαια σε λίγες μέρες εξαφανίζεται. Επίσης, το δέρμα του μωρού αμέσως μετά τη γέννηση είναι καλυμμένο με μια λευκή γαλακτώδη ουσία, που σκοπό είχε την προστασία της επιδερμίδας του στο διάστημα των 9 μηνών που βρισκόταν στον αμνιακό σάκο. Πρόκειται για το λεγόμενο «σμήγμα», που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καλή εξέλιξη του τοκετού λειτουργώντας σαν λιπαντικό.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του νεογέννητου μπορεί να είναι το πυκνό χνούδι, κυρίως στην περιοχή των ώμων, της πλάτης, των αφτιών ή στα μάγουλα. Τα πρόωρα μωράκια έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ελαφρά τριχοφυΐα, σε αντίθεση με εκείνα που προτιμούν να είναι πιστά στο... εννιάμηνο ραντεβού μαζί σας. Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι υπομονή, αφού σε λίγες εβδομάδες οι ενοχλητικές τριχούλες θα έχουν πέσει. Τέλος, δεν αποκλείεται να εμφανιστούν στην επιδερμίδα του διάφορα σημάδια γέννας, όπως για παράδειγμα κόκκινα εξανθήματα πάνω από τα βλέφαρα, στο πίσω μέρος του κεφαλιού, στο κούτελο ή στον αυχένα (αιμαγγειώματα), λευκές περιοχές, μελανές κηλίδες στο πίσω μέρος των γλουτών, ελιές. Τέτοιου είδους σημάδια όμως δεν πρέπει να σας ανησυχούν αφού σιγά-σιγά σβήνουν.

Όλα για το κεφαλάκι του
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των απανταχού νεογέννητων είναι μεταξύ άλλων το κεφαλάκι τους τόσο για το σχήμα όσο και για το μέγεθος του. Ας δούμε το γιατί...

Το κεφάλι ενός νεογνού είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το σώμα του. Σε ό,τι αφορά το σχήμα του, είναι ασύμμετρο και μπορεί να εμφανίζει κάποια εξογκώματα, τα οποία δεν θα αργήσουν να υποχωρήσουν. Αιτία της ελαφράς «παραμόρφωσης» δεν είναι άλλη από την πίεση που ασκήθηκε στο κεφάλι του στο φυσιολογικό τοκετό κατά τον οποίο, εκτός από εσάς, έσπρωχνε και εκείνο. Μια ακόμα ιδιαιτερότητα του κεφαλιού του είναι η ύπαρξη δύο αρκετά ευαίσθητων σημείων (πηγές). Το ένα βρίσκεται στην κορυφή (πρόσθια πηγή) ενώ το δεύτερο στο πίσω μέρος του κρανίου (οπίσθια πηγή). Στις περιοχές αυτές τα οστά του κρανίου δεν έχουν ενωθεί και γι' αυτό είναι πολύ μαλακές. Αμέσως μετά τον τοκετό ο παιδίατρος τις εξετάζει για να βεβαιωθεί πως δεν υπάρχουν κατάγματα ή διογκώσεις. Καθώς το βρέφος αναπτύσσεται, ολοκληρώνεται σταδιακά και ο σχηματισμός του κρανίου με το «κλείσιμο» των μαλακών περιοχών: η «πρόσθια» πηγή κλείνει μέχρι την ηλικία των 18 μηνών και η οπίσθια μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών.

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε:
Πρόσωπο: Στα περισσότερα νεογέννητα είναι ελαφρώς πρησμένο, αλλά λίγες μέρες μετά τη γέννηση αποκτά φυσιολογική όψη.
Αφτιά: Είναι αρκετά μαλακά και ευαίσθητα. Ίσως παρατηρήσετε πως από τα αυτάκια του βγαίνει μια ουσία που μοιάζει με το λεγόμενο «κερί». Πρόκειται για ένα έκκριμα προστατευτικό από τη σκόνη. Καθαρίστε το πτερύγιο του αφτιού με ένα βρεγμένο βαμβάκι, αποφεύγοντας τη χρήση μπατονέτας.
Μάτια: Τις πρώτες ώρες μετά τη γέννηση θα τα κρατά κλειστά, ενώ στην περίπτωση που είχατε δύσκολο τοκετό είναι πολύ πιθανό τα μάτια του να είναι ελαφρώς πρησμένα τις πρώτες μέρες. Σχετικά με το χρώμα, καλύτερα να μην ενθουσιαστείτε αν δείτε ένα υπέροχο γαλάζιο, αφού το τελικό χρώμα των ματιών του θα διαμορφωθεί μετά από 6 μήνες.
Μύτη: Όλα τα μωράκια χρησιμοποιούν κανονικά τη μύτη για την αναπνοή τους. Πιθανότατα τα ρουθούνια τους να είναι δυσανάλογα μεγαλύτερα από τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του προσώπου τους. Η μύτη ενός νεογνού δεν απαιτεί ιδιαίτερη περιποίηση στην αρχή. Στην περίπτωση όμως που «ρουθουνίζει», στάζετε λίγο φυσιολογικό ορό για να μαλακώσει η ρινική βλέννα.
Στόμα: Ίσως δείτε λευκές κηλίδες στον ουρανίσκο του, αλλά μην ανησυχήσετε, είναι φυσιολογικό.

