Γράφει η Αναστασία Δ. Κόκκαλη – Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος B.sc. (Hons)
για το mednutrition.gr

Ραδίκια, αντίδια, τσουκνίδα, σπανάκι, ρόκα, βλίτα, σπαράγγια, βρούβες, σέσκουλο… Ο κατάλογος είναι μακρύς αν προσπαθήσουμε να απαριθμήσουμε τα χόρτα της ελληνικής γης. Τα χόρτα είναι πραγματικά μία από τις πολυτιμότερες τροφές της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής, γεγονός το οποίο αμελούν πολλοί άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι.

Θρεπτικά απο την αρχαιότητα

Τα χόρτα ή λάχανα, όπως ονομάζονται σε κάποιες περιοχές της Μακεδονίας, είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για τον οργανισμό. Οι πρώτες αναφορές των θρεπτικών ιδιοτήτων που έχουν τα χόρτα καταγράφηκαν από την αρχαιότητα και φυσικά, επιβεβαιώνονται ακόμη και σήμερα. Για τους αρχαίους Έλληνες, τους Ρωμαίους, τους Κινέζους και τους Άραβες, τα χόρτα είχαν θεραπευτικές ιδιότητες είτε μαγειρεμένα σε διάφορα φαγητά, είτε ως αφεψήματα.

Ποικιλία σε γεύσεις και βιταμίνες

Συγκεκριμένα, τα ραδίκια είναι ίσως ένα από τα αγαπημένα άγρια χόρτα της Μεσογείου. Τρώγονται κυρίως βραστά, αλλά και ωμά σε σαλάτες και θεωρούνται ένα άριστο τονωτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Το ραδίκι διαθέτει διουρητικές ιδιότητες και ο ζωμός του αποτελεί ένα τονωτικό αφέψημα για τον οργανισμό, ιδιαίτερα αν συνδυαστεί με λίγες σταγόνες λεμονιού.

Ο Ησίοδος είχε πει: “Να φας τσουκνίδα για να προστατευτείς από όλες τις ασθένειες του έτους”. Αιώνες αργότερα, αποδείχτηκε ότι τα λόγια αυτά δεν έκρυβαν καμία υπερβολή. Πράγματι, το μικρό αυτό φυτό είναι αρκετά πολύτιμο, πλούσιο σε βιταμίνη Α και C, σίδηρο, κάλιο, μαγγάνιο. Η αφθονία του σε καροτίνη Β θωρακίζει τον οργανισμό και προλαμβάνει την ανάπτυξη των «ελεύθερων ριζών», συμβάλλοντας στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Το μελισσόχορτο και η παπαρούνα (το λουλούδι της Θεάς Δήμητρας) θεωρούνται ελιξίρια της νεότητας και φυσικά ηρεμιστικά. Σύμφωνα με αναλύσεις, έχει διαπιστωθεί ότι τα χόρτα περιέχουν φλαβονοειδή, δηλαδή αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες προφυλάσσουν από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο.

Προσοχή σε παγίδες!

Η άνοιξη και ιδιαίτερα ο Απρίλιος είναι η ιδανική εποχή για την συλλογή των άγριων χορταρικών. Υπάρχουν όμως παγίδες σχετικά με αυτά, που καλό είναι να γνωρίζετε:

• Αποφεύγετε να μαζεύετε χόρτα από τις άκρες πολυσύχναστων δρόμων.
• Μη συλλέγετε χόρτα που δεν είστε σίγουροι ότι είναι βρώσιμα.
• Μαζεύετε μόνο τα πράσινα και υγιή φυτά, τα οποία είναι δροσερά.
• Μην ξεριζώνετε ποτέ τα χόρτα.
• Συλλέγετε χόρτα τα οποία θα καταναλώσετε μέσα στις επόμενες 5-6 ημέρες
  

Επίσης πρέπει να προσέχετε:

• Να μην αγοράζετε χόρτα που είναι ξεθωριασμένα και μαραμένα.
• Ρωτήστε τον πωλητή από πού τα συλλέγει.
• Μην διστάσετε να ζητήσετε από τον μανάβη σας χόρτα με παράξενα ονόματα, που θέλετε να δοκιμάσετε.
  

Σε κάθε περίπτωση, διατηρήστε τα χόρτα σε καλάθι ή σε βαμβακερό ύφασμα, αποφεύγοντας τις νάιλον σακούλες. Όταν βράσετε τα χόρτα, να αφήνετε το νερό να βράσει πολύ καλά πριν τα ρίξετε στην κατσαρόλα, ώστε να υπάρχει όσο γίνεται μικρότερη απώλεια θρεπτικών συστατικών. Επίσης, μην ψιλοκόβετε και μην πολτοποιείτε τα χόρτα, καθώς έτσι χάνεται μέρος των πολύτιμων ιδιοτήτων που έχουν.

