1 Οκτωβρίου

[ΜΟΥ ΛΕΊΠΕΤΕ ΠΑΙΔΙΑ]

   Καλό Μήνα

το 331 π.X. ... ο Μέγας Αλέξανδρος νικά τον Πέρση βασιλιά Δαρείο Γ' στη Μάχη των Γαυγαμήλων.
 
το 959... ο Έντγκαρ της Αγγλίας στέφεται βασιλιάς.
 
το 1207... γεννιέται ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Γ'.
 
το 1684... πεθαίνει ο Γάλλος συγγραφέας Πιέρ Κορνήλιος, που έγραψε το "Ελ Σιντ".
 
το 1788... ο Νγκουέν Χιού αυτοανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βιετνάμ.
 
το 1791... συνεδριάζει για πρώτη φορά το Νομοθετικό Συμβούλιο της Γαλλίας.
 
το 1795... η Γαλλία κατακτά το Βέλγιο.
 
το 1800... η Ισπανία παραχωρεί τη Λουϊζιάνα στη Γαλλία με τη Συνθήκη του Σαν Ιλντεφόνσο.
 
το 1811... το πρώτο ατμόπλοιο, που ταξίδεψε στον ποταμό Μισισιπή φτάνει στη Νέα Ορλεάνη.
 
το 1861... κυκλοφορεί το πρώτο ελληνικό γραμματόσημο με την κεφαλή του Ερμή.
 
το 1867... ο Καρλ Μαρξ εκδίδει το "Κεφάλαιο", που αποτελεί την κορωνίδα του έργου του.
 
το 1869... η Αυστρία εκδίδει τις πρώτες καρτ ποστάλ στον κόσμο.
 
το 1873... κυκλοφορεί η πρώτη καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα με τίτλο "Η Εφημερίς" και εκδότη τον Κορομηλά.
 
το 1880... ο Τόμας Έντισον ανοίγει το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρικών λαμπτήρων.
 
το 1881... γεννιέται ο Αμερικανός μηχανικός Γουίλιαμ Μπόινγκ, ιδρυτής της ομώνυμης εταιρείας κατασκευής αεροσκαφών.
 
το 1887... οι Βρετανοί καταλαμβάνουν την επαρχία του Μπαλουχιστάν, μια περιοχή που σήμερα είναι χωρισμένη μεταξύ Ιράν, Πακιστάν και Αφγανιστάν.
 
το 1891... το φημισμένο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ ανοίγει τις πύλες του στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.
 
το 1896... γεννιέται ο πρώτος πρωθυπουργός του Πακιστάν Λιακουάτ Αλί Χαν.
 
το 1898... κυκλοφορεί το πρώτο αθλητικό έντυπο στην Ελλάδα με τίτλο "Ποδηλατική και Αθλητική Επιθεώρησις της Ανατολής" με ετήσια συνδρομή 8 δραχμές, έκδοση του Ποδηλατικού Συλλόγου Αθηνών, πρόεδρος του οποίου είναι ο Μιλτιάδης Νεγροπόντης (μετέπειτα Νεγρεπόντης). Το έντυπο κυκλοφορεί μέχρι τα τέλη του 1900.
 
το 1898... ο Τσάρος Νικόλαος Β' εκδιώκει όλους τους Εβραίους από τις μεγάλες ρωσικές πόλεις.
 
το 1903... γεννιέται ο διάσημος πιανίστας Βλαντιμίρ Χόροβιτς.
 
το 1903... πρώτος αγώνας των πρώτων μοντέρνων World Series στο μπέιζμπολ. Boston Cy Young- Pittsburgh Pirates 7-3 στη Βοστόνη.
 
το 1905... ιδρύεται η ομάδα ποδοσφαίρου της Γαλατασαράι.
 
το 1908... η Ford βγάζει στην αγορά το αυτοκίνητο Model T.
 
το 1910... γεννιέται στο Τέξας η Μπόνι Πάρκερ, του γνωστού εγκληματικού δίδυμου Μπόνι και Κλάιντ.
 
το 1910... πραγματοποιείται στο Παρίσι διεθνές συνέδριο για το πρόβλημα του καρκίνου,.
 
το 1910... στο κέντρο του Λος Άντζελες έκρηξη βόμβας καταστρέφει το κτήριο της εφημερίδας Los Angeles Times στοιχίζοντας τη ζωή σε 20 άτομα.
 
το 1914... κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Τουρκία κλείνει τα Στενά των Δαρδανελίων.
 
το 1918... οι αραβικές δυνάμεις υπό την αρχηγία του Τόμας Έντουαρντ Λόρενς, γνωστού και ως Λόρενς της Αραβίας, καταλαμβάνουν τη Δαμασκό.
 
το 1920... γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός Γουόλτερ Ματάου.
 
το 1921... γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός Τζέιμς Γουίτμορ.
 
