ΚΑΛΥΜΝΟΣ : ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΣΧΑ, Η ΑΡΕΤΗ ΠΙΣΤΙΟΛΑ ΘΥΜΑΤΑΙ ...

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 28 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ
Μια…<ξένη> θυμάται…..

Μέρος 1ον.


Ήτανε τέτοια εποχή, εδώ και περίπου 9 μήνες είχαμε μετακομίσει οικογενειακώς στο νησί. Στην Κάλυμνο. Κι ήταν σαν χθες, τόσο φρέσκια είναι στην μνήμη μου η μέρα που αποφασίσαμε με τον άνδρα μου τον Δημήτρη και τα 2 μικρά παιδιά μας, να <..ξενιτευτούμε > για πρώτη φορά από τον τόπο που είναι το σπίτι μας .
26 Ιουλίου τότε μπαρκάραμε με όλο το νοικοκυριό μας, φορτώσαμε και το αυτοκινητάκι μας και τα παιδιά μας, με λίγα λόγια ότι είχαμε και δεν είχαμε, σε ένα καράβι που το έλεγαν ΟΜΗΡΟ, για να πάμε σε έναν τόπο που δεν γνωρίζαμε κανέναν!
Ταξιδέψαμε με 9 ½ μποφόρ , επί 14 ώρες! Κάποτε φθάσαμε.
Εγκατασταθήκαμε, σε ένα υπέροχο σπίτι, που θύμιζε το δικό μας στην Αθήνα, και προσπαθήσαμε να προσαρμοστούμε στην καινούργια ζωή στο καινούργιο περιβάλλον και την καινούργια κοινωνία.
Ο καιρός περνούσε, και περνούσε εύκολα, είτε με τις ασχολίες των παιδιών, είτε με την υπηρεσία του άνδρα μου, το νοικοκυριό μου, και με τις ασχολίες μου να συγκροτήσω τα ΝΕΛΕ και το Σ.Ε.Ο, είχα πάρει τις απαραίτητες κατευθύνσεις από την Αθήνα.
Πέρασε που λέτε ο χειμώνας, οι πρώτες γιορτές, οι Απόκριες και βαδίζαμε ολοταχώς για το Πάσχα.
Η οικογένειά μας είχε προσαρμοσθεί τέλεια. Αρχίσαμε να μαθαίνουμε τις συνήθειές του, ψιλομιλούσαμε την ντοπιολαλιά τους που προέρχεται από την αρχαία ελληνική δωρική διάλεκτο, τόσον οι λέξεις οι εκφράσεις και οι ιδιωματισμοί τους.
Έμαθα να μαγειρεύω τα φαγητά τους, να πλέκω τις δαντέλες τους , να κεντώ σχέδια από τα καββάδια τους (τις πανάκριβες παραδοσιακές τους φορεσιές!), και γενικά προσπάθησα να μάθω τα έθιμά τους, και να προσαρμοστούμε γενικά.
Θα μου πείτε μα τόσο διαφορετικά ήταν εκεί; Ναι , ήταν διαφορετικά. Κάθε τι που έκαναν είχε τις παραδόσεις του. Και αυτό το προσέχουν πάρα πολύ στο νησί τούτο. Υπεράνω όλων η Παράδοση! Όλα τα τηρούσαν με παραδοσιακή ακρίβεια χωρίς να ξεφεύγουν από την θρησκεία, ούτε τα Ελληνικά έθιμα.

Ήταν λοιπόν πολύ χαρακτηριστικές τούτες οι μέρες που περνούσαμε στο νησί. Οι μέρες της Σαρακοστής, που την γιόρταζαν με τον δικό τους τρόπο…..

Προετοιμαζόμενοι για την Λαμπρή, λοιπόν το κρατούσαν Νήστευαν. Όλοι. ! Οι δρόμοι από όπου να πέρναγες μοσχομύριζαν <φύλλα>, τι είναι τα ..<φύλλα> ; μα, τα ντολμαδάκια , τα γιαλαντζί μόνον με ρύζι νηστήσιμα, άντε και με λίγο γιαούρτι από επάνω ή λαδολέμονο με λίγο αλευράκι δεμένη σάλτσα. Άλλο προσφιλές φαγητό τους ήταν εκτός από τα θαλασσινά τους που δεν ξεχνιούνται με τίποτα, τα ρεβίθια πλακί με ντομάτα στο φούρνο, σαν τους γίγαντες που κάνουμε εμείς εδώ. Μακαρονάδα με ταχίνι, και χίλιες δύο νοστιμιές που έκαναν τα στενά δρομάκια τους να μοσχομυρίζουν. Όλα αυτά τα συνόδευαν με επιδόρπιο τα υπέροχα μανταρίνια τα χιώτικης ράτσας τεράστια και αφράτα, και τα γλυκομαντάρινα τις κλημεντίνες από το Βαθύ της Καλύμνου, που μόνον εκεί τα καλλιεργούσαν αποκλειστικά τότε.

