Νερό… ο λευκός χρυσός

Με μηδενική θερμιδική αξία, είναι ιδανικό για όλες τις δίαιτες. Παρουσιάζεται σαν πρότυπο του τέλειου υγρού και διαθέτει τεράστια ζωτική και θρεπτική αξία, σε σημείο μάλιστα που κανένας άνθρωπος, ζώο η φυτό, δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτό. Εξάλλου, χωρίς νερό…δεν υπάρχει ζωή, αφού δεν υπάρχει καλλιέργεια, εκτροφή, τροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι σε πολλά τρόφιμα (κυρίως φρούτα και λαχανικά), πάνω από το 90% του βάρους τους είναι νερό.

Για παράδειγμα, το ωμό κρέας περιέχει 50% νερό, το τυρί 40-70%, το ψωμί 30% και η μαργαρίνη 10%. Από την άλλη πλευρά, ο μέσος άνθρωπος χρειάζεται ημερησίως 1,5 λίτρο νερό (6-8 ποτήρια) για να διατηρείται υγιής, μιας και το 60-70% του σώματός του αποτελείται από νερό. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες ο άνθρωπος προσλαμβάνει και αποβάλλει περίπου 2 λίτρα ημερησίως. Από αυτά, τα 1,4 λίτρα (70%) είναι τα πόσιμα υγρά, τα 0,7 λίτρα (29.9%) από τις τροφές και περίπου 0,2 λίτρα (0,1%) από το νερό που προέρχεται από τις καύσεις των τροφών.

Σαν βιολογική δράση, το νερό βοηθά στη μεταφορά θρεπτικών ουσιών και οξυγόνου στα όργανα και τους ιστούς, αποβάλλει τις τοξίνες, ρυθμίζει τη λειτουργία του κυκλοφορικού και του πεπτικού συστήματος, της πίεσης του αίματος και της θερμοκρασίας σώματος. Επομένως, το νερό είναι ίσως η πιο απαραίτητη τροφή, εφόσον πεθαίνει κανείς 10 φορές γρηγορότερα από δίψα παρά από πείνα.

Διαθέτοντας αυτά τα χαρακτηριστικά, το πολύτιμο αυτό υγρό, λατρεύτηκε και θεοποιήθηκε στο παρελθόν, αλλά και στις μέρες μας έχει μετατραπεί σε κάτι ‘καυτό’ και μυστηριώδες, καθώς η αναζήτησή του και εξεύρεσή του σε άλλους πλανήτες, π.χ. Σελήνη, Άρης, αποτελεί μείζον ζήτημα. Συνάμα, μελετάται η δράση του ως στοιχείο μνήμης, αφού ο εγκέφαλος αποτελείται κατά το ήμισυ (ίσως και περισσότερο) με στοιχεία νερού. Από την άλλη πλευρά, σε πολλές περιοχές της γης το νερό αποτελεί μια σοβαρότατη αιτία αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων.

Δυστυχώς, σήμερα, αποτελεί ‘είδος προς εξαφάνιση’, κυρίως λόγω των κλιματικών αλλαγών και της μη ορθής χρήσης του, μα και ταυτόχρονα ‘προϊόν προς κατάκτηση’, αφού η απουσία νερού συνεπάγεται απουσία τροφής, εφαλτήριο για την εμφάνιση διακρατικών συμπλοκών και διαμαχών.

Οι νόμοι, εξάλλου, της αγροτικής οικονομίας επιβάλλουν το σεβασμό όλων όσων χρησιμοποιούνται στην παραγωγή της τροφής και το νερό δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα πράγματα, ίσως γίνουν πιο δυσοίωνα καθώς σύμφωνα με στατιστικές μελέτες στα επόμενα 50 χρόνια το διαθέσιμο νερό ανά άτομο θα περιοριστεί στο μισό, ενώ σε 100 χρόνια ο μισός πληθυσμός παγκοσμίως θα υποφέρει από την έλλειψή του. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, το νερό φαίνεται να παίρνει τα σκήπτρα από το πετρέλαιο, όσον αφορά το ενδιαφέρον των στρατηγικών σχεδιασμών των υπερδυνάμεων.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι ένα γαλόνι εμφιαλωμένο νερό κοστίζει περισσότερο από ένα γαλόνι πετρέλαιο, γι’ αυτό και αποτελεί σημαντική αιτία πολέμου, για τον απλούστατο λόγο ότι είναι βαρύνουσας σημασίας πηγή χρημάτων και πλούτου. Ας ελπίσουμε ότι μελλοντικά θα παραμείνουμε, με την κατάλληλη κοινωνική πολιτική, στο γεγονός ότι το νερό αποτελεί μόνο πηγή και σύμβολο ζωής!