το 1922... ο Ελευθέριος Βενιζέλος δηλώνει ότι αποχωρεί οριστικά από την πολιτική, ωστόσο αποδέχεται την ιδιότητα του αντιπροσώπου της Ελλάδας στις συζητήσεις της ειρήνης για να εξυπηρετήσει τη χώρα. Θα επιστρέψει θριαμβευτής στην πολιτική το 1928.
 
το 1923... η Νότια Ροδεσία γίνεται αυτόνομη αποικία μέσα στη Βρετανική Κοινοπολιτεία.
 
το 1924... γεννιέται ο Τζίμι Κάρτερ, 39ος Πρόεδρος των ΗΠΑ.
 
το 1924... παραιτείται η κυβέρνηση Σοφούλη.
 
το 1928... γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός Τζορτζ Πέπαρντ.
 
το 1929... πεθαίνει ο Γάλλος γλύπτης Εμίλ Αντουάν Μπουρντέλ.
 
το 1930... γεννιέται ο Βρετανός ηθοποιός σερ Ρίτσαρντ Χάρις. Οι τελευταίοι του ρόλοι ήταν στις δύο πρώτες ταινίες του Χάρι Πότερ, όπου υποδύθηκε τον Άλμπους Ντάμπλντορ, διευθυντή του Χόγκουαρτς.
 
το 1930... έντονη είναι η διαμαρτυρία για τα κυβερνητικά μέτρα, που απαγορεύουν στα Ελληνόπουλα να φοιτούν σε ξένα δημοτικά σχολεία.
 
το 1931... στην Ισπανία χορηγείται δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες.
 
το 1932... στη Βολιβία, 16.000 άνδρες παίρνουν μέρος σε μεθοριακές συμπλοκές μεταξύ Βολιβίας και Παραγουάης.
 
το 1935... γεννιέται η Βρετανίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια Τζούλι Άντριους.
 
το 1936... ο Φράνκο τίθεται επικεφαλής της κυβέρνησης των εθνικιστών στην Ισπανία.
 
το 1938... η Γερμανία προσαρτά στις εκτάσεις της τη Σουδητία.
 
το 1939... κατά την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου η Βρετανία στρατολογεί άλλους 250.000 άνδρες.
 
το 1941... κινεζικά στρατεύματα αποτρέπουν ιαπωνική επίθεση στη Σανγκάλα.
 
το 1942... στη Βόρεια Αφρική, βρετανικά στρατεύματα εκδιώκουν τις δυνάμεις του Άξονα από τις θέσεις τους στην περιοχή του Ελ Αλαμέιν.
 
το 1943... στην Ιταλία, η Νάπολη πέφτει στα χέρια των Συμμάχων.
 
το 1945... κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της ημερήσιας αθλητικής εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ".
 
το 1946... για πρώτη φορά στο μπέιζμπολ παίζεται αγώνας play off για να κρίνει το πρωτάθλημα. Οι St. Louis Cardinals κερδίζουν τους Brooklyn Dodgers με 4-2 στον πρώτο μεταξύ τους αγώνα για τα playoffs.
 
το 1946... εκδίδεται η απόφαση στη δίκη της Νυρεμβέργης με την οποία 12 από τους 22 εξέχοντες Ναζί καταδικάζονται σε θάνατο ως εγκληματίες πολέμου.
 
το 1949... η Βουλγαρία ανακοινώνει ότι, διακόπτει τις φιλικές της σχέσεις με τη Γιουγκοσλαβία.
 
το 1949... ιδρύεται η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας με ηγέτη τον Μάο Τσε Τουνγκ.
 
το 1949... κατασκευάζονται οι πρώτες ορθογώνιες συσκευές τηλεόρασης.
 
το 1950... ντεμπουτάρει στην δημοσιογραφία (Αθλητική Ηχώ) ο Βαγγέλης Φουντουκίδης ο οποίος θα παραμείνει για 35 συναπτά έτη. Από το 1958 μέχρι το 1970 θα εργαστεί στο "Έθνος" ως προϊστάμενος αθλητικού τμήματος και από το 1970 μέχρι το 1985 στην ΕΡΤ, παρουσιάζοντας Αθλητική Κυριακή, ειδήσεις, περιγραφή αγώνων και άλλες αθλητικές εκπομπές.
 
το 1950... στρατιωτικές δυνάμεις της Νότιας Κορέας διασχίζουν τη γραμμή της 38ης γεωγραφικής παραλλήλου, κατόπιν εντολής της 8ης Στρατιάς των ΗΠΑ.
 
το 1951... το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψηφίζει για να αποφασίσει αν θα ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα της διευθέτησης των διαφορών μεταξύ Βρετανίας και Ιράν σχετικά με το πετρέλαιο.
 
το 1957... εμφανίζεται για πρώτη φορά σε αμερικανικό χαρτονόμισμα η φράση "In God We Trust" (Στο Θεό Που Πιστεύουμε).
 
