Ιστορικά Το 850μ.Χ.οΥεμενίτης βοσκός Καλντί παρατήρησε ότι οι κατσίκες του ήταν νευρικές όλη τη νύχια όταν έτρωγαν τούς καρπούς ενός μικρού θάμνου.Δοκίμασε να φάει και αυτός και αισθάνθηκε τόση ευφορία που σχεδόν "απογειώθηκε". Έτρεξε και το ανακοίνωσε στον ηγούμενο του κοντινού μωαμεθανικού μοναστηριού και τότε εκείνος ετοίμασε ένα εκχύλισμα από τους καρπούς, το ήπιε και έμεινε άυπνος εκείνο το βράδυ. Από τότε το έδινε στους μοναχούς του για να μένουν άγρυπνοι στις νυχτερινές λειτουργίες.Η εξάπλωση του καφέ ακολούθησε την εξάπλωση των Αράβων: Μέκκα, Μεδίνα, Περσία, Αλεξανδρούπολη, Χαλέπι, Δαμασκός... Λέγεται ότι πήρε το όνομα του (Kawa στα Αραβικά) σε ανάμνηση του Πέρση Βασιλιά, Kavus Kai που σύμφωνα με τον μύθο, είχε απογειωθεί στους ουρανούς πάνω σε φτερωτή άμαξα. Στην αρχή οι Αραβες έπιναν ένα εκχύλισμα από τους καρπούς και μόνο τον 14ο αιώνα άρχισαν να ξεραίνουν και νά ψήνουν τους σπόρους. Το 1555 δύο Σύριοι άνοιξαν τα δύο πρώτα καφενεία στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ευρώπη ο καφές έγινε γνωστός κυρίως χάρη στους Ενετούς. Καφενεία άνοιξαν σιγά σιγά σε όλες τις πόλεις: στη Βενετία το 1645, στο Λονδίνο το 1652, στο Παρίσι το 1672 και στο Αμβούργο το 1679. Στην Ελλάδα καφενεία υπήρχαν από την εποχή της τουρκοκρατίας. Σ' αυτά προσέφεραν εκτός από τον καιρέ, τσάι, φασκόμηλο, χαμομήλι, βυσσινάδα και ναργιλέ. Οι Αραβες κατάφεραν να κρατήσουν το μονοπώλιο της καλλιέργειας του καφέ για πολλά χρόνια εξάγοντας σπόρους που τους είχαν προηγουμένως ζεματίσει, ώστε να χάσουν τη βλαστική ικανότητά τους. Τον 17ο αιώνα όμως, ένας προσκυνητής Ινδός έκλεψε λίγους καρπούς και φύτεψε τους σπόρους στην πατρίδα του, κοντά στην ακτή του Μαλαμπάρ. Έτσι η καλλιέργεια του καφέ ξέφυγε για πρώτη φορά από την Αραβική χερσόνησο. Από την Ινδία εξαπλώθηκε στην Ιάβα της Ινδονησίας. Από εκεί Ολλανδοί έμποροι έστειλαν δενδρύλλια στον Βοτανικό Κήπο του Αμστερνταμ. Σε λίγο τον απέκτησαν όλες οι σημαντικές βοτανικές συλλογές της Ευρώπης. Όταν λοιπόν τον 18ο αιώνα Ολλανδοί, Γάλλοι, Αγγλοι, Ισπανοί και Πορτογάλοι θαλασσοπόροι έστησαν τις αποικιακές αυτοκρατορίες τους, εισήγαγαν και την καλλιέργεια του καφέ στην Κεντρική και Νότιο Αμερική και τη Δυτική Αφρική. Η διάδοση της κατανάλωσης του καφέ στην Ευρώπη δεν έγινε χωρίς εμπόδια στην αρχή. Καθολικοί ιερείς διέδιδαν ότι ήταν εφεύρεση του Σατανά, ο οποίος έχοντας απαγορεύσει στους πιστούς του, δηλαδή στους μωαμεθανούς, να πίνουν κρασί γιατί συμβόλιζε το αίμα του Χριστού, τους είχε προσφέρει σε αντάλλαγμα αυτό το "κολασμένο μαύρο ρόφημα". Ο Πάπας Κλημέντιος ο VIIΙ όμως, δοκίμασε να πιει και βρήκε το άρωμα του καφέ τόσο ευχάριστο που έβγαλε την απόφαση ότι δεν μπορεί να είναι δημιούργημα του Διαβόλου! Και ο Αυτοκράτορας της Πρωσίας Φρειδερίκος ο II, αν και καφεκόπτης ο ίδιος, περιόρισε με διάταγμα την κατανάλωση του καφέ από τους υπηκόους του και τους προέτρεπε να πίνουν μπύρα όπως αυτός και οι αξιωματικοί του, προκειμένου να "αποκτούν δύναμη να πολεμούν και να κερδίζουν τις μάχες". Τίποτα όμως δεν μπορούσε πια να εμποδίσει την εξάπλωση του "σατανικού μαύρου υγρού".' Τα καφενεία ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια σε όλη την Ευρώπη και μέσα συγκεντρώνονταν άνθρωποι του πνεύματος και της τέχνης, πολιτικοί και αμφισβητίες. Στο "Cafe Grec"της Ρώμης σύχναζε ο Γκαίτε, ο Γκογκολ, ο Μέντελσον, ο Βάγκνερ και άλλοι, ενώ στο "Le Procope" του Παρισιού, ο Μαρά, ο Μπαλζακ, ο Ντιντερο, ο Βολτέρος, ο Γαμβέτας και η Γεωργία Σάνδη.
Η επίδραση του καφέ στον οργανισμό μαςΟ καφές είναι ο καρπός ενός θάμνου που ανήκει στην οικογένεια των Ρουβιιδών. Τα δύο σπουδαιότερα είδη είναι Coffea Arabica και Coffea Conefora robusta. Ο καρπός είναι μία ράγα που περιέχει δύο σπόρους, τους κόκκους του καφέ και χρειάζεται 6-14 μήνες για να ωριμάσει. Ένα δενδράκι παράγει 2,5 κιλά καρπούς το χρόνο που δίνουν 500 γραμμάρια πράσινου καφέ και 400 γραμμάρια ψημένου καφέ. Το ζενίθ της παραγωγής είναι στο 8ο με 10° έτος και από το 25° έτος πέφτει. Ποιος παράγει και ποιος πίνει; Η παγκόσμια παραγωγή αυξήθηκε κατά 46% από το 1960 (3.900τόνο/χρόνο) στο 1990 (5.700 τόνοι/ χρόνο).Τις τρεις πρώτες θέσεις έχουν η Βραζιλία, η Κολομβία και η Ινδονησία και ακολουθούν το Μεξικό, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γουατεμάλα. Τα 2/3 της παραγωγής πάντως καλύπτουν οι χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Αντίθετα, η μεγαλύτερη κατανάλωση γίνεται στις βιομηχανικές χώρες της Δύσης. Τα σκήπτρα κατέχουν η Σκανδιναβία (>10 κιλά πράσινου καφέ το χρόνο ανά κεφαλή). Ακολουθούν οι γερμανόφωνες (6-9 κιλά), η Γαλλία, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς (4-5,5 κιλά) και οι μεσογειακές χώρες. Στην Ελλάδα το 1986 καταναλώναμε κατά μέσο όρο 2,2 κιλά πράσινου καφέ το χρόνο ανά κεφαλή.
Περιεκτικότητα Καφεΐνης σε 150 ml ποτού - Αλεσμένος καφές 90mg
- Στιγμιαίος καφές 60mg
- Τσάι 40mg
- Κόκα κόλα 16mg
- Κακάο 4mg
- Decafeine 3mg
Απ' τη ράγα στο φλιτζάνιΣτις χώρες παραγωγής οι ράγες μαζεύονται με τα χέρια ή μηχανικά, ξεφλουδίζονται και οι δύο κόκκοι ξεχωρίζονται, πλένονται, στεγνώνονται και φορτώνονται σε σακιά. Στις χώρες κατανάλωσης οι πράσινοι κόκκοι καβουρδίζονται για 10 έως 15 λεπτά σε θερμοκρασία 100° C έως 230° C, οπότε αφυδατώνονται (η περιεκτικότητα σε νερό μειώνεται από 10% σε 1.3%), κιτρινίζουν και γίνονται τελικά σκούροι καστανοί, ενώ συγχρόνως εμπλουτίζονται σε άρωμα. Στη συνέχεια ο καφές αλέθεται χοντρά, μέτρια (γαλλικός), ψιλά (espresso), ή πολύ ψιλά(ελληνικός). Με λυοφιλοποίηση φτιάχνεται ο στιγμιαίος καφές (nes cafe), που διαλύεται εύκολα στο νερό, ενώ με πολυπλοκότερη τεχνική επιτυγχάνεται η απομάκρυνση της καφεΐνης με αποτέλεσμα τον ντεκαφεϊνέ (decafeine).