Πρόκειται για το κυρίαρχο στοιχείο στον πλανήτη μας, καθώς το 70% της επιφάνειάς του αποτελείται από νερό, το οποίο παραμένει πάντα σταθερό σε ποσότητα. Ίσως για το λόγο αυτό μερικοί πιστεύουν ότι ο πλανήτης μας θα έπρεπε να ονομάζεται Νερό και όχι Γη! Από αυτό το ποσοστό το 97% είναι θαλασσινό νερό και μόνο το 3% είναι πόσιμο, εκ των οποίων τα 4/5 βρίσκονται αποθηκευμένα υπό μορφή πάγου και χιονιού στους πόλους και τα βουνά. Το υπόλοιπο 1/5 του πόσιμου νερού χρησιμοποιείται κυρίως στη γεωργία (70%) και μόνο το 30% για ανθρώπινη κατανάλωση.

Αναλογικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν όλο το νερό της γης βρίσκεται σε ένα ποτήρι, το συνολικό γλυκό νερό που μας αντιστοιχεί είναι μόνο μια σταγόνα! Αντίθετα, χρειάζονται: 5.000 λίτρα νερό για να παραχθεί ένα κιλό ρύζι, 20.000 λίτρα για ένα κιλό καφέ, 5.000 λίτρα νερό για να συντηρηθεί ένα μοσχάρι, 11.000 λίτρα νερό για ένα χάμπουργκερ, και 150.000 λίτρα νερό για να παραχθεί ένα αυτοκίνητο!

Έτσι, κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, η κατανάλωση του νερού, αυξήθηκε έξι φορές, όταν ο πληθυσμός της γης τετραπλασιάστηκε. Πιο συγκεκριμένα, οι Αμερικανοί καταναλώνουν 6 φορές περισσότερο νερό από τους Ινδούς και 30 φορές από τους Κενυάτες. Στον αντίποδα αυτού, το 20% των παιδιών του κόσμου δεν έχει επί καθημερινής βάσης τα περίπου 20 λίτρα πόσιμου νερό που του αναλογούν, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά της παιδικής θνησιμότητας. Γενικά στις Αφρικανικές χώρες, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό, ενώ το 80% των ασθενειών που μαστίζουν τις χώρες αυτές, μεταδίδεται μέσω βρώμικου νερού.

Στη χώρα μας, η σπατάλη νερού είναι τεράστια, καθώς, ενώ για παράδειγμα στην Αθήνα απαιτούνται 600.000 κυβικά νερού καθημερινά, στην πραγματικότητα καταναλώνονται τα διπλάσια. Τα ίδια ισχύουν και στις Ελληνικές βιομηχανίες, οι οποίες για συγκεκριμένο παραγόμενο έργο, χρησιμοποιούν τριπλάσια ποσότητα νερού συγκρινόμενες με αντίστοιχες βιομηχανίες του εξωτερικού (πχ. στις Η.Π.Α). Η ανάγκη για τη λήψη άμεσων μέτρων (κατασκευή νέων φραγμάτων) και τη διαμόρφωση συγκεκριμένων στρατηγικών πολιτικών δράσεων για την εξοικονόμηση αλλά και την ορθότερη χρήση του νερού είναι επιτακτική και υψίστης σημασίας.

Ήδη, στην Αμερική (Καλιφόρνια) έχει εκδοθεί το ‘Μωβ Βιβλίο’ με ένα σύνολο νόμων δημόσιας υγείας σχετικών με το ανακυκλωμένο νερό. Είναι πλέον ξεκάθαρο ό,τι η χρήση ανακυκλωμένου νερού είναι μονόδρομος. Όσο πιο γρήγορα αρχίσει η εκπαίδευση των πολιτών αναφορικά με την οικονομία του νερού, αλλά και η δημιουργία κατάλληλων υποδομών, τόσο οι επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου θα περιορίζονται. Λαμπρό και φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση είναι η Ιαπωνία καθώς υπερέχει παγκοσμίως σε θέματα διαχείρισης και αξιοποίησης ανακυκλωμένου νερού. Από την άλλη πλευρά, στο Μεξικό, υπάρχει το φυτό Νίπα, το οποίο είναι ανθεκτικό στην ξηρασία και μπορεί να αρδευτεί ακόμη και με θαλασσινό νερό. Ίσως με το συγκεκριμένο φυτό λυθούν πολλά διατροφικά προβλήματα, καθώς έχει την ικανότητα να παράγει αρκετή ποσότητα βρώσιμων σπόρων.