Η ευαίσθητη περιοχή
Το μέγεθος των γεννητικών οργάνων του μωρού σας μπορεί επίσης να σας προβληματίσει, αφού είναι και αυτό δυσανάλογο σε σχέση με το σώμα. Στα αγοράκια η κεφαλή του πέους καλύπτεται από δέρμα (πόσθη), ενώ το όσχεο μπορεί να είναι λείο και μικρό ώστε να χωρά τους όρχεις ή, αντιθέτως, μεγάλο και με πτυχώσεις. Αν έχετε κοριτσάκι, θα παρατηρήσετε πως τα μεγάλα χείλη των έξω γεννητικών οργάνων είναι φουσκωμένα, ενώ δεν αποκλείεται να δείτε λευκό έκκριμα ή λίγες σταγόνες αίμα («ψευδοπερίοδος» του νεογνού) στην πάνα του. Αυτό οφείλεται στις δικές σας ορμόνες, που κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πέρασαν στο αίμα του μωρού μέσω του πλακούντα. Σύντομα θα υποχωρήσει.

Συμβουλή: Το μωρό σας απολαμβάνει την αίσθηση του στεγνού και του καθαρού. Κάθε φορά που βρέχεται, φροντίζει να σας «ενημερώνει» με το κλάμα του ώστε να του χαρίσετε το συντομότερο και πάλι αυτήν την αίσθηση. Εκτός όμως από την καθαριότητα, η έγκαιρη αλλαγή της πάνας προλαμβάνει το σύγκαμα, το τσούξιμο ή το ξεφλούδισμα που προκαλείται από την αμμωνία που περιέχουν τα ούρα. Κάθε φορά λοιπόν πλένετε την περιοχή με άφθονο νερό και, αφού τη σκουπίσετε καλά, απλώνετε προληπτικά μια ειδική κρέμα ενυδάτωσης.

Όσα πρέπει να ξέρετε
Οι πρώτες μέρες με το μωράκι στο σπίτι είναι ημέρες «παρατήρησης». Και επειδή δεν χρειάζεται να αγχώνεστε ή να ανησυχείτε με το παραμικρό, ενημερωθείτε για να είστε ήσυχοι.

Αναπνοή: Ενώ τους μήνες της εγκυμοσύνης ήταν αρκετά αργή και ακανόνιστη, τη στιγμή της γέννησης το κλάμα δίνει το «σύνθημα» να ξεκινήσουν οι πνεύμονες τη λειτουργία τους. Επίσης, τα συχνά φταρνίσματα βοηθούν στη διάνοιξη των αναπνευστικών οδών. Είναι πολύ πιθανόν τις πρώτες ημέρες η αναπνοή του μωρού να μην είναι ρυθμική, δεν συντρέχει ωστόσο λόγος ανησυχίας. Έχετε κατά νουν πως οι αναπνοές των περισσότερων νεογέννητων είναι πολύ πιο συχνές από αυτές των ενηλίκων: φτάνουν τις 60 περίπου το λεπτό, όταν ο δικός μας μέσος όρος είναι 16.
Κόπρανα: Τις πρώτες 2-3 μέρες είναι σκουροπράσινα και μυρίζουν πολύ έντονα. Τα πρώτα κόπρανα του μωρού ονομάζονται «μηκώνιο» και αποτελούνται από εκκρίσεις των εντέρων, από ουσίες που έχει καταπιεί κατά τη διάρκεια αλλά και πριν τον τοκετό, από βλέννες, χολή και κύτταρα. Αν θηλάσετε, θα παρατηρήσετε πως τα κόπρανα του βρέφους είναι κίτρινα και άοσμα, ενώ στην περίπτωση που τρέφεται με ξένο γάλα θα είναι καφέ και θα μυρίζουν άσχημα. Σε ό,τι αφορά τα πρώτα του ούρα, θα είναι λίγα και διαυγή.
Ομφαλός: Καθαρίζετε προσεκτικά την περιοχή με βαμβάκι και οινόπνευμα ή άλλο αντισηπτικό, φροντίζοντας να μη βρέχεται όταν κάνετε μπάνιο το μωρό και να μην την καλύπτει η πάνα. Ζητήστε τις συμβουλές του παιδιάτρου αν δείτε αίμα, πύον ή μυρίζει άσχημα. Σε 15-20 ημέρες το τμήμα του ομφάλιου λώρου που βρίσκεται στην κοιλίτσα του παιδιού θα έχει πέσει.
Στήθος: Μην αναρωτιέστε τι συμβαίνει αν διαπιστώσετε πως το στήθος του μωρού σας (ανεξαρτήτως φύλου) είναι ελαφρώς φουσκωμένο ή δείτε μικρή ροή γάλακτος. Σε πολλά μωράκια παρατηρείται και είναι φυσιολογικό. Αν δεν σταματήσει μετά από 4-5 μέρες, θα ήταν καλό να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο.

ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΓΕΜΕΛΙΑΡΗ
ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΒΡΕΦΩΝ «ΜΗΤΕΡΑ» ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