Περπατώντας ανάμεσα σε αυτά τις μέρες τούτες, έβλεπες δίπλα σου να τρέχουν κοπάδια από αρνάκια μικρά ή μεγάλα πλατύνουρρα (χιώτικης ράτσα), και να βελάζουν…Το ίδιο και μέσα στο πλοίο που έφερε τους γονείς μου από τον Πειραιά. Είχαν επιβιβαστεί από κάποιο άλλο νησί για να πάνε να τα πουλήσουν.
.Όλα είχαν από έναν κόκκινο σταυρό στο κούτελό τους. Είχαν το σημάδι του αμνού του Θεού!…
Ταξίδεψαν από άλλα νησιά με βοσκοτόπια, για να έλθουν στο νησί. μιας και το νησί αυτό δεν φημίζεται για τα βοσκοτόπια του τα πολλά.
Καθώς περπατούσαν στους δρόμους ανάμεσα από τους ανθρώπους, έβγαιναν οι νοικοκυρές και αγόραζαν, ή έδιναν παραγγελιές στους βοσκούς σαν κι αυτή...: ..-<Εμένα θα μου το φέρεις το βοσκαρούι μου στην <4η ή 5η Υπερμάχω>, θέλω να το θρέψω λιγάκι και στο σπίτι μου, και να το χαρευτούν τα< παϊτζιά> μου>. -...<Αλήθεια πόσα μαϊτζιά κάνει το κιλό;> Και οι βοσκοί τους τα παρέδιδαν τα βοσκαρούια την ημέρα που ήθελαν , και έπαιρναν τα...<μαϊτζιά> τους οι βοσκοί στην πούγκα!.


Οι νοικοκυρές, ασβεστώνανε τις μάντρες από τα σπίτια και πλένανε τα χαλιά τους, οι άνδρες επισκεύαζαν τους φούρνους τους (κάθε σπίτι απαραίτητα είχε τον δικό του) που ήταν πολύ ψηλοί και στενοί για να χωράει όρθιο το στεγανό πιθάρι με το <μουούρι>. Ή το τσίγκινο κουτί αν δεν είχανε πιθάρι.
Ο τσουκαλάς έκανε χρυσές δουλειές, αυτές τις μέρες, δεν προλάβαινε να κάνει πιθάρια χειροποίητα για τα μουούρια, και ο τενεκετζής το ίδιο, ευκαιρία ήταν και καιρός για να τα πουλήσουν επιτέλους! ( Όπως εμείς τους χαρταετούς την Καθαροδευτέρα)!

Όσο πλησίαζε ο καιρός οι δουλειές πλήθαιναν….

Φτάσαμε στο Λαζαροβδόμαδο, την εβδομάδα την Κουφή, που δεν είχε χαιρετισμούς!
Οι νοικοκυρές την παραμονή του Λαζάρου έφτιαχναν τα νηστίσιμα κουλουράκια της μεγάλη εβδομάδας, αλλά για την ημέρα του Λαζάρου έφτιαχναν τα <Λαζαράκια> εις ανάμνησιν του μεγάλου θαύματος του Χριστού!.

Τα Λαζαράκια δεν ήταν τίποτε δύσκολο, ήταν μια νηστίσιμη απλή συνταγή για κουλουράκια, ή σταφιδόψωμο (νηστίσιμο μαγιάτικο τσουρέκι), στα οποία έδιναν το σχήμα του ανθρώπου: δηλαδή είχαν σώμα πόδια χέρια κεφάλι και δυο γαρυφαλάκια για μάτια και ένα ξυλάκι κανέλας για στόμα.! Πολλές φορές τα χεράκια τους τα είχανε σταυρωμένα ή ανοιχτά σε έκταση. Συμβόλιζαν τον Άγιο Λάζαρο!

Ανήμερα λοιπόν του Λαζάρου, τα παιδιά ,κορίτσια και αγόρια (σημ. στην πατρίδα μου τον Βόλο, αποκλειστικά γίνεται μόνον από κορίτσια!), στόλιζαν από ένα καλάθι με λουλούδια, και γυρνούσαν στα σπίτια να τραγουδήσουν τον…Λάζαρο:

<¨Ηρθ΄ο Λάζαρος , ήλθαν τα Βάγια,
ήρθ΄η Κυριακή που τρών τα ψάρια,
σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι!
Ήρθ΄η μάνα σου από την πόλη,
Σούφερε χαρτί και κομπολόι….
Κλπ.
(έλεγε τι γράφει το χαρτί , και συνέχιζε… στο ..ψητό!)…
οι κοτούλες αυγά γεννούνε,
κι οι φωλίτσες τους δεν τα χωρούνε…!
Δώστε και σε μας να σας χαρούμε…!>
Τότε οι νοικοκυρές, τα φίλευαν απαραίτητα τους έδιναν Λαζαράκια, και αυγουλάκια, για να τα βάψουν την Μεγάλη Πέμπτη!