Συστατικά του καφέΤα διαφορετικά συστατικά που περιέχονται στον καφέ είναι πάνω από δύο χιλιάδες! Τα σημαντικότερα σε ποσότητα είναι οι υδατάνθρακες (347% της ξηρής μάζας καβουρδισμένου καφέ), τα λιπίδια (17%), οι πρωτεΐνες (14%), διάφορα οξέα, μεταλλικά άλατα (4%) και καφεΐνη (1%). Υπάρχουν επίσης και βιταμίνες, όπως η Β3 (ή νικοτινικό οξύ). Η καφεΐνη περιέχεται και σε άλλα αφεψήματα, σε πολύ μικρότερη όμως ποσότητα. Έτσι για παράδειγμα, ενώ ο καφές έχει 90mg/150ml, το τσάι έχει μόλις 40 mg, η κόκα κόλα 16mg και το κακάο 4mg. Ο καφές ντεκαφεϊνέ βέβαια περιέχει μόνο 3mg/150ml. Στην καφεΐνη οφείλει ουσιαστικά ο καφές τη δράση του στα διάφορα συστήματα του οργανισμού, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Επίδραση του καφέ στον οργανισμόΥπέρ Κατά Αύξηση της εγρήγορσης Αύξηση νευρικότητας, άγχους, αϋπνίας
Μείωση της χολολιθίασης Μπορεί να προκαλέσει εθισμό
Αύξηση των καύσεων του οργανισμού Αύξηση του κινδύνου αποβολής
Δεν είναι καρκινογόνος
Πολλά έχουν λεχθεί για την επίδραση του καφέ στην υγεία. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων των πολυάριθμων ερευνών που έχουν γίνει ως τώρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή, γιατί υπάρχουν διαφορές από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με την ηλικία, την ημερήσια ποσότητα καφέ, τη σύγχρονη λήψη οινοπνευματωδών και τις συνήθειες, όπως το κάπνισμα. Τα ηλικιωμένα άτομα είναι πιο ευαίσθητα στη δράση της καφεΐνης, ειδικά όσον αφορά στον ύπνο. Αντίθετα τα παιδιά δεν φαίνονται πιο ευάλωτα από τους ενηλίκους σε ελαφρές δόσεις καφέ. Στους καπνιστές η δράση της καφεΐνης είναι λιγότερο έντονη, ενώ αντίθετα η λήψη αλκοόλ ή αντισυλληπτικού χαπιού, μειώνει την αποβολή της από τον οργανισμό. Η πιο γνωστή επίδραση του καφέ αφορά στο νευρικό σύστημα. Σε λογικές ποσότητες βελτιώνει τις πνευματικές ικανότητες γιατί προκαλεί εγρήγορση και μείωση της ανίας. Στον εγκέφαλο η καφεΐνη προκαλεί αγγειοσυστολή, ενώ στα περιφερειακά αγγεία διαστολή. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που χρησιμοποιείται σε μερικά φάρμακα για την ημικρανία. Υπερβολική κατανάλωση προξενεί νευρικότητα, άγχος, αϋπνία. Στα περισσότερα άτομα τα ανεπιθύμητα συμπτώματα παρατηρούνται με κατανάλωση καφεΐνης άνω των 600mg/μέρα (=4 φλιτζάνια των 150mg). Αμερικανικές έρευνες έδειξαν ότι πολύ υψηλές ποσότητες καφέ (άνω των 5 γραμμαρίων καφεΐνης, δηλαδή 75 φλιτζάνια), προκαλούν δηλητηρίαση, τον καφεϊνισμό, που μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρο κώμα. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι μπορεί να παρατηρηθεί εθισμός στον καφέ, όχι λόγω καφεΐνης, αλλά από ένα άλλο συστατικό του, την μεθυλξανθίνη. Η επίδραση του καφέ στην καρδιά είναι και αυτή πολυσυζητημένη. Σε συνηθισμένες ποσότητες ούτε αύξηση της πίεσης προξενεί, ούτε ταχυκαρδία σε υγιή άτομα. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν η κατανάλωση υπερβεί τα 90mg(= φλιτζάνια των 150ml ) ή και σε μικρότερες ποσότητες σε άτομα που έχουν γνωστή ανωμαλία του καρδιακού ρυθμού. Ως προς το γαστρεντερολογικό σύστημα, κλασικά οι συμβουλές που δίνονται σε άτομα με διαφραγματοκήλη και παλινδρόμηση γαστρικού υγρού στον οισοφάγο με αίσθημα "καούρας", περιλαμβάνουν και απαγόρευση των ποτών που περιέχουν καφεΐνη. Τα αποτελέσματα όμως των ερευνών είναι αντικρουόμενα. Φαίνεται ότι υπάρχει ένα επίπεδο γαστρικής και εντερικής ευαισθησίας που διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ο καφές δεν πειράζει το συκώτι, αντίθετα μπορεί να αποτρέψει τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου είδους λίθων της χοληδόχου κύστης. Και μία χρήσιμη πληροφορία: η κατανάλωση καφέ λίγο πριν από τη λήψη αλκοόλ αυξάνει την απορρόφηση του τελευταίου. Στο αναπνευστικό επίπεδο έχει αποδειχθεί ότι ο καφές μειώνει τις κρίσεις άσθματος χάρη στη βρογχοδιαστολή που προκαλεί η καφεΐνη. Από ενδοκρινολογικής άποψης τώρα, παρατηρήθηκε ότι η ένταση των διαταραχών που έχουν οι γυναίκες πριν από την έμμηνο ρύση έχουν σχέση με την ποσότητα καφέ που καταναλώνουν. Χρειάζεται βέβαια μεγάλη προσοχή στην ερμηνεία αυτού του φαινομένου, γιατί υπάρχουν δυο πιθανές εξηγήσεις: ή ο καφές επιτείνει τα συμπτώματα ή εξ' αιτίας των συμπτωμάτων αυξάνεται η κατανάλωση καφέ...
Επίδραση στο μεταβολισμόΣε ορισμένα άτομα προκαλεί
* Βελτίωση της ημικρανίας
* Ταχυκαρδία
* Παλινδρόμηση γαστρικού υγρού στον οισοφάγο
* Διαταραχές εμμήνου ρήσεως
* Αύξηση σακχάρου, χοληστερίνης
* Αύξηση της αποβολής ασβεστίου
* Κίνδυνο άπνοιας του νεογέννητου μετά τη γέννηση.
Η καφεΐνη αυξάνει τη θερμογένεση μέσω του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και της έκκρισης αδρεναλίνης. Η δράση της αυτή είναι συνεργική με της εφεδρίνης και γι' αυτό έχουν παρασκευαστεί στη Δανία φαρμακευτικά σκευάσματα για την αγωγή της παχυσαρκίας που περιέχουν τις δύο ουσίες. Η δράση όμως αυτή της καφεΐνης στον βασικό μεταβολισμό παρατηρείται μόνον μεταγευματικά, δηλαδή τις 3 ώρες που ακολουθούν τη λήψη ικανής ποσότητας καφέ (>400mg καφείνης=4,5 φλιτζάνια καφέ). Ο Duloo έδειξε το 1989 ότι η ενεργειακή κατανάλωση ηρεμίας του 24ώρου αυξάνει μόνον αν η λήψη καφέ επαναλαμβάνεται κάθε 2 ώρες από τις 9:00 ως τις 19:00). Κατά τα άλλα ο καφές σε λογική ποσότητα δεν επηρεάζει τον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων. Σε πολύ μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει υπεργλυκαιμία σε παχύσαρκα διαβητικά άτομα και ακόμη να αυξήσει σε μικρό βαθμό τη χοληστερίνη του αίματος. Ο καφές περιέχει κάλιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο και φθόριο. Επίσης προκαλεί αύξηση της αποβολής του ασβεστίου στα ούρα. Αυτό δεν έχει επιπτώσεις παρά μόνον σε άτομα που η διατροφή τους δεν περιλαμβάνει επαρκή ποσότητα ασβεστίου. Τα στοιχεία που υπάρχουν σχετικά με την επίδραση της καφεΐνης στο μυϊκό σύστημα και στις αθλητικές επιδόσεις είναι αντιφατικά και κανένα συμπέρασμα, ούτε συμβουλή μπορεί να διατυπωθεί προς το παρόν. Σε λογικές ποσότητες πάντα, δεν φαίνεται να επιδρά αρνητικά στη γονιμότητα. Καλό είναι όμως πριν τη σύλ\ηψη και ο άνδρας και η γυναίκα να μειώσουν την κατανάλωση καφέ. