Ο τραυλισμός

Ο τραυλισμός εκδηλώνεται με διαφορετικό και ιδιαίτερο τρόπο σε κάθε παιδί και «συντηρείται» από διαφορετικούς λόγους, επομένως μπορούν να δοθούν μόνο κάποιες γενικές συμβουλές που έχουν αποδειχθεί χρήσιμες:
Μειώστε την ταχύτητα με την οποία μιλάτε στο παιδί. Εάν εσείς μειώσετε την ταχύτητα που μιλάτε, τότε και το παιδί θα πάψει να προσπαθεί να μιλήσει γρήγορα. Μην πείτε στο παιδί σας να μιλά αργά ή να μην βιάζεται. Αποφεύγετε να σχολιάζετε τον τρόπο που μιλάει. Μη σχολιάσετε τον τρόπο που αναπνέει και ποτέ μην του υποδείξετε να ελέγξει την αναπνοή του. Η προσπάθεια παρέμβασης σε μια λειτουργία που γίνεται αντανακλαστικά, όπως η αναπνοή και η ομιλία, μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα από τα επιδιωκόμενα. Σε αυτή την ηλικία και φάση δε θα πρέπει το παιδί να συνειδητοποιήσει ότι «κολλάει» όταν μιλά, ούτε να προσπαθήσει να βάλει σε έλεγχο την ομιλία του.
Κάνετε παύσεις στην ομιλία σας κατά τις οποίες το παιδί μπορεί να παρέμβει και να πει αυτό που θέλει.
Πολλές φορές η δυσχέρεια στη ροή συνυπάρχει με μια εξελικτική διαταραχή στο λόγο. Για να σας κατανοεί το παιδί χρησιμοποιείτε απλές και μικρές προτάσεις και κάνετε παύσεις ενδιάμεσα. Μη χρησιμοποιείτε δύσκολο λεξιλόγιο και φράσεις με συντακτική πολυπλοκότητα μεγαλύτερη από τις ικανότητες του παιδιού στην κατανόηση και στην έκφραση. Μη θέτετε υπερβολικούς , μη ρεαλιστικούς στόχους και μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από το παιδί σε επικοινωνιακούς και γνωστικούς τομείς.
Βγάλτε το παιδί από τον ρόλο του “απαντητή”. Μειώστε τον αριθμό των ερωτήσεων που κάνετε. Αντί να απαιτείτε συνέχεια μία απάντηση από το παιδί σχολιάστε αυτά που κάνει ή λέει δίνοντας βαρύτητα στο περιεχόμενο και όχι στον τρόπο της ομιλίας. Επαναλάβατε αυτό που μόλις είπε το παιδί με κανονική ροή και σωστές παύσεις όχι για να το διορθώσετε ή για να του δείξετε πώς πρέπει να το πει, αλλά για να το «εκθέσετε» σε ένα σωστό πρότυπο ομιλίας. Ταυτόχρονα, με αυτόν τον τρόπο, δίνετε το χρόνο και το δικαίωμα στο παιδί να συνεχίσει, να εμπλουτίσει ή να διαπραγματευτεί αυτό που έλεγε.
Μη ζητάτε από το παιδί να δίνει «αναφορά»: π.χ. «πώς τα πήγες στο σχολείο σήμερα;» Ξεκινήστε πρώτοι σχολιάζοντας την ημέρα σας και δώστε χρόνο στο παιδί να σας μιμηθεί αναφερόμενο στην δική του ημέρα.
Συζητάτε για αντικείμενα που υπάρχουν μπροστά στο παιδί ή για γεγονότα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή. Για το παιδί είναι πιο εύκολο να εκφραστεί λεκτικά για ό,τι συμβαίνει τώρα παρά για ό,τι συνέβη στο παρελθόν ή για αντικείμενα που δεν είναι μπροστά του ή που είναι αφηρημένα.
Το παιδί που τραυλίζει έχει ανάγκη να το ακούτε με προσοχή και με μεγάλη υπομονή. Προσπαθήστε να κοιτάτε στα μάτια το παιδί σας για όση ώρα σας μιλά , να μην το διακόπτετε και να του δίνετε όσο χρόνο χρειάζεται για να ολοκληρώσει αυτό που λέει.
Αποφύγετε να ολοκληρώνετε εσείς τις λέξεις ή φράσεις που λέει όταν δυσκολεύεται. Κάτι τέτοιο συνήθως προκαλεί μεγάλο εκνευρισμό. Ολοκληρώνοντας εσείς τις λέξεις διακόπτετε τη ροή της ομιλίας του, του δείχνετε ότι αποφασίζετε εσείς για εκείνο τι θέλει να πει και το οδηγείτε σε παραίτηση από την προσπάθεια να σας διορθώσει αν άλλο λέτε εσείς και άλλο ήθελε να πει εκείνο. Ολοκληρώνοντας εσείς τις λέξεις ή τις φράσεις του, του δίνετε την εντύπωση ότι πρέπει να βιαστεί και το ωθείτε στην παραίτηση της προσπάθειας επικοινωνίας.
Φροντίστε να του δίνετε αναπόσπαστη προσοχή. Κλείστε την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο όταν το παιδί σας μιλάει.
Δεν θα πρέπει να δείχνετε στο παιδί την αγωνία ή την αμηχανία σας για τον τρόπο που μιλάει. Εάν ωστόσο εκείνο εκφράσει κάποια ανησυχία για την ομιλία του, αναγνωρίστε την και μην την ακυρώσετε με πλαστούς ισχυρισμούς όπως “μα τι λες, δεν το είχα προσέξει ” ή “ποιος είπε κάτι τέτοιο”, προσέξτε όμως, να μην ενισχύσετε την ανησυχία του με τη δική σας αγωνία.
Οταν το παιδί αρχίζει να οργανώνει το λόγο του γύρω στα 2-3 χρόνια, δηλαδή να οικοδομεί φράσεις και να εμπλουτίζει τη σύνταξή του, συμβαίνει αρκετά συχνά να περνά από μια φάση, που μπορεί να διαρκεί από μερικές μέρες μέχρι και μερικές εβδομάδες, κατά τη διάρκεια της οποίας οι γονείς του παρατηρούν ότι επαναλαμβάνει ορισμένες φορές την ίδια συλλαβή ή κομπιάζει με τις λέξεις. Μπροστά σ' αυτές τις δυσκολίες, μιλάμε για "φυσιολογικό τραυλισμό", ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις, μειώνεται και εξαφανίζεται μόνος του.
Σε μερικά παιδιά, αυτός ο τραυλισμός συνεχίζεται και, αντί να μειώνεται, χειροτερεύει. Ο λόγος δηλαδή δεν ρέει πια ομαλά και μπορεί να συνοδεύεται από δυσκολίες στην αναπνοή ή/και από "τικ" των ματιών ή του κεφαλιού.
Πού μπορεί να οφείλεται αυτό το φαινόμενο;
Οι αιτίες, κατά κύριο λόγο, είναι ψυχολογικές.
Οταν αρχίζει να μιλάει το παιδί, με το λόγο του επικυρώνεται ως άτομο, διαφορετικό από τα άλλα. Εκφράζει την ατομικότητά του και επομένως τη συμφωνία καθώς και τη διαφωνία του, την αγάπη όσο και την απόρριψή του προς τους άλλους. Για την πλειοψηφία των παιδιών ο λόγος είναι ευπρόσδεκτος και βιώσιμος ως φορέας θετικών καθώς και αρνητικών συναισθημάτων.
Αλλα παιδιά όμως, δυσκολεύονται να δέχονται τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουν μέσα τους. Για παράδειγμα, το παιδί νομίζει ότι, άμα εκφράσει θυμό, δεν θα είναι πια "το καλό παιδί" που θέλουν οι γονείς του, και ότι αυτοί θα πάψουν να το αγαπάνε. Τον κρατάει λοιπόν μέσα του, όπου προκαλεί μεγάλη εσωτερική ένταση. Ετσι, ενώ το παιδί δείχνει συχνά "γλυκό, βολικό", μέσα του κρύβει ένταση και πολύ άγχος. Είναι αυτή η ψυχική σύγκρουση που εκφράζεται στο σώμα του με ένταση, και στην ομιλία του με τραυλισμό. Ο τραυλισμός είναι η κατάληξη μιας μεγάλης αλυσίδας, δηλαδή το σύμπτωμα αυτής της εσωτερικής σύγκρουσης.
ε κάθε περίπτωση εφαρμόζεται μια θεραπεία εξαρτώμενη από το οικογενειακό περιβάλλον, από το αίτημα των γονέων και του παιδιού. Αυτές οι προσεγγίσεις μπορεί να είναι οι εξής:

