Λειτουργικά τρόφιμα

Λειτουργικά τρόφιμα


Η επιστήμη στο… τραπέζι σας

Τα τελευταια έτη οι απαιτήσεις του κοινού από την αγορά τροφίμων έχουν αλλάξει δραματικά, αφού οι περισσότεροι αντιλαμβάνονται πλέον ότι δεν τρώμε μόνο για να ικανοποιήσουμε την πείνα ή τις γευστικές μας αναζητήσεις, αλλά και για να είμαστε υγιείς. Ετσι, παρατηρούμε πως μια νέα κατηγορία τροφίμων, τα λειτουργικά τρόφιμα, καταλαμβάνουν ολοένα μεγαλύτερη θέση στη διατροφή μας.

Τι είναι «λειτουργικά τρόφιμα»;

Ο όρος «λειτουργικά τρόφιμα» χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στην Ιαπωνία τη δεκαετία του ʼ80 για τρόφιμα που είχαν εμπλουτιστεί με συγκεκριμένα συστατικά, οπότε είχαν και ευεργετικές φυσιολογικές δράσεις. Η ιδέα για την προώθηση τέτοιων τροφίμων ανήκει σε Ιάπωνες επιστήμονες (1984), που μελέτησαν τη σχέση μεταξύ διατροφής, γευστικής ικανοποίησης, ενεργοποίησης φυσιολογικών συστημάτων (π.χ., ανοσοποιητικό) και εμπλουτισμού τροφίμων. Κατόπιν, η έρευνα για το σχεδιασμό προϊόντων πέρασε τόσο στην Αμερική όσο και την Ευρώπη. Ο επίσημος ορισμός τους κατά την Ευρωπαϊκή Ενωση αναφέρει: «Ενα τρόφιμο μπορεί να αποκαλείται λειτουργικό, εάν μαζί με τη βασική θρεπτική του δράση έχει ευεργετική επίδραση σε μία ή περισσότερες φυσιολογικές λειτουργίες, ώστε να βελτιώνει τη γενική κατάσταση υγείας ή/και να μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης κάποιας ασθένειας...».

Λειτουργικά αβγά

Τα αβγά είναι χρήσιμα ως λειτουργικά τρόφιμα, καθώς είναι αναλογικά πλούσια σε λιπαρά οξέα και συνδέονται σε λιποδιαλυτά συστατικά (π.χ., βιταμίνες Α, D, E και K). Στην παγκόσμια αγορά εμφανίστηκαν αβγά εμπλουτισμένα με ω-3 λιπαρά οξέα, σελήνιο, βιταμίνες D, E, B12 και φυλλικό οξύ, σε μια προσπάθεια αύξησης της διατροφικής τους αξίας μέσω της προσθήκης αντιοξειδωτικών και βιταμινών.

Δημητριακά

Τα δημητριακά μπορούν να δράσουν κι αυτά ως πρεβιοτικά. Οι υδατοδιαλυτές φυτικές ίνες που έχουν κάποια από αυτά ευνοούν την ανάπτυξη και τη λειτουργία των εντερικών βακτηρίων. Πέραν τούτου, τα δημητριακά πρωινού εμπλουτίζονται κατά κόρον με βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Το 2003 κυκλοφόρησε το πρώτο λευκό ψωμί με τη διατροφική αξία του μαύρου, όντας εμπλουτισμένο με βιταμίνες, φυτικές ίνες, σίδηρο, ψευδάργυρο και ινουλίνη σιταριού.

Πρεβιοτικά

Εδώ συναντούμε κυρίως γαλακτοκομικά προϊόντα και τρόφιμα παιδικής ηλικίας, όπως βρεφικό γάλα, παιδικές κρέμες και γιαούρτια. Παίρνουν το όνομά τους από τα μη πεπτά συστατικά με τα οποία έχουν εμπλουτιστεί. Τα συστατικά αυτά αποτελούν την τροφή των «καλών» βακτηρίων στο λεπτό και παχύ έντερο και είναι ιδιάζουσας σημασίας για τη σωστή ανάπτυξη του γαστρεντερολογικού συστήματος του παιδιού.

Προβιοτικά

Ονομάζονται τα τρόφιμα που είναι εμπλουτισμένα με καλλιέργειες ζωντανών μικροοργανισμών ομοίων με αυτών που φέρει φυσιολογικά ο άνθρωπος, κυρίως στο γαστρεντερικό περιβάλλον. Προστέθηκαν αρχικά σε γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι, ξινόγαλα), ενώ πρόσφατα επεκτάθηκε η χρήση ανάλογων καλλιεργειών μικροοργανισμών σε χυμούς φρούτων ή/και λαχανικών.

Μαργαρίνες

Από τα πιο διαδεδομένα. Εμπλουτίστηκαν με φυτοστερόλες, που θεωρείται ότι μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Στην ίδια κατεύθυνση, προστέθηκαν ω-3 λιπαρά οξέα, για την καλή υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Τέλος, αφαιρέθηκε περισσότερο από το 90% της χοληστερόλης του γάλακτος για να παρασκευαστεί βούτυρο χαμηλό σε χοληστερόλη.

Λειτουργικά ποτά

Μια άλλη κατηγορία τροφίμων είναι τα μη αλκοολούχα ποτά που έχουν εμπλουτιστεί με βιταμίνες Α, C ή Ε ή άλλα αντιοξειδωτικά στοιχεία. Στη συνέχεια εμφανίστηκαν ποτά όπως γάλα και χυμοί για μείωση χοληστερόλης (με ω-3 λιπαρά οξέα και σόγια), για υγιείς οφθαλμούς (με λουτεΐνη), για υγιή οστά (με ασβέστιο) κ.λπ.

Συμβιωτικά

Ετσι, προωθήθηκαν στην αγορά προϊόντα που φέρουν και τα κατάλληλα βακτήρια (προβιοτικά) αλλά και το θρεπτικό τους υπόστρωμα (πρεβιοτικά), αφού τα τελευταία ενισχύουν τη δράση των πρώτων. Η νέα κατηγορία λειτουργικών τροφίμων αναφέρεται ως συμβιωτικά τρόφιμα.


ΠΕΤΣΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ET Kουζίνα
TeAr.gr_________________