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από τη γυναίκα, γιατί υπάρχουν στοιχεία που συνηγορούν σε αύξηση του κινδύνου αυτόματης αποβολής, που θα μπορούσε να οφείλεται σε συστατικό του καφέ, όπως το βενζοπυρένιο και το χλωρογενικό οξύ. Ο κίνδυνος βέβαια είναι 5 φορές μικρότερος του κινδύνου αποβολής από το κάπνισμα! Πάντως είναι αποδεδειγμένο ότι πολλά συστατικά μεταξύ των οποίων και η καφεΐνη διασχίζουν ελεύθερα τον πλακούντα και εισέρχονται στην κυκλοφορία του εμβρύου. Αντίθετα από την δράση του αλκοόλ και του τσιγάρου, λογική ποσότητα καφέ (<2 φλιτζάνια) δεν προκαλεί τερατογένεση, ούτε καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εμβρύου. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με την υπερβολική κατανάλωση, που αυξάνει συν τοις άλλοις και τον κίνδυνο άπνοιας αμέσως μετά τον τοκετό, λόγω απότομης πτώσης του επιπέδου καφεΐνης στο αίμα του νεογέννητου. Αλλά και κατά τη γαλουχία δεν πρέπει η λεχώνα να πίνει πάνω από 1 φλιτζάνι την ημέρα και καλύτερα αυτό να γίνεται αμέσως μετά από έναν θηλασμό γιατί η αποβολή της καφεΐνης από τον οργανισμό του νεογέννητου γίνεται με βραδύτερο ρυθμό και μπορεί να παρουσιαστεί εκνευρισμός και αϋπνία. Θα τελειώσουμε με το ερωτημα που λίγο-πολύ απασχολεί κάθε σύγχρονο άνθρωπο για κάθε τι που χρησιμοποιεί, τρώει, πίνει ή φοράει: σχετίζεται ο καφές με τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου; Με βεβαιότητα μπορούμε να απαντήσουμε αρνητικά σ' αυτή την ερώτηση για το σύνολο των υπόπτων καρκίνων για τους οποίους έγιναν έρευνες (οισοφάγου, στομάχου, εντέρου, ουροδόχου κύστεως, στήθους, προστάτου κ.λπ.). Πολλές υποψίες είχαν προκύψει ειδικά για τον καρκίνο του παγκρέατος ήδη από την δεκαετία του 1970, μετά από έρευνα του stocks σε 20 κράτη. Από τότε δημοσιεύθηκαν πολυάριθμες εργασίες πάνω στο θέμα. Επτά από αυτές είναι "ενοχοποιητικές", ενώ 21 σαφώς; "αθωωτικές". Έτσι μπορούμε να πούμε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος καρκίνου του παγκρέατος με λογική κατανάλωση καφέ.
Συμπερασματικά "το κολασμένο μαύρο ρόφημα" που πίνουν οι άνθρωποι εδώ και 11 αιώνες δεν είναι επικίνδυνο για την υγεία, φτάνει να ακολουθούμε, όπως και για καθετί, την αιώνια επίκαιρη αρχαία ρήση:
"παν μέτρον άριστον". Καφές και ομοιοπαθητικήΣε όσα άτομα παίρνουν ομοιοπαθητικά σκευάσματα απαγορεύεται η λήψη καφέ κατά τη διάρκεια της αγωγής και για ακόμη 2 χρόνια μετά, γιατί σύμφωνα με τους ομοιοπαθητικούς γιατρούς η καφεΐνη δρα ανασταλτικά στη θεραπεία και υπάρχει κίνδυνος αποτυχίας ή υποτροπής
πηγή: in.gr
Αποστολέας
Εκτύπωση
Σύνθετη αναζήτηση