το 1958... η Εθνική Ελλάδας κάνει την παρθενική της εμφάνιση στο Κύπελλο Εθνών (μετέπειτα Πρωτάθλημα Ευρώπης) με συντριβή 7-1 από τη Γαλλία των Kopa και Fontaines στο Παρκ ντε Πρενς.
 
το 1958... ιδρύεται η NASA (National Aeronautics and Space Administration) για να αντικαταστήσει τη NACA (National Advisory Committee for Aeronautics).
 
το 1959... δημιουργείται Μητρόπολη Πειραιά στην οποία συγχωνεύεται και η Ύδρα.
 
το 1960... η Κύπρος ανακηρύσσεται ανεξάρτητο κράτος.
 
το 1960... η Νιγηρία γίνεται ανεξάρτητο κράτος εντός της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.
 
το 1961... το Ανατολικό και το Δυτικό Καμερούν ενώνονται και σχηματίζουν την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία του Καμερούν.
 
το 1962... γεννιέται ο Πορτορικανός ηθοποιός Εσάι Μοράλες.
 
το 1963... η Νιγηρία ανακηρύσσεται Δημοκρατία. Ο Ναμντί Αζικίρε ορκίζεται πρώτος Πρόεδρος.
 
το 1964... αρχίζουν τα δρομολόγια τρένων υψηλών ταχυτήτων μεταξύ Τόκιο και Οσάκα.
 
το 1965... ο Σουχάρτο καταπνίγει πραξικόπημα που θα εκδηλωνόταν εναντίον του στην Ινδονησία.
 
το 1969... στη Σουηδία, ο Ούλοφ Πάλμε εκλέγεται αρχηγός των Σοσιαλδημοκρατών.
 
το 1969... το επιβατικό αεροπλάνο Concord σπάει το φράγμα του ήχου για πρώτη φορά, σε δοκιμαστική πτήση πάνω από τη Γαλλία.
 
το 1970... κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του περιοδικού "4 Τροχοί" του Κώστα Καββαθά.
 
το 1971... ανοίγει η Ντίσνεϊλαντ στο Ορλάντο της Φλόριντα.
 
το 1973... ξεκινά στην Ουάσινγκτον η δίκη για την υπόθεση Γουοτεργκέιτ.
 
το 1975... οι Σεϋχέλλες αποκτούν ανεξάρτητη κυβέρνηση.
 
το 1975... τα νησιά Ελίς αποσπώνται από τα νησιά Γκίλμπερτ και ονομάζονται Τουβάλου.
 
το 1977... ο Βραζιλιάνος άσος του ποδοσφαίρου Πελέ αποσύρεται από την ενεργό δράση, με 1.281 γκολ στο ενεργητικό του σε 1.363 αγώνες. Στον τελευταίο του αγώνα τη μέρα, που εγκαταλείπει τα γήπεδα, παίζει στο πρώτο ημίχρονο με τον ''Κόσμος'' της Νέας Υόρκης και στο δεύτερο με την Σάντος, πρώην ομάδα του μπροστά σε 75.646 θεατές στο Νιού Τζέρσεϊ.
 
το 1977... ο Βραζιλιάνος άσος του ποδοσφαίρου Πελέ ς.
 
το 1979... οι ΗΠΑ επιστρέφουν στον Παναμά την κυριαρχία της Διώρυγας του Παναμά.
 
το 1981... έκρηξη βόμβας στα γραφεία της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) στη Βηρυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 50 άτομα.
 
το 1982... ο Χέλμουτ Κολ ορκίζεται έκτος καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, διαδεχόμενος τον Χέλμουτ Σμιτ.
 
το 1985... πεθαίνει ο Αμερικανός συγγραφέας Ε. Μπ. Ουάιτ, που το 1945 έγραψε την παιδική ιστορία του "Ποντικομικρούλη".
 
το 1988... ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανακηρύσσεται επικεφαλής του Ανωτάτου Σοβιέτ.
 
το 1989... ο πρώην πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης αναγγέλλει την επαναπροσχώρηση του στη ΝΔ.
 
το 1991... στην Αϊτή, οι στρατιωτικοί ανατρέπουν και συλλαμβάνουν τον Πρόεδρο Αριστίντ, ενώ 30 άτομα σκοτώνονται κατά τις συγκρούσεις των στασιαστών με τις νομιμόφρονες δυνάμεις.
 
το 1992... διακόπτεται στο 45' ο αγώνας του πρώτου γύρου του Κυπέλλου UEFA ΠΑΟΚ- Παρί Σεν Ζερμέν (0-2) στην Τούμπα εξαιτίας τρομερών επεισοδίων, αποτέλεσμα των οποίων είναι ο διετής αποκλεισμός της ομάδας της Θεσσαλονίκης από τα Κύπελλα Ευρώπης.
 
το 1992... σουηδική έρευνα αναφέρει ότι τα παιδιά που ζουν κοντά σε εναέρια καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν λευχαιμία.
 