Το φαρμακείο της φύσης είναι πλούσιο σε ποικιλία και είδη! Τα άγρια χόρτα και τα βότανα είναι αναρίθμητα. Η υψηλή θρεπτική τους αξία σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμίδες, τα καθιστά ιδανική τροφή για εσάς που προσέχετε την υγεία σας και την σιλουέτα σας. Από την παραδοσιακή κρητική χορτόπιτα, μέχρι τις σύγχρονες gourmet σαλάτες με ωμά χόρτα και φρούτα, αλλά και από το κρέας μαγειρεμένο με χόρτα μέχρι τις διαιτητικές χορτόσουπες, οι συνταγές είναι ατελείωτες! Διαλέξτε και γιατί όχι επινοήστε και δικές σας συνταγές και επωφεληθείτε τις ιδιότητες των άγριων χόρτων. Copyright NewLine

Τα βρώσιμα χόρτα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

1) Τα βραστά και 2) τα γιαχνερά ή γιαχνιστά .

Στα βραστά χόρτα περιλαμβάνονται τα άγρια και αυτοφυή όπως  βρούβες, ζώχοι, ραδίκια, χοιρομουρίδες, γλυκομάρουλα, γαλατσίδες, σταμναγκάθι, μαντηλίδες κ.α.

Αλλά και τα ήμερα και καλλιεργήσιμα όπως τα βλίτα, ο στύφνος, τα αντίδια, το σινάπι και τα λαχανικά τσιμούλια, λαχανοφυλλάδες, μπρόκολα, κουνουπίδι, πατζάρια κ.α.

   Μερικά από αυτά όπως τα ραδίκια, οι ζώχοι, οι γαλατσίδες, η ρόκα και το σταμναγκάθι τρώγονται και ωμά, σκέτα ή ανακατεμένα με τα ήμερα και καλλιεργήσιμα όπως τα αντίδια, τις παπούλες, τις κουκόμυτες κ.α. φτιάχνουμε την φανταστική ‘πράσινη σαλάτα’.

    Στα γιαχνερά περιλαμβάνονται όλα τα άγρια μυρωδάτα χόρτα όπως καυκαλίθρες, κουτσουνάδες, αρκαζίκοι, μυρώνια, αγριοσπάνακα, λάπαθα, παπαρούνες, τσουκνίδες, αγριόπρασα, αγριοσέλινο, μάραθο αλλά και οι ζώχοι οι γαλατσίδες και οι μαντιλίδες και τα καλλιεργήσιμα όπως σπανάκι, σέσκουλα, πράσα κ.α.

Με όλα αυτά σε μικρές αναλογίες και με τη μεγαλύτερη δυνατόν  ποικιλία φτιάχνουμε μυροδάτες πίτες και νόστιμα φαγητά.

   Αρχίστε να συλλέγετε και να καταναλώνετε άγρια χόρτα όλο το χειμώνα μέχρι τον Απρίλη και το Μάη. Αποφεύγετε τα καλλιεργήσιμα χωράφια γιατί έχουν κατάλοιπα από φυτοφάρμακα και λιπάσματα, προτιμάτε τα χέρσα και τους δέτες (πλαγιές). Αν δεν τα γνωρίζετε, ξεκινήστε στην αρχή με δυο-τρεις γνωστές και κοινές ποικιλίες, και σιγά-σιγά ρωτώντας πλουτίστε την κάμα σας.

• Στο μανάβη της γειτονιάς και στη λαϊκή αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία χορταρικών, φροντίστε να γίνουν απαραίτητα στο τραπέζι σας, άλλοτε βραστά, άλλοτε ωμά σαλάτα, αλλά και μαγειρευτά και σε πίτες
• Τρώτε χόρτα απαραιτήτως δυo φορές την εβδομάδα ή και περισότερο για υγεία και ευεξία.Το χειμώνα άγρια αυτοφυή και το καλοκαίρι ήμερα καλλιεργήσιμα.
• Με βραστά χόρτα συνοδεύστε τα όσπρια, τα ψάρια (ψητά ή τηγανιτά) και τις ομελέτες.
• Όταν έχετε ψησταριά με μπριζόλες, παϊδάκια, μπιφτέκια. ή ψητό φούρνου φτιάξτε μια πλούσια πράσινη σαλάτα με κρεμμυδάκι και άνηθο.
• Με τα γιαχνερά φτιάξτε χορτοπιτάκια και μυρωδάτες πίτες με φέτα ή ξινομυζήθρα.
• Επίσης μαγειρέψτε νόστιμα φαγητά με κρέας, σουπιές, παστό μπακαλιάρο, χοχλιούς ή σκέτα με πατάτες πάντα με μπόλικο μάραθο και πράσα άγρια ή ήμερα.

	1. 11-03-2011 19:31
	Υπεροχο αρθρο και πολυ διαφωτιστικο! Μπράβο!

pastaflora

	2. 29-06-2011 23:11
	katatopistiko

nikou

Αν θέλετε να σχολιάσετε αυτή τη δημοσίευση, πρέπει να εγγραφείτε πρώτα.
Μόνο οι εγγεγραμμένοι χρήστες μπορούν να γράψουν ένα σχόλιο.
Παρακαλώ συνδεθείτε ή εγγραφείτε.