* ατομική ψυχοθεραπεία παιδιού
* οικογενειακή θεραπεία
* συζητήσεις με τους γονείς (ιδιαίτερα όταν τα παιδιά είναι σε μικρή ηλικία, 3-4 χρόνων).

Σ' αυτές τις θεραπείες προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί εμφανίστηκε ο τραυλισμός και να λύσουμε την ψυχική σύγκρουση που τον προκάλεσε. Είναι συχνά μια μακρόχρονη δουλειά, που όμως γίνεται σε βάθος και αποσκοπεί στην επαναφορά της γενικής ψυχικής ισορροπίας του παιδιού.

* λογοθεραπεία (ιδιαίτερα για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους).

Εδώ εφαρμόζουμε περισσότερο μια τεχνική βασισμένη στη χαλάρωση, στην αναπνοή καθώς και σε ασκήσεις φωνής. Είναι μια θεραπεία που διαρκεί λιγότερο και που αποσκοπεί στη μείωση του συμπτώματος, όχι όμως και στην επίλυση της αιτίας του.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

* Τριπλή τουλάχιστον επανάληψη μέρους μιας λέξης (π.χ. Θε θε θε λω)
* Τέτοιου είδους επαναλήψεις εμφανίζονται σε 2 τουλάχιστον λέξεις, σε ένα δείγμα 100 λέξεων
* Επαναλήψεις μέρους της λέξης που δεν συμβαδίζει ουσιαστικά με την συγκεκριμένη συλλαβή (π.χ. Θα θα θα θέλω)
* Επιμηκύνσεις διάρκειας άνω του ενός δευτερολέπτου.
(π.χ. Θθθθθθθθθθέλω)
* Συχνή εμφάνιση δευτερευόντων συμπτωμάτων, όπως π.χ. σφίξιμο γροθιών, σχηματισμός μορφασμών, χτύπημα ποδιού κλπ.
* Συναισθηματικές διαταραχές ως αντίδραση στον τραυλισμό π.χ. φόβος, οργή, απογοήτευση, ντροπή μ.α.
* Κοινωνική απόσυρση, μέσω της αποφυγής της ομιλίας υπό συγκεκριμένες συνθήκες
* Συμπεριφορά αποφυγής της ομιλίας: απόπειρα απόκρυψης του τραυλισμού, μέσω της διαρκούς μεταβολής των προτάσεων όπου αναμένεται να εμφανιστούν τα τραυλικά συμπτώματα, κάλυψη του στόματος με το χέρι κλπ.