το 1993... ο Πρόεδρος της Γεωργίας Σεβαρντνάντζε κατηγορεί τους Αμπχάζιους ότι επιδίδονται σε εθνικιστικές εκκαθαρίσεις εναντίον των Γεωργιανών.
 
το 1993... τις τρεις διαδοχικές εκρήξεις βομβών που είχαν στόχο τις αστικές συγκοινωνίες στην Αθήνα αναλαμβάνει με τηλεφώνημά του σε απογευματινή εφημερίδα ο ΕΛΑ.
 
το 1994... πεθαίνει σε ηλικία 70 ετών ο πρώην βουλευτής της ΕΔΑ, της ΕΑΡ και του ΠΑΣΟΚ Αντώνης Μπριλλάκης.
 
το 1995... ο Ερίκ Καντονά επιστρέφει στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μετά από τιμωρία που του επεβλήθη όταν χτύπησε εν ψυχρώ οπαδό κατά τη διάρκεια του αγώνα Κρίσταλ Πάλας- Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στις 25/1/95.
 
το 1995... ο Ντομινίκ Γουίλκινς παίζει τον πρώτο του αγώνα με τον ΠΑΟ στην Α1 εναντίον του Πανιωνίου (92-86) στο ΟΑΚΑ. Η χαμηλή του απόδοση στην αρχή της χρονιάς σχολιάζεται έντονα και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ''ήρθε στην Ελλάδα για πικνίκ'', όπως έλεγε ευρέως διαδεδομένο περιπαικτικό σύνθημα της εποχής.
 
το 1995... στη Βρετανία, μεγάλη αναστάτωση σημειώνεται από την υποχρεωτική εφαρμογή του μετρικού συστήματος που ισχύει στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
 
το 1995... στις ΗΠΑ, επιστημονική έρευνα δείχνει ότι η ασπιρίνη μπορεί να μειώσει κατά 90% τις πιθανότητες προσβολής από καρκίνο του οισοφάγου.
 
το 1996... η Διεθνής Αμνηστία αρχίζει εκστρατεία εναντίον της Τουρκίας, την οποία κατηγορούσε για ωμή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
 
το 1997... εξαρθρώνεται σπείρα αρχαιοκαπήλων, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν 54 αρχαία κοσμήματα της 5ης και 4ης χιλιετίας π.Χ.
 
το 1998... η ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) αναλαμβάνει την ευθύνη για την πώληση υψηλού επιπέδου domain names στο Ίντερνετ.
 

[Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ]

το 331 π.X. ... ο Μέγας Αλέξανδρος νικά τον Πέρση βασιλιά Δαρείο Γ' στη Μάχη των Γαυγαμήλων.

Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΓΑΥΓΑΜΗΛΑ

ΑΡΡΙΑΝΟΥ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ

 ΒΙΒΛΙΟ Β' (απόσπασμα)

11. Ο Δαρείος και ο στρατός του κράτησαν όλη τη νύχτα τις αρχικές τους θέσεις, γιατί δεν είχαν γύρω τους στρατόπεδο με σαφώς καθορισμένα όρια και συγχρόνως φοβούνταν πιθανή νυχτερινή επίθεση των εχθρών. Και έβλαψε ακόμη τους Πέρσες το ότι έμειναν πολλή ώρα ένοπλοι, αλλά και ο φόβος τους, φόβος που γεννιέται πριν από τους μεγάλους κινδύνους· και δε γεννιέται ξαφνικά από ένα τυχαίο συμβάν αλλά μεγαλώνει με το πέρασμα του χρόνου και σκλαβώνει το νου

Ο Δαρείος λοιπόν παρέταξε τη στρατιά του μ’ αυτόν τον τρόπο, αν και ο Αριστόβουλος μας λέει ότι ένα έγγραφο που περιέγραφε τον τρόπο με τον οποίο παρατάχτηκαν οι Πέρσες κατασχέθηκε. Στην αριστερή παράταξη βρίσκονταν σι Βάκτριοι ιππείς, οι Δάες και οι Αραχωτοί· ακολουθούσαν οι Πέρσες, πεζοί και ιππείς ανακατεμένοι, μετά τους Πέρσες οι Σούσιοι και μετά οι Καδούσιοι· αυτή ήταν η παράταξη από τα’ αριστερά μέχρι τη μέση όλης της φάλαγγας. Στη δεξιά πτέρυγα βρίσκονταν τα στρατεύματα από την Κοίλη Συρία και τη Μεσοποταμία, μετά οι Μήδοι, κατόπιν Παρθυραίοι και Σάκες, κατόπιν Τόπειροι και Υρκάνιοι, κατόπιν Αλβανοί και Σακεσίνες, μέχρι το μέσο όλης της παράταξης. Στη μέση τώρα, όπου βρισκόταν ο βασιλιάς Δαρείος, είχαν τοποθετηθεί οι συγγενείς του βασιλιά, οι μηλοφόροι Πέρσες, οι Ινδοί, οι Κάρες, που επονομάζονταν «ξεριζωμένοι», και οι Μάρδοι τοξότες. Στο βάθος τοποθετήθηκαν οι Ούξιοι, οι Βαβυλώνιοι, οι λαοί που κατοικούσαν κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα και οι Σιττακηνοί. Μπροστά από την αριστερή παράταξη, απέναντι από τη δεξιά του Αλέξανδρου, είχαν τοποθετηθεί οι Σκύθες ιππείς, χίλιοι Περίπου Βακτριανοί και εκατό δρεπανηφόρα άρματα. Οι ελέφαντες μπήκαν μπροστά από τη βασιλική ίλη του Δαρείου, μαζί με καμιά πενηνταριά άρματα. Μπροστά από τη δεξιά παράταξη, τοποθετήθηκε το ιππικό των Αρμενίων και των Καππαδοκών και πενήντα δρεπανηφόρα άρματα. Οι Έλληνες μισθοφόροι τέλος τοποθετήθηκαν γύρω από το Δαρείο και την προσωπική του φρουρά, ακριβώς απέναντι από τη Μακεδονική φάλαγγα, ως μόνοι ικανοί να την αντιμετωπίσουν.

