Πώς θα κάνεις σκόνη τις φοβίες σου

από το περιοδικό ΑΡΜΟΝΙΑ, 23/3/2010
Μήπως πλένεις συνεχώς τα χέρια γιατί νομίζεις πως ό,τι πιάνεις είναι γεμάτο μικρόβια; Μήπως σε πιάνει πανικός στους κλειστούς χώρους; Ή μήπως αισθάνεσαι άβολα ανάμεσα σε πολύ κόσμο; Ε, ναι λοιπόν, ίσως έχεις κι εσύ μερικές φοβίες. Παραδέξου τες και βρες τη λύση που απαιτείται για να τις κάνεις παρελθόν.

Υπάρχει κανείς που να μην έχει νιώσει ποτέ έστω μια ανησυχία στο αεροπλάνο την ώρα της προσγείωσης ή της απογείωσης; Που να μην έχει αισθανθεί κάποια αγωνία μπρος στο κενό; Άσχετα με την αιτία που μας κάνει τη ζωή "δύσκολη" -είτε πρόκειται για κάποιο ζώο ή έντομο είτε για κάποιο αντικείμενο ή για κάποια ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η αστραπή-, όλοι μας περνάμε στιγμές πίεσης, στη διάρκεια των οποίων η καρδιά μας χτυπάει σαν τρελή και το στομάχι μας δένεται...κόμπος. Κοινός παρονομαστής όλων των παραπάνω; Ο φόβος! Ένα συναίσθημα αντανακλαστικό, φυσιολογικό αλλά και χρήσιμο, κυρίως γιατί μας επιτρέπει να συνειδητοποιούμε την παρουσία ενός υπαρκτού κινδύνου και μας βοηθά να προστατευόμαστε και να αμυνόμαστε. Μερικές φορές, όμως, ο φόβος γίνεται παράλογος, φτάνει σε ανεξέλεγκτα επίπεδα και είναι δυσανάλογoς με την αιτία που τον προκαλεί. Τότε έχουμε να κάνουμε με φοβίες, που σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ παρουσιάζονται σε ένα στα δέκα άτομα.

Υπάρχουν μέθοδοι αυτοβοήθειας;
"Ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγεί κανείς από τους παράλογους φόβους του είναι να τους κοιτάζει κατάματα και να αντιμετωπίζει αυτό που φοβάται", υποστήριζε ο Σίγκμουντ Φρόιντ στις αρχές του αιώνα. "Όταν οι φόβοι σου φτάνουν στο σημείο να επηρεάζουν την ομαλή πορεία της καθημερινής σου ζωής, το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνεις είναι να προσπαθήσεις να καταγράψεις το πρόβλημα και ν' ανακαλύψεις τι ακριβώς συμβαίνει", συμβουλεύουν και σήμερα οι ειδικοί.

Ένα άλλο βήμα "αυτοβοήθειας" είναι να φτιάξεις έναν κατάλογο με τις καταστάσεις που σε τρομάζουν, κατατάσσοντάς τες σύμφωνα με τη γνώμη σου, από την πιο απλή έως την πιο δύσκολη. Κατόπιν, αντιμετώπισέ τες προοδευτικά και καθημερινά, για να εξοικειωθείς μαζί τους. Θα διαπιστώσεις ότι ο φόβος θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά. Αν, όμως, δεν βλέπεις αποτέλεσμα, μην επιμένεις. Σε μια τέτοια περίπτωση είναι καλύτερο να ζητήσεις τη βοήθεια ειδικού.

Πώς θα σε βοηθήσει ο ειδικός;
Υπάρχουν διάφορες θεραπείες για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων. Και βέβαια στόχος όλων των μορφών θεραπείας είναι η διάλυση των δεσμών μεταξύ των τρομακτικών συναισθημάτων και του αντικειμένου ή της κατάστασης που τα προκαλεί. "H ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και συνίσταται σε θεραπείες τροποποίησης συμπεριφοράς. Ωστόσο, αν οι κρίσεις πανικού είναι πολύ έντονες, τότε πιθανόν να χρειαστείς και φαρμακευτική υποστήριξη με αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Μπορεί επίσης, να σου προσφερθεί εναλλακτική ή και συμπληρωματική βοήθεια με διάφορα παρασκευάσματα φυτοθεραπείας, που δεν έχουν παρενέργειες, ενώ μέσα από ειδικές ασκήσεις και τεχνικές χαλάρωσης ο ασθενής μαθαίνει προοδευτικά να αντιμετωπίζει το αντικείμενο του φόβου του", λέει ο νευρολόγος-ψυχίατρος δρ Δημήτρης Κουντούρης.

Ιδού το who is who των τριών πιο συνηθισμένων φοβιών με βάση τις πρόσφατες στατιστικές:

Α. Αγοραφοβία : Όταν κόλαση είναι οι άλλοι
Είναι η ο φόβος της "αγοράς", εκεί δηλαδή που συγκεντρώνεται πολύς κόσμος. Πρόκειται για μια ακραία κατάσταση, που στέκεται εμπόδιο στην κοινωνική και προσωπική λειτουργία του ατόμου, ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε πλήρη κοινωνικό αποκλεισμό. Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας είναι: ταχυπαλμίες, δύσπνοια, κρύος ιδρώτας σε ολόκληρο το σώμα, πόδια που τρέμουν, ζαλάδα και πόνοι στο στήθος.

Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής βοηθά σημαντικά τη μεγάλη πλειοψηφία των πασχόντων.

Β. Κλειστοφοβία: Κάποιος να με... βγάλει
Τα κλειστοφοβικά άτομα δεν μπαίνουν σε καμία περίπτωση σε κλειστούς, μικρούς χώρους, γιατί φοβούνται ότι θα "εγκλωβιστούν". Το πρώτο πράγμα που κάνουν όταν μπαίνουν μέσα σε ένα χώρο είναι να κάθονται κοντά στην έξοδο, για να μπορούν να "διαφύγουν" όποτε το επιθυμήσουν. Επίσης, δεν χρησιμοποιούν τρένο, μετρό ή ασανσέρ, ενώ συχνά νιώθουν κλειστοφοβία ακόμη και όταν οδηγούν σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Τα συμπτώματα της κλειστοφοβίας είναι τα ίδια με εκείνα της αγοραφοβίας, δηλαδή ταχυπαλμίες, κρύος ιδρώτας, έντονο στρες κ.λπ.

Η αναζήτηση βοήθειας σε έναν ψυχοθεραπευτή είναι γενικά πολύ αποτελεσματική και συχνά συνδυάζεται και με κάποια υποστηρικτική θεραπεία.

Γ. Κοινωνική φοβία: Πάψε να με κριτικάρεις
Τα άτομα με κοινωνική φοβία έχουν ένα χρόνιο, έντονο και επίμονο φόβο ότι παρακολουθούνται και κρίνονται από άλλους. Φοβούνται συνεχώς ότι οι πράξεις τους θα τους φέρουν σε αμηχανία, σε δύσκολες καταστάσεις και ότι θα εξευτελιστούν γι’ αυτό. Ταυτόχρονα νιώθουν ζαλάδα, τάση για εμετό, έντονη εφίδρωση, ακόμη και ταχυκαρδία.

Η κοινωνική φοβία συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή.

Ανθοϊάματα Vs Φοβίες: Πρωταθλητής το Rescue

Πολλά από τα ανθοϊάματα Μπαχ (συνολικά είναι 38) χορηγούνται για την αντιμετώπιση διαφόρων ειδών φοβίας. Για παράδειγμα χρησιμοποίησε:

Μimulus, αν πρέπει να αντιμετωπίσεεις ένα γνωστό, συγκεκριμένο φόβο.

Αspen, αν οι αιτίες του φόβου σου είναι ασαφείς.

Cherry plum ή rock rose, αν η ένταση με την οποία εκδηλώνεται η φοβία είναι τόσο μεγάλη, που σου προκαλεί κρίσεις πανικού.

Rescue remedy, αν χρειάζεστε επειγόντως βοήθεια. Πρόκειται για ένα συνδυασμό ανθοϊαμάτων που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και διαδεδομένος.

Πώς θα τα χρησιμοποιήσεις:
Μπορείς να πίνεις 4 σταγόνες το πρωί και 4 το βράδυ ή -αν το πρόβλημα που αντιμετωπίζεις είναι λιγότερο έντονο- 2 σταγόνες το πρωί και 2 το βράδυ, κάτω από τη γλώσσα ή διαλυμένες σε λίγο νερό. Επίσης μπορείς να αναμίξεις περισσότερα του ενός ανθοϊάματα, όχι όμως περισσότερα από 4-5. Ωστόσο για ασφάλεια, ζήτησε να σου φτιάξουν το ιδανικό μίγμα στο φαρμακείο.

Αξίζει να θυμάσαι:

1. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άντρες (όπως και στις περισσότερες άλλωστε ψυχικές παθήσεις), ενώ η ηλικία εμφάνισης είναι συνήθως τα 20-30 έτη.

2. Κρίση πανικού είναι η ξαφνική εμφάνιση μιας περιόδου έντονου φόβου ή άγχους σε ένα άτομο, κατά την οποία εμφανίζονται μέσα σε δέκα λεπτά τέσσερα ή και περισσότερα συμπτώματα, που περιλαμβάνουν: ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρόμο, αίσθημα ασφυξίας, πόνο στο θώρακα, ναυτία ή τάση για εμετό, ζαλάδα ή τάση για λιποθυμία, φόβο απώλειας του ελέγχου, μουδιάσματα ή ακόμη μία αίσθηση "μη πραγματικού".

3.Τελευταία αυξάνονται οι φοβίες για σκόνες ή μικρόβια (εξαιτίας και της Νέας Γρίπης). Τα άτομα με μικροβιοφοβία (όπως ονομάζεται) έχουν τη μανία να πλένουν συνεχώς τα χέρια τους, επειδή πιστεύουν πως ό,τι πιάνουν μπορεί να είναι μολυσμένο ή γεμάτο μικρόβια. Επίσης, μπορεί να σκουπίζουν τα παπούτσια τους πάνω από δέκα φορές στο χαλάκι που βρίσκεται στην είσοδο της πολυκατοικίας και να ξαναρχίζουν την ιεροτελεστία στο χαλάκι του διαμερίσματός τους, μη αντέχοντας στην ιδέα ότι θα μπορούσαν να μεταφέρουν μικρόβια απέξω. Η μικροβιοφοβία είναι από τις πιο σοβαρές νευρώσεις και συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία και αντικαταθλιπτικά φάρμακα.

Ρίτα Βελώνη