Nερό δικτύου η εμφιαλωμένο;

Συνήθως, το νερό της βρύσης είναι απολύτως καθαρό και ασφαλές για τη δημόσια υγεία, καθώς είναι πολύ πιο φθηνό από το εμφιαλωμένο (1.000 φορές ακριβότερο). Ο μύθος του ‘καθαρού’ εμφιαλωμένου νερού, ο οποίος στηρίχθηκε κυρίως διαφημιστικά, αρχίζει σταδιακά να αμφισβητείται (και από το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση, WWF). Η συγκέντρωση βενζολίου στο εμφιαλωμένο νερό, η μόλυνση του περιβάλλοντος από τα πλαστικά μπουκάλια, αλλά και η ίδια η μόλυνση του νερού από το πλαστικό μπουκάλι, όταν δεν τηρούνται οι βασικές συνθήκες συντήρησης και ασφάλειας, είναι μερικά από τα προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση του.

Έτσι, στις μέρες μας, η καθαρότητα, η συσκευασία, η γεύση και η μυρωδιά του νερού, που αποτελούν συγκρίσιμα μεγέθη ανάμεσα στο νερό της βρύσης και του εμφιαλωμένου ύδατος, φαίνεται συνολικά να ισορροπούν στη ζυγαριά της ποιότητας, με το καθένα να υπερέχει σε λίγα επιμέρους σημεία.

Τα εμφιαλωμένα νερά χωρίζονται ανάλογα με τις ιδιότητές τους σε τρεις κατηγορίες: (α) φυσικό μεταλλικό νερό (με βάση αυστηρές προδιαγραφές Ε.Ε.), (β) επιτραπέζιο εμφιαλωμένο νερό (φιλτραρισμένο νερό δικτύου ύδρευσης), (γ) εμφιαλωμένο νερό πηγής (ελαφρώς επεξεργασμένο). Στην πραγματικότητα, το νερό πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τρόφιμο-και μάλιστα ευπαθές-όσον αφορά την επεξεργασία, την εμφιάλωση και τη συντήρησή του.

Έτσι, η σχολαστική προστασία της πηγής, η τήρηση των κανόνων υγιεινής στην εμφιάλωση, η μεταφορά σε χαμηλή θερμοκρασία και η συντήρηση σε σκιερό μέρος (θερμοκρασία κάτω από 180C), αποτελούν δικλείδα ασφαλείας για την ποιότητα του εμφιαλωμένου νερού. Το τελικό προϊόν (πόσιμο νερό) πρέπει να είναι άχρωμο, διαυγές, άοσμο και δροσερό.

Έπειτα, η επιλογή (νερό δικτύου ή εμφιαλωμένο) ανήκει αποκλειστικά στον καταναλωτή και τις ανάγκες του. Η κατά κεφαλή ετήσια κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού στη χώρα μας εκτιμάται ότι φθάνει τα 100 λίτρα, ενώ παγκοσμίως υπάρχουν περισσότερες από 700 μάρκες νερού. Επομένως, αν προτιμήσετε εμφιαλωμένο, για τα παιδιά και το γενικότερο πληθυσμό, κατάλληλο μπορεί να θεωρηθεί το φυσικό μεταλλικό νερό με χαμηλή περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία.

Για άτομα με υπέρταση, ή με ανάγκη περιορισμού του νατρίου (λήψη κορτιζόνης, ηπατική και καρδιακή ανεπάρκεια) προτιμάται το φυσικό μεταλλικό νερό με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως οι αθλητές, προτιμάται το φυσικό μεταλλικό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και νάτριο.

Τέλος, καλή επιλογή θεωρείται το φυσικό μεταλλικό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο, για άτομα που χρειάζονται αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου (γυναίκες κυρίως για πρόληψη οστεοπόρωσης), ενώ αντενδείκνυται σε άτομα με πρόβλημα νεφρολιθίασης. Υπάρχει επομένως μια πλειάδα νέων τύπων νερού, με ιδιαίτερα ευεργετική σύσταση σε ιχνοστοιχεία (π.χ μαγνήσιο) και ηλεκτρολύτες (που αντιμετωπίζουν γρηγορότερα τη δίψα) που προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών, ενώ αναμένονται εμφιαλωμένα νερά εμπλουτισμένα με υδατοδιαλυτές βιταμίνες (βιτ. Β και C), προσδίδοντας μια νέα διατροφική διάσταση στο υγρό διαμάντι.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί, ότι πλέον, στα πολυτελή εστιατόρια της Αμερικής, υπάρχει sommelier νερού (παρόμοιος με αυτόν του κρασιού) που προτείνει το είδος νερού (ανάλογα με το μέγεθος, την ποσότητα των φυσαλίδων, την αλκαλικότητα, την οξύτητα και την πυκνότητα του νερού) που συνοδεύει καλύτερα το πιάτο μας.

Ας μην ξεχνούμε ότι το νερό δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό, είναι κοινή περιουσία, κληρονομιά και δικαίωμα κάθε ανθρώπου, όπως η τροφή και η υγεία. Μπορεί και πρέπει να προσφέρει μόνο ευεξία και ευζωία.

πηγη........iatronet