Ο Αλέξανδρος παρέταξε τη στρατιά του με τον ακόλουθο τρόπο· τη δεξιά παράταξη την κατείχε το ιππικό των εταίρων· μπροστά, βρισκόταν η βασιλική ίλη, με ίλαρχο τον Κλείτο, τον γιο του Δρωπίδη, κατόπιν η ίλη του Γλαυκία, μετά του Αρίστωνα, μετά του Σώπολη, του γιου του Ερμόδωρου, μετά του Ηρακλείδη, του γιου του Αντίοχου, μετά του Δημήτριου, του γιου του Αλθαιμένη, μετά του Μελέαγρου και τελευταία από τις βασιλικές ίλες εκείνη που είχε ίλαρχο τον Ηγέλοχο, το γιο του Ιππόστρατου. Αρχηγός ολόκληρου του ιππικού των εταίρων ήταν ο Φιλώτας, ο γιος του Παρμενίωνα. Όσον αφορά στη μακεδονική φάλαγγα μετά το ιππικό, τοποθετήθηκε πρώτο το άγημα των υπασπιστών και ακολουθούσαν οι υπόλοιποι υπασπιστές· αρχηγός τους ήταν ο Νικάνορας, ο άλλος γιος του Παρμενίωνα· ακολουθούσε το τάγμα του Κοίνου, του γιου του Πολεμοκράτη, κατόπιν το τάγμα του Περδίκκα, του γιου του Ορόντη, μετά του Μελέαγρου, του γιου του Νεοπτόλεμου, μετά του Πολυπέρχοντα, του γιου του Σιμμία και μετά του Αμύντα, του γιου του Φίλιππου· σ’ αυτήν όμως ήταν αρχηγός ο Σιμμίας, γιατί ο Αμύντας είχε σταλεί στη Μακεδονία για να συγκεντρώσει στρατό. Το αριστερό τμήμα της Μακεδονικής φάλαγγας κατείχε το τάγμα του Κρατερού, του γιου του Αλέξανδρου, και ο ίδιος ο Κρατερός διοικούσε ολόκληρο το αριστερό τμήμα του πεζικού· ακολουθούσε το συμμαχικό ιππικό, που το διοικούσε ο Εριγύιος, ο γιος του Λάριχου· ακολουθούσαν, μέχρι την αριστερή παράταξη οι Θεσσαλοί ιππείς, με αρχηγό το Φίλιππο, το γιο του Μενέλαου. Ολόκληρη την αριστερή παράταξη τη διοικούσε ο Παρμενίωνας, γιος του Φιλώτα περιστοιχισμένος από τους ιππείς από τα Φάρσαλα, το καλύτερο και πολυπληθέστερο τμήμα του Θεσσαλικού ιππικού.