Οι άνδρες αυτήν την μέρα εκτός από το ψάρεμα για τα νηστίσιμα της θάλασσας , πρόσφεραν βοήθεια, όπου μπορούσαν, και κυρίως μαζί με τις γυναίκες καθάριζαν και προετοίμαζαν τις εκκλησίες για την αυριανή μέρα που θα την έντυναν πένθιμα, αλλά κυρίως κάνοντας τα <Βάγια>.

Εκεί δίπλα μας στην ενορία του Θεολόγου, στην Πόθια, είχε το μπακαλικάκι του και έμενε ο καλός μου φίλος , ο Μανωλιός ο Οικονόμου, γείτονας και μαθητής μου στα ΝΕΛΕ ! Έφτιαχνε υπέροχες χαλκογραφίες και ήταν ο καλλίτερός μου μαθητής!
Αυτός ο γλυκύτατος άνθρωπος, αγνός και απλοϊκός, πολύ θρησκευόμενος, και δεινός ψάλτης, είχε ακόμη μια ειδικότητα: Να φτιάχνει υπέροχα Βάγια! Ούτε λίγο , ούτε πολύ , έφτιαχνε τα καλλίτερα βάγια.!…
Συνήθως το πρωϊ του Λαζάρου κόβουν τα κλαδιά του Φοίνικα ΄(αυτά τα λένε Βάγια γιατί μαυτά υποδέχθηκαν τον Χριστό στ Ιεροσόλυμα το δείχνουν και οι εικόνες!) , κόβουν και μπόλικες δάφνες και μπουκετάκια από βιολέτες και φτιάχνουν ματσάκια που θα τα μοιράσει ο παπάς στους πιστούς για να τα βάλουμε στο εικόνισμα ανήμερα των Βαϊων. Με τα δε Βάγια στολίζουν τις πόρτες της εκκλησίας.

Ο Μανόλης όμως έκανε και κάτι άλλο, πιο όμορφο με τα βάγια, έσχιζε σε λεπτές λωρίδες τα φύλλα τους χωρίς να τα κόβει από το πελώριο δύο μέτρα περίπου κλαδί , και με πολλή επιδεξιότητα τα έπλεκε σαν κοτσιδάκια με τον τρόπο που πλέκουμε τις σερπαντίνες τις Απόκριες, και έφτιαχνε έτσι το κλαρί να κρέμονται αμέτρητα κοτσιδάκια…!
Παράλληλα έφτιαχνε πλέκοντας τις λωρίδες ξεχωριστά πολύ όμορφα γαϊδουράκια με έναν σταυρό γερμένο στην πλάτη τους καρφωμένο, και τα κόλλαγε επάνω στα βάγια με τα κοτσιδάκια.
Έφτιαχνε επίσης πλέκοντας πάντα τα ίδια φύλλα σε λωρίδες αυγά σαν αχλαδάκια να κρέμονται ανάμεσα από τα κοτσιδάκια.
Ατέλειωτες ώρες ήθελε να φτιάξει το κάθε ένα! Ώρες υπομονής!

Το γαιδουράκι με τον Σταυρό συμβόλιζε τον Αμνό του Θεού , τον Χριστό ο οποίος εισήλθε στα Ιεροσόλυμα καθήμενος επί πώλου όνου!…
Τα αχλαδάκια συμβολίζουν τα πασχαλιάτικα αυγά που θα βαφτούν σε μερικές μέρες.

Έφτιαχνε πολλά για να στολίσει τον Άγιο Γιάννη τον Θεολόγο, στόλιζε με αυτά και τα βάζα του εμπρός στην ωραία Πύλη, και έφτιαχνε και καναδυό και τα πρόσφερε σε αυτούς που εκτιμούσε, εκείνη την ημέρα μαζί με τις ευχές του για καλό Πάσχα.
Ακόμη φυλάω ένα από αυτά που μου έκανε την τιμή να μου χαρίσει, (ήταν σαν το μπόι μου , και τώρα έχει συρρικνωθεί!), το βλέπω και τον θυμούμαι με αγάπη, καλή του ώρα , όπου και νάναι!…΄

