Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων

Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων

πηγη: εθνος

Στις 12 Μαΐου 1820: Γεννιέται στην Ιταλία η Φλόρενς Ναϊτινγκέιλ (το επίθετό της σημαίνει «αηδόνι»), Αγγλίδα που καθιέρωσε ιστορικά το λειτούργημα της νοσοκόμας ως επάγγελμα. Δημιούργησε σώμα αδελφών νοσοκόμων και προσέφερε τις υπηρεσίες της στον πόλεμο της Κριμαίας (1854-1856). Πέθανε το 1910.

Η Florence Nightingale ήταν η πρώτη νοσηλεύτρια που έθεσε τις βάσεις της επιστημονικής νοσηλευτικής και κατέστησε το νοσηλευτικό έργο κοινωνικό λειτούργημα. Ήταν πρωτοπόρος στην περιποίηση των ασθενών και μεταρρυθμιστής των μεθόδων υγιεινής των νοσοκομείων εκείνης της εποχής. Οι διορατικές μεταρρυθμίσεις της, έχουν επηρεάσει τη φύση της σύγχρονης υγειονομικής περίθαλψης και τα γραπτά της συνεχίζουν να 'ναι ένας πόρος για τις νοσοκόμες, τους διευθυντές υγείας και τους αρμόδιους για το σχεδιασμό.

Κρατώντας μια λάμπα στο χέρι περπατούσε ανάμεσα στους διαδρόμους, προκειμένου να παρακολουθήσει την πορεία των ασθενών της και να τους παρηγορήσει, αν χρειαζόταν, ακόμα και τις μεταμεσονύκτιες ώρες.

Απέκτησε, έτσι το όνομα «η Κυρία Με Τη Λάμπα»

Πολλές φορές τις συμβούλευε τα εξής: "Η αληθινή περιποίηση είναι μια υψηλή κλήση, μια αξιότιμη κλήση. Αλλά πώς βρίσκεται η τιμή; Να εργαστείτε σκληρά κατά τη διάρκεια της κατάρτισής σας, να μάθετε και να κάνετε όλα τα πράγματα τέλεια. Η τιμή δε βρίσκεται στην τοποθέτηση, απλά στην περιποίηση ή στη στολή σας. Η τιμή βρίσκεται στην αγάπη της τελειότητας, της συνέπειας, στο να εργαστείτε σκληρά, στο να εργαστείτε υπομονετικά, στο να είστε έτοιμες να πείτε όχι «Πόσο έξυπνη είμαι» αλλά «Δεν είμαι ακόμα αντάξια και θα ζήσω για να αξίζω να κληθώ εκπαιδευμένη νοσοκόμα»"

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: Δ': Η Αγία Με Τη Λάμπα

Η Φλωρεντία, κόρη του εύπορου γαιοκτήμονα William-Edward Nightingale Embley και της Frances, γεννήθηκε στη βίλα Colombaia στη Φλωρεντία της Ιταλίας -από κει πήρε και τ' όνομά της- στις 12 Μαΐου 1820. Είχε και μια μεγαλύτερη αδελφή, την Παρθενόπη, που γεννήθηκε στη Νάπολη (που είναι το ελληνικό όνομα για την αρχαία πόλη), κατά τη διάρκεια του "μήνα του μέλιτος" του νεαρού εύπορου ζευγαριού στην Ευρώπη, που διήρκεσε 2 (!) ολάκερα χρόνια. Όταν το ζεύγος επέστρεψε στη Βρετανία, μοίρασε το χρόνο του στα δυο. Εγκαταστάθηκαν τους θερινούς μήνες στο Lea Hurst στο Derbyshire και το χειμώνα στο Embley Habshire. To πρώτο, είναι πια έν εγκαταλελειμένο σπίτι, ενώ το δεύτερο είναι σχολείο. Σαν παιδί η Φλωρεντία είχε πολύ καλές σχέσεις με τον πατέρα της, ο οποίος ανέλαβε την εκπαίδευση αυτής και της αδελφής της. Καθώς ήταν απόφοιτος του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, παρέδιδε στα δυο κορίτσια μαθήματα ελληνικών, λατινικών, γαλλικών, γερμανικών, ιταλικών, ιστορίας, φιλοσοφίας και μαθηματικών. Η Φλωρεντία από μικρό παιδί είχε έφεση στη μελέτη, σε αντίθεση με την αδερφή της που υπερείχε στη ζωγραφική και τη ραπτική. Τα χρόνια πέρασαν κι η Φλωρεντία έγινε μια ζωηρή κι ελκυστική κοπέλα που εισέπραττε το θαυμασμό όλων. Η μητέρα της, αυταρχική γυναίκα, καθώς την έβλεπε να μεγαλώνει, το μόνο που σκεφτόταν ήταν να την αποκαταστήσει μ' ένα καλό σύζυγο, αλλ' αυτή είχε άλλες ανησυχίες.