12. 0 Αλέξανδρος τακτοποίησε το μέτωπο της παράταξής του με τον ακόλουθο τρόπο· τοποθέτησε δεύτερη γραμμή, ώστε η φάλαγγα να έχει δύο μέτωπα. Έδωσε οδηγίες στους διοικητές της να γυρίσουν προς τα πίσω και να αντιμετωπίσουν τους βαρβάρους, αν δουν τους δικούς τους περικυκλωμένους από τα περσικά στρατεύματα. Για την περίπτωση τώρα, που θα έπρεπε ή να αναπτυχθεί ή να συγκλίνει η φάλαγγα σε γωνία, στη δεξιά παράταξη τοποθετήθηκαν σι μισοί Αγριάνες με αρχηγό τον Άτταλο, πίσω από τη βασιλική ίλη και μαζί τους οι Μακεδόνες τοξότες με αρχηγό το Βρίσωνα· μετά τους τοξότες, οι επονομαζόμενοι «παλιοί ξένοι» με αρχηγό τον Κλέανδρο. Μπροστά από τους Αγριάνες και τους τοξότες, μπήκαν οι πρόδρομοι ιππείς και οι Παίονες με αρχηγούς τον Αρέτη και τον Αρίστωνα. Μπροστά απ’ όλους βρίσκονταν σι μισθοφόροι ιππείς με αρχηγό το Μενίδα. Μπροστά από τη βασιλική ίλη και τους άλλους εταίρους μπήκαν οι άλλοι μισοί Αγριάνες και τοξότες και οι ακοντιστές του Βάλακρου· αυτοί παρατάχτηκαν έναντι των δρεπανηφόρων αρμάτων. Ο Μενίδας και οι δικοί του πήραν την εντολή να σχηματίσουν γωνία και να χτυπήσουν τον εχθρό από τα πλάγια, αν τους περικυκλώσει το βαρβαρικό ιππικό. Έτσι λοιπόν ο Αλέξανδρος τακτοποίησε τη δεξιά παράταξη. Στην αριστερή τώρα, τοποθετήθηκαν σε γωνία οι Θράκες με αρχηγό τον Σιτάλκη, κατόπιν το συμμαχικό ιππικό με αρχηγό τον Κοίρανο και μετά οι Οδρύσες ιππείς με αρχηγό τον Αγάθωνα, το γιο του Τυρίμμα. Μπροστά από ολόκληρη την παράταξη τοποθετήθηκε το ιππικό των ξένων μισθοφόρων, με αρχηγό τον Ανδρόμαχο, τον γιο του Ιέρωνα. Το θρακικό πεζικό ορίστηκε φρουρά για τα ζώα που μετέφεραν προμήθειες. Ολόκληρη η στρατιά του Αλέξανδρου, αποτελούνταν από εφτά χιλιάδες ιππείς και γύρω στις σαράντα χιλιάδες πεζούς.

13. Μόλις τα δύο στρατόπεδα πλησίασαν το ένα το άλλο, φάνηκε ο Δαρείος και η ακολουθία του, οι μηλοφόροι Πέρσες, οι Ινδοί, οι Αλβανοί, οι «ξεριζωμένοι» Κάρες και οι Μάρδοι τοξότες είχαν τοποθετηθεί απέναντι στον Αλέξανδρο και τη βασιλική ίλη. Ο Αλέξανδρος όμως κίνησε τις δυνάμεις του μάλλον προς τα δεξιά του και οι Πέρσες ακολούθησαν αυτή την κίνηση υπερφαλαγγίζοντας με το αριστερό του τμήμα το στρατό του Αλέξανδρου. Ήδη οι Σκύθες ιππείς επιτίθονταν με τα άλογα και άγγιζαν την προφυλακή του Αλέξανδρου, ο οποίος όμως εξακολουθούσε να κινείται προς τα δεξιά και βρισκόταν ήδη κοντά στο χώρο που είχαν εξομαλύνει οι Πέρσες. Τότε όμως, ο Δαρείος φοβήθηκε μήπως σι Μακεδόνες προχωρήσουν στο ανώμαλο έδαφος, όποτε τα άρματα θα του ήταν άχρηστα· διέταξε λοιπόν αυτούς που ήταν τοποθετημένοι μπροστά στην αριστερή παράταξη να περικυκλώσουν με τα άλογα τη δεξιά παράταξη των Μακεδόνων που οδηγούσε ο ίδιος ο Αλέξανδρος, για να μην προχωρήσουν πιο κοντά τους. Μόλις έγινε αυτό, ο Αλέξανδρος διέταξε το μισθοφορικό ιππικό του, που διοικούσε ο Μενίδας να τους επιτεθεί. Οι Σκύθες ιππείς και οι Βάκτριοι που πολεμούσαν μαζί τους αντεπιτέθηκαν και τους γύρισαν πίσω, γιατί ήταν περισσότεροι. Τότε ο Αλέξανδρος διέταξε τους Παίονες του Αρέτη και τους μισθοφόρους να επιτεθούν στους Σκύθες· οι βάρβαροι αναδιπλώθηκαν. Οι υπόλοιποι Βάκτριοι όμως πλησίασαν τους Παίονες και τους μισθοφόρους, βοήθησαν να ξαναγυρίσουν στη μάχη οι δικοί τους που έφευγαν και μετέτρεψαν την ιππομαχία σε μάχη σώμα με σώμα. Πολλοί από τους άνδρες του Αλέξανδρου έπεφταν και εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των βαρβάρων και γιατί οι Σκύθες και τα άλογά τους προφυλάσσονταν καλύτερα με τις πανοπλίες τους. Όμως, καθώς οι Μακεδόνες δέχονταν τις επιθέσεις τους, έπεφταν με δύναμη πάνω τους, η μία ίλη μετά την άλλη και τους έβγαζαν από την παράταξη.