Μέσα στην μελαγχολία των ημερών αυτών, μέσα στον πυρετό των ετοιμασιών για την Μεγάλη Χαρά, ωστόσο υπήρχαν και στιγμές χαράς, ήταν ο ερχομός όσων ξενιτεμένων μπορούσαν να έλθουν στο νησί .
Όπου και νάναι οι Καλυμνιοί μετανάστες ή ταξιδεύουν Χριστούγεννα και Πασχαλιά θέλουν και έχουν όνειρό τους το νησί τους! Να ανταμώσουν τους δικούς τους, γιαυτό και τα πλοία κάθε μέρα ξεφουρνίζουν αμέτρητες καραβιές με επιβάτες ξενιτεμένους. !
Γέμισε το νησί κόσμο!
Γέμισε αδέλφια και ξαδέλφια και παιδιά!
Η προβλήτα του λιμανιού γέμισε από κόσμο , που με δάκρυα χαράς στα μάτια τους καλωσόριζαν!
¨Όλη η Κάλυμνος στο λιμάνι, όλη η Κάλυμνος στο πόδι!
Και ποιος δεν έχει κάποιον να υποδεχθεί τέτοιες μέρες!
Οι Καλύμνιοι λένε πως σε σύγκριση με τον πληθυσμό τον μόνιμο που έχει τώρα το νησί, στην πραγματικότητα οι Καλύμνιοι μαζί με τους ξενιτεμένους στο Τάρπον Σπρίνγκς της Αμερικής ,στο Ντάργουινγκ , Μελβούρνη, Σίδνεϋ, Γαλλία και Βέλγιο, πρέπει να είναι πέντε φορές περισσότεροι.! Τόσους πολλούς ξενιτεμένους έχει!
Επόμενον λοιπόν είναι, ό,τι αγκαλιές και φιλιά, να γεμίζουν τα σπίτια!
Χαρά από τις βίζιτες, και στα καφενεία και καπηλειά τα τραταρίσματα , οι ρακές δίνουν και παίρνουν με το χταποδάκι στα κάρβουνα και το καλαμαράκι το γεμιστό και το μερμητζέλι (ντάκο κρητική κουκουβάκια) στις δόξες τους!.
Μοσχομυρίζει ο τόπος.!
Ανάμεσα τους οι παλιοί σφουγγαράδες να μαζεύουν χρήμα τα για τους …δυναμίτες, αλλά γιαυτό θα μιλουμε παρακάτω…!!!!

(Ακολουθεί το 2ο Μέρος!)

[ΜΟΥΟΥΡΙ ΚΑΛΥΜΝΙΚΟ ΑΡΝΙ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ Ορίτζιναλ]

ΜΙΑ ΞΕΝΗ ΘΥΜΑΤΑΙ…ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ  ΑΠΟ ΠΡΙΝ 28 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΤΕΤΟΙΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ!!!

                                          2ο Μέρος
                                           ------------

Είμαστε λοιπόν    έξω στην παραλία  κοντά στα ουζερί,  όπου ανταμώνανε   οι φίλοι με τους ξενιτεμένους , πίνανε τις ρακές τους,  και τρώγανε τους θαλασσινούς μεζέδες  από τα φρούτα της θάλασσας, που απλόχερα  οι ψαράδες και βουτηχτάδες είχαν  μαζέψει. ..Πίνανε και δεν χορταίνανε να μιλάνε να λένε τα νέα τους και τους καημούς τους για την ξενιτειά, που  μάλιστα κάπου κάπου  άκουγες και κάποιον να τους τραγουδάει, με το  παρακάτω παμπάλαιο βουσκαρουϊστικο τραγούδι  που έλεγε:

  …Ηπούλησα τα  ρίφκια μου,
ηπούλησα τ΄αρνιά μου,
και στην Γαλλία ήραξα
να ζήσω τα παϊτζιά μου!…

Στα σίερα  τσες στις φωτιές ,
με βάλαν να δουλέψω (δις),

τα ρίφια μου πεθύμησα ,
τσαμπάλια να τα πλέξω…

αλλά ρούγια  ρούγια  ρούγια,
τα μικρά τα… βοσκαρούγια,

αλλά ρούγιες ρούγιες ρούγιες,
τις μικρές τις βοσκαρούγιες.
Κλπ .κλπ.

μαυτόν τον τρόπο εκφραζόντουσαν κι έλεγαν  τους καημούς τους.
Για τους λόγους που  τους ώθησαν στην ξενιτειά, και πόσο επιθυμούσαν να γύριζαν πίσω  κι ας ξαναβοσκούσαν τα προβατάκια τους και τα κατσικάκια τους…Αρκεί να ήταν στον τόπο τους. …!!! Και δώστου  συνέχιζαν να κατεβάζουν τα κεράσματα και τις ρακές!…

Έτσι λοιπόν  ξεκινούσε η Μεγαλοβδομάδα.
Οι νοικοκυρές είχαν τις φούριες τους,  γιατί  εκτός από το νοικοκυριό, είχαν κι άλλες ασχολίες,  όπως: 
Τις επισκέψεις  στον Άγιο Μάμμα, διότι μέρες που ήτανε, δεν έπρεπε να  μείνουν παραπονεμένες  οι ψυχές που χάθηκα!
΄Έπρεπε να πάνε να ανάψουν τα καντήλια  να ρίξουν μπόλικο θυμίαμα (κι αυτό οι Καλυμνιές δεν το λυπόντουσαν), και να ανάψουν κεριά, που οπωσδήποτε έπρεπε να κάψουν  μέχρι το τέλος, ή τουλάχιστον  μέχρι κάτω από την μέση τους  για να συναντήσουν τις…ψυχές  στον άλλο κόσμο! Να πάει το μήνυμά της αγάπης τους με την δύναμη της φλόγας  του κεριού, μέχρι εκεί,  στον άλλο κόσμο,  να ευχαριστηθούν οι ψυχές!