Το 1837, κατά τη διαμονή της στο σπίτι τους στο Embley, η Φλωρεντία άκουσε μια φωνή, τη φωνή του Θεού, όπως χαρακτηριστικά υποστήριζε, να τη καλεί να εργαστεί γι' αυτόν, χωρίς όμως ακόμα να ξέρει πως. Επειδή ήτανε πολύ κοινωνικό άτομο, άρχισε να κάνει πολλές επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους στην ευρύτερη περιοχή. Όταν έτυχε να δει κι αρρώστους μεταξύ αυτών, έδειξε ενδιαφέρον. Ξεκίνησε να ερευνά νοσοκομεία της περιοχής κι αρρώστους και να προσπαθεί να βοηθήσει και τότε "είδε" πως ο Θεός την είχε καλέσει για να γίνει νοσοκόμα. Το 1844, ο θάνατος ενός άρρωστου σε κάποιο πτωχοκομείο του Λονδίνου, λόγω που 'ταν άπορος, προκάλεσε ένα μικρό σκάνδαλο κι η Φλωρεντία δέσμευσε την υποστήριξη του Charles Villiers -που μετά έγινε πρόεδρος- να καλύψει όταν βγει, το κενό στον Νόμο γι' αυτά τα θέματα, κι αυτό το περιστατικό εδραίωσε τη θέλησή της σ' αυτό που 'νιωθε πως είχε ταχτεί. Έτσι το 1845, αποφάσισε και το ανακοίνωσε στους γονείς της, που εναντιωθήκανε κατηγορηματικά στην απόφαση αυτή. Συνδέανε τη περιποίηση των ασθενών με τις γυναίκες της εργατικής τάξης κι επίσης, τον 19ο αιώνα, αυτή η εργασία δεν άρμοζε τάχα σε τόσο καλά μορφωμένες γυναίκες. Τέλος, επιμένανε, κόντρα στη δική της θέληση, πως ο ρόλος της έπρεπε να 'ναι, σύζυγος και καλή μητέρα κοντά σε κάποιον εξέχοντα γαμπρό της περιοχής.

Οι προστριβές θα συνεχίζονταν ακόμα για κάμποσο, ενώ παράλληλα αποφασίζεται, να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι στην Ευρώπη το 1846, μαζί με δυο οικογενειακούς φίλους: το ζεύγος Charles & Selina Bracebridge. Οι τρεις τους ταξιδέψανε σ' Ιταλία, Αίγυπτο, Ελλάδα κι επιστρέψανε το 1850, μέσω Γερμανίας, όπου πρόλαβαν εκεί να επισκεφθούν το Νοσοκομείο του Πάστορα Theodor Fliedner που παράλληλα ήτανε και Σχολή Διακονίας, στο Kaiserswerth, κοντά στο Dusseldorf. Παρ' όλ' αυτά, η επιθυμία της ενισχύθηκε σε μια συνάντηση που είχε με την Elizabeth Blackwell -γιατρό στις ΗΠΑ- στο νοσοκομείο του Αγίου Βαρθολομαίου στο Λονδίνο. Την ίδια περίπου εποχή, αρνήθηκε να παντρευτεί τον πολιτικό, ποιητή και Βαρώνο Richard Monckton Milnes Houghton, που δήλωνε μαγεμένος μαζί της -τη φλερτάριζε από το 1847-, κόντρα στη θέληση της μητέρας της. Επίσης, γνωρίζεται με τον Sidney Herbert και αναπτύσσεται αμοιβαίο αίσθημα μεταξύ τους. Όμως εκείνος είναι ήδη παντρεμμένος κι έτσι συμφωνούν να μείνουν ισόβιοι φίλοι. Γνωριμία και φιλία, που όπως θα δούμε στη συνέχεια θα βοηθήσει και τους δυο.