Εκείνη τη στιγμή, οι Πέρσες εξαπέλυσαν τα δρεπανηφόρα άρματα εναντίον του ίδιου του Αλέξανδρου, για να διασκορπίσουν τη φάλαγγα γύρω του. Εκεί όμως έκαναν λάθος· τα πρώτα, καθώς πλησίαζαν, τα χτύπησαν με ακόντια οι Αγριάνες και οι ακοντιστές του Βάλακρου, που ήταν τοποθετημένοι μπροστά από το εταιρικό ιππικό· από άλλα πάλι άρπαζαν τα ηνία , έριχναν κάτω τους αναβάτες, περικύκλωναν τα άλογα και τους έσφαζαν. Μερικά όμως διέσπασαν την παράταξη των Μακεδόνων, γιατί αυτοί είχαν πάρει την εντολή να διαχωρίζονται στο σημείο που έπεφταν τα άρματα. Κι έτσι τα ίδια τα άρματα πέρασαν χωρίς ζημιές και αυτοί όμως που δέχτηκαν την επέλασή τους δεν έπαθαν τίποτα. Κι αυτά τα άρματα όμως τα συγκράτησαν οι ιπποκόμοι της στρατιάς του Αλέξανδρου και οι βασιλικοί υπασπιστές.

14. Μόλις ο Δαρείος επιτέθηκε σε όλο το μήκος της παράταξης, ο Αλέξανδρος διέταξε τον Αρέτη να χτυπήσει το τμήμα του περσικού ιππικού, που προσπαθούσε να περικυκλώσει με τα άλογα τη δεξιά παράταξη των Μακεδόνων. Ο ίδιος κατ’ αρχήν οδήγησε τις δυνάμεις που βρίσκονταν κοντά του· μόλις όμως οι ιππείς που είχαν ξεκινήσει για να επιτεθούν στη δεξιά παράταξη, διέσπασαν ένα τμήμα της περσικής φάλαγγας, στράφηκε προς το κενό που δημιουργήθηκε, χρησιμοποίησε ως έμβολο το εταιρικό ιππικό και το κομμάτι της φάλαγγας που ήταν τοποθετημένο σ’ αυτό το σημείο και επιτέθηκε με ορμή και αλαλαγμούς στον ίδιο το Δαρείο. Για μικρό χρονικό διάστημα διεξήχθη μάχη σώμα με σώμα. Ο Αλέξανδρος και οι ιππείς του προχωρούσαν με ορμή, πίεζαν τους Πέρσες και τους χτυπούσαν με τα δόρατα στα πρόσωπα· συμπαγής η μακεδονική φάλαγγα τους χτυπούσε με προτεταμένες τις σάρισες· ο ήδη τρομοκρατημένος Δαρείος είδε γύρω του μόνο πανικό και τράπηκε πρώτος σε φυγή· αλλά και το περσικό ιππικό, που περικύκλωνε τη δεξιά παράταξη των Μακεδόνων, τρομοκρατήθηκε με τη ρωμαλέα επίθεση του Αρέτη και των δικών του.

Σ’ εκείνο το σημείο, η φυγή των Περσών ήταν καθολική· οι Μακεδόνες τους καταδίωκαν και τους σκότωναν. Το τάγμα του Σιμμία όμως δεν μπόρεσε να ακολουθήσει τον Αλέξανδρο στην καταδίωξη αλλά σταμάτησαν και πολεμούσαν επί τόπου, γιατί ανακοινώθηκε ότι πιέζεται το αριστερό τμήμα της φάλαγγας. Σ’ αυτή τη θέση, διασπάστηκε η παράταξη και μέσα από το κενό, πέρασαν μερικοί Ινδοί και τμήμα του περσικού ιππικού, για να χτυπήσει τα υποζύγια των Μακεδόνων. Εκεί λοιπόν έγινε σκληρή μάχη. Οι Πέρσες επιτίθονταν με θάρρος στους πολλούς άοπλους, που δεν περίμεναν ότι κάποιος θα πέσει απάνω τους, αφού διασπάσει τη διπλή γραμμή της φάλαγγας· επί πλέον, οι αιχμάλωτοι βάρβαροι ενώθηκαν με τους επιτιθέμενους Πέρσες εναντίον των Μακεδόνων. Όμως, οι αρχηγοί της δεύτερης σειράς της φάλαγγας έμαθαν γρήγορα τι έγινε και, σύμφωνα με τις εντολές που είχαν πάρει, στράφηκαν και χτύπησαν τα νώτα των Περσών· πολλούς σκότωσαν κοντά στα υποζύγια, άλλοι όμως διέφυγαν. Τη δεξιά παράταξη των Περσών, που δεν είχε καταλάβει ακόμη τη φυγή του Δαρείου, περικύκλωσε με τα άλογα η αριστερή πλευρά του στρατεύματος του Αλέξανδρου και χτύπησαν τις δυνάμεις του Παρμενίωνα.