Άλλη ασχολία των γυναικών  η εκκλησία  , που εκτός από την  παρακολούθηση  των  Ιερών Ακολουθιών, έπρεπε να  τις  περιποιούνται. , σε ότι ήταν  αναγκαίο.
Αλλά  πάνω από όλα, ήταν  την Μ. Πέμπτη, εκείνη η  ημέρας.   εκτός από τις πολλές  και ιδιαίτερες ασχολίες της π.χ.. βάψιμο αυγών , λαμπροκούλουρα κλπ,  ήταν αφιερωμένη  το κορύφωμα του Θείου Πάθους….!
Από καιρό ήδη , είχαν αρχίσει τα σχέδια πώς η κάθε ενορία θα στολίσει τον  Επιτάφιό της. Δεδομένου ό,τι  η Κάλυμνος  είναι κυρίως ένα  βραχώδες νησί, και δεν εφημίζετο (τότε)  να έχει πολλά  λουλούδια, ή  θερμοκήπια , ότι ερχόταν μόνον μέσω Κω, κι αυτά  συνήθως με αεροπλάνο από  Αθήνα.!  (Τώρα βέβαια πολλά έχουν αλλάξει εκεί!)

Ελλείψει λοιπόν άφθονων λουλουδιών,  είχαν βρει έναν  άλλον  πολύ διαφορετικό τρόπον  καλύψουν το κενό των λουλουδιών. Και ο τρόπος αυτός ήταν τα υφάσματα!!!
Μάλιστα καλά ακούσατε! Τα… υ-φά-σμα-τα!!! Αν είναι δυνατόν  είπα μόλις το άκουσα!…Κι όμως  για τους  τρομερούς Καλυμνιούς  ΗΤΑΝ!!!
Πώς; Θα το μάθετε παρακάτω…..

Από  πολύ καιρό , από την αρχή της Σαρακοστής,  είχαν παραγγείλει στους ξενιτεμένους Καλύμνιους της Λυών και της  Μασσαλίας να τους στείλουν ότι πιο όμορφα τόπια  μονόχρωμα  μεταξωτά ή βέλπες (βελούδινα), ή σατέν  , ή μπροκάρ υφάσματα σε υπέροχες αποχρώσεις. Κάθε ενορία  θα είχε την δική της απόχρωση, και το δικό της σχέδιο…!
Τώρα  τα σχέδια , και πως γίνονταν αυτά: Με το ύφασμα σχημάτιζαν  φορεσιές , με σούρες, πιέτες , καπέτες, πέπλα, λουλούδια , κόμπους,  δίπλες, και έφτιαχναν ένα αποτέλεσμα που δύσκολα μπορεί να περιγράψω την ομορφιά του.!
Κάθε  Επιτάφιος ήταν αποκλειστικός και αλλιώτικος   σε ύφασμα, χρώμα, σχέδιο, και το βράδυ  που θα συναντιόντουσαν όλοι μαζί στην Πλατεία της Ενορίας του Χριστού ήταν όλοι μαζί ένα  πανόραμα! Όταν τους είδα όλους μαζί δεν πίστευα  στην ομορφιά που έβλεπα!
Όλοι αυτήν την δουλειά την έφτιαχναν σε μια νύκτα, το βράδυ της μεγάλης Πέμπτης οι  νέες Καλυμνιές, γιατί οι γηραιότερες  όλη την νύχτα ξενυκτούσαν τον Χριστό και τον μοιρολογούσαν…Φροντίζοντας να ανάβουν αμέτρητα κεριά από κερί μέλισσας και να καίγονται μέχρι το τέλος!!….

Οι άνδρες  είχαν άλλες ασχολίες, επισκεύαζαν τους φούρνους,  για να ψήσουν το Μ Σάββατο  το<Μουούρι> τους, θα μιλήσουμε παρακάτω για αυτό.
Άλλοι επίσης άνδρες,  ετοίμαζαν τον  Ιούδα, ένα αποκρουστικό κατασκεύασμα σαν σκιάχτρο και το κρεμούσαν   πάνω από τον κεντρικό δρόμο της Ενορίας  τους, εις ανάμνησιν της στιγνής προδοσίας του  Κυρίου μας! Αυτό το σκιάχτρο θα το έκαιγαν την Λαμπρή  προς Δόξαν  του Κυρίου, και σαν τιμωρία στον προδότη!