Τελικά, το 1851, ο πατέρας της της έδωσε την άδεια να γίνει νοσοκόμα. Έπειτα από ένα χρόνον απουσίας της λοιπόν, επιστρέφει ξανά για να καταρτιστεί ως νοσοκόμα, για τρεις μήνες στο Kaiserswerth. Ο πατέρας της, της είχε κόψει ένα επίδομα 500 λιρών, πράγμα που τη διευκόλυνε να ζει και να παρακολουθεί και τα μαθήματα, απρόσκοπτα. Δυο χρόνια αργότερα, στις 12 Αυγούστου 1853, διορίστηκε ως επιθεωρητής ενός νοσοκομείου στον αριθμό 1 της Harley Street, στο Λονδίνο, όπου και καθιερώθηκε.

Tο Μάρτη του 1854 κηρύχτηκεν ο Κριμαϊκός Πόλεμος (Ρωσία εναντίον Τουρκίας, Βρετανίας και Γαλλίας). Το Σεπτέμβριο, βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις αποβιβαστήκανε στη Κριμαία και πέτυχαν μια νίκη στην Alma. Μέσα όμως σε μερικές εβδομάδες περίπου 8.000 άτομα πάσχαν από χολέρα κι ελονοσία, πράγμα που συντάραξε τη βρετανική κοινή γνώμη και προκάλεσε τη δημόσια κατακραυγή, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναγκαστεί ν' αλλάξει τον τρόπο δράσης που 'χε μέχρι τότε. Η Φλωρεντία προσφέρθηκε εθελοντικά κι ο φίλος της, Υπουργός Πολέμου πλέον, Sidney Herbert, που τη γνώριζε κοινωνικά, αλλά και μέσω της προσφοράς της από την Οδό Χάρλευ, την έστειλε στη Τουρκία, στα νοσοκομεία των μετόπισθεν. Εντός τριών ημερών έφυγε από την Αγγλία, επικεφαλής μιας ομάδας 38 νοσηλευτριών.

Έφτασε στην Κωνσταντινούπολη, στο Σκούταρι (προάστιο από την ασιατική μεριά της Πόλης), όπου υπήρχαν οι βρετανικές ιατρικές εγκαταστάσεις για τους στρατιώτες, στις 4 Νοέμβρη του 1854. Στην αρχή, οι γιατροί εκεί τις είδανε με σκεπτικισμό και δεν τους αναθέσανε καμμιά δραστηριότητα. Σε δέκα μέρες όμως, όταν φτάσανε καινούργιοι τραυματίες από τη μάχη του Inkermann, τις χρειαστήκανε και με το παραπάνω. Εκεί η νεαρή μαχήτρια, είχε ν' αντιμετωπίσει κάτι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς τα στρατιωτικά νοσοκομεία βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση. Ήταν υπεύθυνη για την περίθαλψη πέντε χιλιάδων τραυματιών, που μέσα σε δύο μήνες διπλασιάστηκαν, ενώ οι νοσοκόμες που βρίσκονταν υπό την άμεση επίβλεψή της έφτασαν τις ογδόντα πέντε. Οι θάλαμοι ήταν γεμάτοι ποντίκια και ψύλλους κι η καθαριότητα σχεδόν ανύπαρκτη. Οι τραυματίες ήταν άπλυτοι, χωρίς σκεπάσματα, χωρίς κατάλληλη τροφή, φορούσαν ακόμα τις στολές του στρατού, που ήταν πολύ βρώμικες. Έπιπλα, ιματισμός και κλίνες δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των άμεσων νοσοκομειακών αναγκών. Οι τραυματίες κείτονταν στους διαδρόμους, πάνω σε ψάθες, ανάμεσα στις ακαθαρσίες. Κάτω από τέτοιες συνθήκες εμφανίστηκαν αρρώστιες όπως τύφος, χολέρα και δυσεντερία κι έτσι μεγάλωσε το ποσοστό θνησιμότητας στους πληγωμένους στρατιωτες. Όμως, η Φλωρεντία ανέπτυξε καταπληκτική και ρηξικέλευθη δραστηριότητα που 'μεινε ιστορική.