15. Οι Μακεδόνες πλήττονταν από δύο μεριές. Ο Παρμενίωνας έστειλε βιαστικά αγγελιαφόρο στον Αλέξανδρο και του ανακοίνωσε ότι τα στρατεύματά του έχουν προ βλήματα και χρειάζονται βοήθεια. Μόλις ο Αλέξανδρος έμαθε αυτά, σταμάτησε την καταδίωξη, γύρισε πίσω με το εταιρικό ιππικό και κάλπασε εναντίον της δεξιάς παράταξης των βαρβάρων. Πρώτα, χτύπησε τους ιππείς του εχθρού που είχαν τραπεί σε φυγή, τους Παρθυαίους, μερικούς Ινδούς και, κυρίως Πέρσες, που ήταν οι πιο πολυάριθμοι και οι καλύτεροι. Εκεί έγινε η πιο σκληρή ιππομαχία όλης της σύγκρουσης. Οι βάρβαροι, που ήταν παραταγμένοι σε βάθος κατά ίλες, γύριζαν προς τα πίσω και έρχονταν αντιμέτωποι με τα στρατεύματα του Αλέξανδρου· δεν πέταγαν πια ακόντια ούτε ελίσσονταν με τα άλογα, όπως συμβαίνει στις ιππομαχίες· ο καθένας προσπαθούσε να ανοίξει δρόμο για τον εαυτό του, γιατί δεν είχε άλλο τρόπο σωτηρίας καθώς βιάζονταν, έσφαζαν και σφάζονταν αλύπητα, γιατί δεν πολεμούσαν πια για ξένη νίκη αλλά για την ίδια τους τη σωτηρία. Εκεί σκοτώθηκαν εξήντα περίπου εταίροι, πληγώθηκαν ο ίδιος Ηφαιστίωνας, ο Κοίνος και ο Μενίδας· αλλά ο Αλέξανδρος νίκησε.

Όσοι Πέρσες άνοιξαν δρόμο ανάμεσα από τις δυνάμεις του Αλέξανδρου, τράπηκαν σε άτακτη φυγή· ο Αλέξανδρος κόντευε να συγκρουστεί με τη δεξιά παράταξη των εχθρών. Εν τω μεταξύ, το θεσσαλικό ιππικό που πολέμησε γενναία δεν έμεινε πίσω από τον Αλέξανδρο στη μάχη· ήδη η δεξιά παράταξη των βαρβάρων είχε τραπεί σε φυγή, όταν τους πλησίασε ο Αλέξανδρος· έτσι, στράφηκε στην καταδίωξη του Δαρείου, που κράτησε μέχρι το σούρουπο. Ακολουθούσαν οι δυνάμεις του Παρμενίωνα, κυνηγώντας τους δικούς τους αντιπάλους. Ο Αλέξανδρος πέρασε τον ποταμό Λύκο και στρατοπέδευσε εκεί, για να ξεκουράσει λίγο τους άνδρες και τα άλογα. Ο Παρμενίωνας όμως κατέλαβε τον στρατόπεδο των βαρβάρων με τα υποζύγια, τους ελέφαντες και τις καμήλες.

Ο Αλέξανδρος ξεκούρασε τους ιππείς του μέχρι τα μεσάνυχτα και ξεκίνησε αμέσως βιαστικά για τα Άρβηλα για να πιάσει εκεί το Δαρείο, μαζί με τα χρήματα και τα υπόλοιπα βασιλικά εφόδια. Έφτασε στα Άρβηλα την επόμενη μέρα, έχοντας διανύσει μετά τη μάχη γύρω στα εξακόσια στάδια. Δεν βρήκε εκεί τον Δαρείο, που έτρεχε να ξεφύγει χωρίς σταματημό. Είχε παρατήσει όμως τα χρήματα και τα πράγματα του· το άρμα του, η ασπίδα και το τόξο του πιάστηκαν για δεύτερη φορά.

Σκοτώθηκαν γύρω στους εκατό άνδρες του Αλέξανδρου και χίλια περίπου άλογα πέθαναν από τα τραύματα και τις ταλαιπωρίες κατά την καταδίωξη· απ’ αυτά, τα μισά περίπου ανήκαν στο εταιρικό ιππικό. Λέγεται ότι σκοτώθηκαν τριακόσιες χιλιάδες περίπου βάρβαροι· πιάστηκαν πολύ περισσότεροι και μαζί οι ελέφαντες και τα άρματα που δεν καταστράφηκαν στη μάχη.

Έτσι τελείωσε αυτή η μάχη, όταν επώνυμος άρχων στην Αθήνα ήταν ο Αριστοφάνης, κατά το μήνα Πυανεψιώνα· έτσι, βγήκε αληθινή η προφητεία του Αρίστανδρου, ότι η μάχη και η νίκη του Αλέξανδρου θα συμβεί τον ίδιο μήνα με την έκλειψη της σελήνης.