Οι νεότεροι , σφουγγαράδες  , και οι πιο παλικαράδες  είχαν   μια άλλη ασχολία: Πώς  θα γιορτάσουν με περισσότερο σαματά   την Δόξα της Ανάστασης του Χριστού.
Από μήνες  πριν  έκαναν έρανο μεταξύ των κατοίκων για να διατηρήσουν  ένα έθιμο , που χρειάζονταν χρήματα αρκετά.
Τούτο το Έθιμο εκείνη ακριβώς την χρονιά,  επέπρωτο να  αποβεί  Ο ΛΕ  ΘΡΙ Ο  για το νησί. Και έτυχε τότε που ήμασταν εκεί…
Ηταν  οι  ΔΥΝΑΜΙΤΕΣ !!! Ένα ΄Εθιμο που μακάρι  ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΕΙΧΑ ΖΗΣΕΙ ΠΟΤΕ!!!! Και που  εκείνη την  χρονιάς  βύθισε το νησί στο Πένθος! Χάνοντας 14  νέα παλικαριά και παιδιά! Και δεν θυμούμαι  τον μεγάλο αριθμό των τραυματιών!
Τα Χρήματα που μάζευαν τα ήθελαν για να αγοράσουν  ΜΠΑΡΟΥΤΙ να κάνουν ΔΥΝΑΜΙΤΕΣ! Όσο πιο πολλούς μπορούνε. ! Για να γιορτάσουν έτσι με …πατατράκ μεγάλο την Ανάσταση!!!.
Και, να τι έκαναν:
Έπαιρναν μεγάλα κουτιά από κονσέρβες ζαμπόν (που έκαναν εισαγωγή), και τα γέμιζαν με  μπαρούτι και πέτρες και χώμα και φυτίλι   και έτσι έφτιαχναν έναν δυναμίτη. Έτσι απλά!.
Τους δυναμίτες τους μετέφεραν στα <,Μαράσια > της Πόθιας, δηλαδή στους εκατέρωθεν πλαϊνούς  βραχώδεις λόφους που  αγκαλιάζουν την  Πόθια  την πολιτεία της Καλύμνου. Και από εκεί τους έριχναν  στο κενό  και όποιον πάρει ο…Χάρος!…
Όταν έφευγαν γι αυτό το πράγμα από το σπίτι τους δεν ήξερε κανείς αν θα ξαναγυρίσουν!….
Το βράδυ  της Μ. Παρασκευής από τον Επιτάφιο  κατά την περιφορά  άρχιζαν το νταβατούρι, και  σταματούσαν και συνέχιζαν το Μ. Σάββατο   το  βράδυ με αποκορύφωμα την Ανάσταση και το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα μετά το φαγητό. Μέχρι που το πλήρωσαν κανονικά και ήταν ημέρα Πασχαλιά που λέει και η παροιμία. Ε ΄αυτό έγινε. Στήθηκε ο κόσμος όλος στα μπαλκόνια να απολαύσουν το θέαμα, γιατί μεταξύ μας  όλοι τους καμαρώνουνε γιαυτήν την μοναδικότητα, όπως στις Βροντάδες στην Χίο, και στο Αγρίνιο με τα χαλκούνια!!
Ειδικά οι Καλυμνιοί,  οι οποίοι όχι απλώς καμαρώνουν, αλλά  συνεισφέρουν να αγοραστεί το…μπαρούτι, και αν είναι ξενιτεμένοι και δεν μπορούνε να είναι εκεί να …απολαύσουν το <θέαμα>, τότε φροντίζουν να πάρουν τηλέφωνο από την ξενιτιά, και παρακαλούν τους δικούς τους να αφήσουν το ακουστικό ανοικτό  για να ακούσουν τους κρότους!!! Πολλές φορές καλούν το  καφενείο του  Πν. Κέντρου του Αναγνωστηρίου <οι Μούσες> για να ακούσουν απλό το ανοικτό τηλέφωνο τους κρότους!!!!…….

Αλλά, << πολλές φορές φορές πάει η στάμνα στην βρύση, κάποτε όμως σπάει>>…!Έτσι και έγινε. ¨Ενας δυναμίτης έπεσε  επάνω στους άλλους  με αναμμένο φυτίλι, και το κακό που έγινε όπως σας είπα παραπάνω δεν περιγράφεται… Γέμισε  το νησί θρήνο ανήμερα το Πάσχα.!!
Τώρα  γιατί τα γράφω , απλά είναι και αυτά ιστορία της Καλύμνου και προς γνώσιν και συμμόρφωσιν!

Αλλάζω θέμα,  με τις αναμνήσεις  για το ψήσιμο του  Μουουριού  .
Αυτό ξεκινάει από το  Μ.Σάββατο κατά τις 10 το πρωϊ.
Σας παραθέτω για  άλλη μια φορά την συνταγή πως το φτιάχνουν:

ΜΟΥΟΥΡΙ ΚΑΛΥΜΝΙΚΟ  ΑΡΝΙ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΟρίτζιναλΧρειαζόμαστε:
1 μεγάλο  πήλινο κιούπι ψηλό, να χωράει ολόκληρο το αρνί  και να σκεπάζει από
 επάνω !  Χωρίς εσωτερικό γυάλωμα  , έτσι είναι το παραδοσιακό τους !    ή   ένα
λαμαρινένιο κιβώτιο διαστάσεων  1 μ.x 0,50 x 0,30   με το αντίστοιχο κάλυμμα,
η ένα ταψί πού να σκεπάζεται με ένα άλλο ίδιο.