Χρειαζόταν, πράγματι, νοσηλεύτρια με ψυχικό σθένος και ξεχωριστή επιτηδειότητα για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. Έβαλε τους νοσοκόμους να καθαρίσουν τους ρυπαρούς θαλάμους και διαδρόμους και τις νοσοκόμες να κατασκευάσουν μαξιλάρια, στρώματα και ιματισμό για τους ασθενείς. Εγκατέστησε λουτρά, εξολόθρεψε τα έντομα και τα ποντίκια που μάστιζαν τα νοσοκομεία, προμηθεύτηκε νοσηλευτικό και φαρμακευτικό υλικό, φρόντισε για την αύξηση του αριθμού των γιατρών. Αργότερα, κατασκευάστηκαν μαγειρεία, πλυντήρια, καφενεία και δωμάτια για διάβασμα. Υπερνικώντας τα εμπόδια κατάφερε να μετατρέψει ένα χώρο τρόμου σε παράδεισο, όπου οι ασθενείς μπορούσαν να αναρρώσουν. Τέλος, η "κυρία προϊσταμένη" λειτούργησε και σαν... τραπεζίτης, φροντίζοντας να στέλνει τους μισθούς των στρατιωτών, πίσω στη πατρίδα και στις οικογένειές τους. Κέρδισε λοιπόν έτσι τον θαυμασμό, τη λατρεία και τον αμμέριστο σεβασμό των βρετανών στρατιωτών.

Παρόλαυτά, οι ανώτεροι στρατιωτικοί υπάλληλοι και γιατροί αντιτέθηκαν στις απόψεις της σχετικά με τη μεταρρύθμιση των στρατιωτικών νοσοκομείων. Έβλεπαν με καχυποψία τις ενέργειές της, ερμήνευαν τα σχόλιά της ως επίθεση στον επαγγελματισμό τους και γενικά την έκαναν να αισθανθεί ανεπιθύμητη. Τελικά, κατάφερε να εξαλείψει τις αντιδράσεις αυτές, εφόσον σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κατόρθωσε να περιορίσει τις κύριες αιτίες θνησιμότητας των τραυματιών (μολύνσεις, επιδημικές νόσους, κ.α.). Η ίδια περνούσε πολλές ώρες μέσα στους θαλάμους, μέρα και νύχτα, και δεν υπήρχε σχεδόν κανένας στρατιώτης που να μην τον είχε περιποιηθεί προσωπικά. Κρατώντας μια λάμπα στο χέρι περπατούσε ανάμεσα στους διαδρόμους, προκειμένου να παρακολουθήσει την πορεία των ασθενών της και να τους παρηγορήσει, αν χρειαζόταν, ακόμα και τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Απέκτησε, έτσι το όνομα «η Κυρία Με Τη Λάμπα». Μέσα σε λίγους μήνες η Φλωρεντία κατάφερε να μειώσει τη θνησιμότητα από 40% σε 2,2%. Με την εργασία της απέδειξε πως η σωστή νοσηλεία μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές και πως η νοσηλευτική είναι επιστήμη και τέχνη μαζί, που όποιος την ασκεί πρέπει να τη διδαχθεί και να την αγαπήσει.

Με την ανάλυσή της η Φλωρεντία υποστήριζε ότι τα κοινωνικά θέματα μπορούν να μετρηθούν αντικειμενικά, να αναλυθούν μαθηματικά και να παρασταθούν γραφικά. Αυτό αποτελούσε μια καινοτομία για την εποχή: το να συλλέξει κάποιος στατιστικά στοιχεία, να τα ταξινομήσει σε πίνακα, να τα ερμηνεύσει και να τα αναπαραστήσει γραφικά. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι έθεσε τις βάσεις για την επιστήμη των εφαρμοσμένων στατιστικών. Επίσης, εκτός από τη συλλογή στοιχείων συστηματοποίησε και τις πρακτικές αρχειοθέτησης. Έτσι, μπορούσε να χρησιμοποιεί τα στοιχεία ως εργαλεία. Εφηύρε τα διαγράμματα που η στατιστική στην οποία αναφέρονται, εμφανίζεται σαν μια σφήνα σ' ένα κυκλικό διάγραμμα. Τέλος η είσοδος των γυναικών νοσοκόμων στα στρατιωτικά νοσοκομεία ήτανε πια γεγονός και μεγάλη πρόοδος, που οφειλότανε καθαρά σε κείνη.