Ψήνεται όρθιο, σφραγισμένο με το καπάκι του, και με προζύμι, για να μην φεύγουν οι ατμοί του, και αυτό φουρνίζεται μέσα  σε  υψηλούς φούρνους φτιαγμένους γιαυτό  τον σκοπό πού σφραγίζονται με λάσπη  μόλις φουρνιστεί. Αλίμονο  σε όποιον περνά ή παρευρίσκεται  εκεί,  εκείνη την ώρα!!!…. Τον λασπώνουν για το γούρι ότι ρούχο κι αν  φοράει !!! Και χωρίς καμιά παρεξήγηση!. Αυτό είναι έθιμο παλαιό βλέπετε!.. Η δε φωτιά να είναι σιγανή  όσο είναι στην κουζίνα  περίπου 120ο -130ο. Κ. Ψήνεται από τις 12 το μεσημέρι του Μ. Σαββάτου μέχρι τις  12 το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα! Σιγά σιγά. Και συνέχεια τροφοδοτούν και προσέχουν την φωτιά!
 
 Τα έψηναν  δε, σε πήλινο {μουούρι δηλαδή },  για να μην καπνίζουν  και να μην  βγαίνει η μυρωδιά,  και πάνε οι  πειρατές η οι Τούρκοι  και το  πάρουν……….
Για να βγάλουν το μουούρι από το πήλινο σκεύος, το έσπαζαν,  και επειδή  αυτό συμβολίζει τον τάφο του Αμνού του Θεού, από σεβασμό και μόνον , τα κομμάτια τα μάζευαν με προσοχή  και τα έθαβαν ή τα πετούσαν βαθιά στην θάλασσα!
Τώρα  που τέλειωσαν τα… εθιμοτυπικά και ιστορικά στοιχεία  μας ας πούμε   τα

Υλικά του: .
1 αρνί ολόκληρο, {Ανάλογο με το  πήλινο  σε μέγεθος!.}

-Σημ. Η γέμιση να είναι ανάλογη με  το μέγεθος  του αρνιού.

1 συκωταριά  ψιλοκομμένη,
1  κιλό κιμά μοσχαρίσιο,
1 κουτί ντομματάκια ψιλοκομμένα,
2 μεγάλες κουταλιές ντομάτα  πελτέ
 2 μικρά  κρεμμύδια ψιλοκομμένα;, 
½  κιλό ρύζι γλασσέ, αν θέλουμε βάζουμε  και περισσότερο ρύζι, ανάλογα με τα                    άτομα. Βέβαια όχι πολύ για να μην χάση την νοστιμάδα του το ΜΟΥΟΥΡΙ !!
λάδι για το σοτάρισμα,
1ποτήρι κόκκινο κρασί {προαιρετικό} !
½ -1 κιλό φέτα  ψιλοκομμένη ανάλογα πόσο είναι το αρνί , νάνε μπόλικη.
Λίγο μαϊντανό,
¼  κιλού  κεφαλοτύρι τριμμένο.
Λεμόνι για το λεμόνιασμα του αρνιού μέσα και έξω !
Αλάτι πιπέρι ρίγανη για την γέμιση και το αρνί.
Σπάγκος και βελόνα για δέσιμο και ράψιμο.
+ Προζύμι για το σφράγισμα του πήλινου!

Εκτέλεση
Σοτάρω  τον κιμά με τα κρεμμυδάκια , ψιλοκόβω και σοτάρω και την συκωταριά Σβήνω με κρασί. Ρίχνω τα ντοματάκια και τα  μυρωδικά αλάτι και πιπέρι και όλα τα υπόλοιπα. Τέλος βάζω το ρύζι πλυμένο και ρίχνω  το ανάλογο νερό  για να γίνει σπυρωτό. Χωρίς να βράσω καθόλου το ρύζι, αυτό θα βράσει στον φούρνο σιγά-σιγά   όλη την μέρα.           
Πλένω , στεγνώνω και λεμονιάζω   το αρνί.
Αλατοπιπερόνω το αρνί και το ριγανίζω  μέσα και έξω. 
Το γεμίζω με την γέμιση.
Κατόπιν    το ράβω και το βάζω στο πήλινο  ή στο ταψί.
Σφραγίζω το ταψί η το πήλινο με το προζύμι.
Το φουρνίζω από την προηγούμενη  ημέρα το μεσημέρι  και ψήνω  σιγά-σιγά στους 100ο  -120ο Κελσίου συνεχώς μέχρι την άλλη ημέρα το μεσημέρι στην ώρα πού το φούρνισα !
Δηλαδή το λιγότερο 24 – 26 ώρες.! 
Eίναι μεζές πεντανόστιμος, αλλά πολύ βαρύς και αυτό το κάνει, το πήλινο κιούπι πού δεν έχει εσωτερικό γυάλωμα! 
Στο μεταλλικό κουτί  η στο σκεπαστό ταψί είναι πολύ ελαφρύτερος  και   καλλίτερος !
                                                                             ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !


ΚΑΛΗ  ΑΝΑΣΤΑΣΗ  ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ  ΜΕ ΥΓΕΙΑ   Ε Ι Ρ Η Ν Η   ΚΑΙ   ΧΩΡΙΣ ΔΥΝΑΜΙΤΕΣ!!!!!

                   ΑΡΕΤΗ ΠΙΣΤΙΟΛΑ  Για το  greekmasa.gr  (pastaflora)!!!

Αρετή μου είμαι Καλυμνιά που όμως δεν μεγάλωσα στο νησί και τώρα με την οικογένεια μου ζω στην Πάτμο.
Έτσι μου 'ρχεται να τους πάρω όλους αύριο και να πάμε Κάλυμνο....................
ευτυχώς δεν σκοτώνονται πια παιδιά με τους δυναμίτες ,τραυματισμοί υπάρχουν βέβαια...........
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ  σε όλους!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Μακάρι, το εύχομαι, γιατί αυτό που έγινε τότε δεν ήταν και το καλλίτερο! Μια Πασχαλιά κάναμε στην Κάλυμνο, και μας την μαυρίσανε!Υποσχέθηκα στους συμπατριώτες σου φίλους  μου, και συμφώνησαν  αν μου δοθεί ευκαιρία να το γραψω για... παραδειγματισμό!!! Κατά άλλα  ήταν η ωραιότερη χρονιά της ζωής μας η χρονιά στην ΚΑΛΥΜΝΟ!!! ΚΑΙ ΠΆΝΤΑ ΤΗΝ ΘΥΜΟΥΜΑΣΤε ΜΕ ΑΓΑΠΗ!

ΚΑΛΑ ΝΑ ΠΕΡΑΣΗΣ  ΕΛΠΙΔΑΚΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ !!!!!![ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗΗΗΗΗΗΗΗ/color]

Πολύ όμορφες οι αναμνήσεις σας κυρία Αρετή! Και ο συνδυασμός νησί, Πάσχα, γυρισμός ξενιτεμένων...αχ...με έκανε να συγκινηθώ βραδιάτικα... Η περιγραφή σας ήταν πολύ ρομαντική...νοσταλγικά ρομαντική.. Να είστε πάντα καλά!

  Σε  ευχαριστώ γλυκειά μου , νάσαι και συ καλά και   ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!

Αγαπητη Αρετη
Πραγματικα μας συγκινησες με την ομορφη αφηγηση.
Τοσο ρεαλιστικη η περιγραφη, σαν να βρισκομαστε πραγματικα στο νησι. Μακαρι να ημασταν εκει!
Κανουμε υπομονη ομως μεχρι το καλοκαιρι!
Καλη Ανασταση & Καλο Πασχα!

Αρετη πολυ καλη αφηγηση!!!

Μαμά ,
Ωραία τα έγραψες, σάν νάσουνα χθές εκεί....!!!! όπως τα ζήσαμε ίδια!!!!!...Νάσαι καλά τί μου θύμησες....!!!

Μπράβο σου... μού έμοιασες..!!!!!

[ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!!!]

Μαμά ,

Μπήκα και εφέτος να το ...ξαναδιαβάσω....

Να ...ξαναθυμηθώ....

Πόσο μούλειψε η Κάλυμνος...!!!
Θάθελα να τα...ξαναζούσα αλλά χωρίς τους.... σκοτωμούς...ΑΝΑΙΜΑΚΤΑ...!!!!

Ωραία τα έγραψες, σάν νάσουνα χθές εκεί....!!!! όπως τα ζήσαμε ίδια!!!!!

...Νάσαι καλά τί μου θύμησες....!!!
Φιλιά στην Κάλυμνο και σε όλους τους  κατοίκους της...!!!

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!!!

[ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΧΙ ΔΥΝΑΜΙΤΕΣ!!!! ΓΙΟΡΤΑΣΤΕ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΜΑΚΤΑ!!!!ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ!!!!]

ΓΙΑ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΦΕΤΟΣ   ΣΤΕΛΛΩ ΤΙΣ ΕΥΧΕΣ ΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΛΕΒΕΝΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΛΥΜΝΟΥ  ΚΑΙ ΤΙΣ ΦΙΛΟΞΕΝΕΣ ΚΑΛΥΜΝΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ  ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΚΑΙ ΠΑΛΙ:


                                                ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΧΙ   ΔΥΝΑΜΙΤΕΣ!!!!
                                          ΓΙΟΡΤΑΣΤΕ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΜΑΚΤΑ!!!!ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ!!!!