Την άνοιξη του 1855 επισκέφθηκε τη Σεβαστούπολη, όπου επίσης εργάστηκε για την ανακαίνιση και βελτίωση των νοσηλευτικών μεθόδων. Εκεί προσβλήθηκε από τον επικίνδυνο κριμαϊκό πυρετό, αλλά απτόητη συνέχισε το έργο της. Παρέμεινε στην Κριμαία και μετά τον τερματισμό του πολέμου (Μάρτης 1856), ωσότου κι ο τελευταίος 'Αγγλος τραυματίας γυρίσει στην πατρίδα του. Στις 16 Μαρτη διορίστηκε, επισήμως, ως επιθεωρήτρια του τομέα αδελφών νοσοκόμων όλων των στρατιωτικών νοσοκομείων. Επέστρεψεν όμως από τη Κριμαία στις 7 Αυγούστου του 1856, 4 μήνες μετά την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης, αρνούμενη την επίσημη μεταφορά της στην πατρίδα, όπως κι οποιαδήποτε άλλη δημόσια υποδοχή. Ο λαός την υποδέχθηκε με τιμές εθνικής ηρωίδας, της έστησε μάλιστα κι άγαλμα στη Πλατεία Βατερλό. 'Ηταν εκείνο το διάστημα, η δημοφιλέστερη γυναίκα της Βρετανίας μετά τη βασίλισσα. Όμως αυτή είχε άλλα σχέδια. Τον Νοέμβρη του ίδιου χρόνου έπιασε δωμάτιο στο ξενοδοχείο Μπέρλινγκτον του Piccadilly στο Λονδίνο. Εκεί ήταν το κέντρο των επιχειρήσεών της, για την εκστρατεία στο να πείσει τη βρετανική κυβέρνηση να βελτιώσει την ιατρική περίθαλψη, τη διατροφή και τις συνθήκες διαβίωσης κι υγείας των βρετανών στρατιωτών. Όταν εκλέχτηκε πρόεδρος της υγειονομικής επιτροπής ο Sidney Herbert, εκείνη συνέχισε να κινεί τα νήματα παρασκηνιακά. Τονε στήριξε και τονε συμβούλευε πολλάκις.

Για τις ανεκτίμητες υπηρεσίες της η αγγλική κυβέρνηση δημιούργησε το ταμείο Florence Nightingale, όπου ο αγγλικός λαός μπορούσε να καταθέτει τις δωρεές του κι αυτό είχεν αρχίσει από το 1855. Το 1860, για τη συμβολή της στις στατιστικές στρατού και τις συγκριτικές στατιστικές νοσοκομείων, η Φλωρεντία έγινε η πρώτη γυναίκα που εκλέχτηκε στη Στατιστική Υπηρεσία. Την ίδια χρονιά, στις 9 Ιουλίου 1860, χρησιμοποιώντας από το ταμείο, 45.000 στερλίνες, ιδρύει τη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων Nightingale, στο νοσοκομείο St. Thomas, που ήταν μια σχολή πρωτοποριακή στο είδος της σ' όλο τον κόσμο. Στη Σχολή αυτή οι μαθήτριες διδάσκονταν θεωρητικά, αλλά και πρακτικά τη Νοσηλευτική Τέχνη. Η κυρία Sarah Wardroper, έγινε Προισταμένη του νέου σχολείου. Οι νοσοκόμες συμμετείχανε σε σεμινάρια και λαβαίνανε μονοετή κατάρτιση που περιλάμβανε και μερικές διαλέξεις αλλά ήταν κυρίως πρακτική εργασία θαλάμων υπό την επίβλεψη της Αδελφής Θαλάμου. Η "Δεσποινίς Νάιτινγκέιλ", -όπως τη φωνάζανε πάντα οι μαθήτριές της- επέβλεπε προσωπικά τις επιδόσεις των σεμιναρίων καθώς και τις εκθέσεις των Θαλάμων. Από το 1872 ειδικά που αφιερώθηκε πιότερο στη Σχολή, και για 30 σχεδόν συναπτά χρόνια, έγραφε στη λήξη του διδακτικού έτους μια προσωπική επιστολή για τις αποφοιτήσασες, γεμάτη με συμβουλές κι ενθάρρυνση. Έπειτα τους απένειμε τα βιβλιάρια νοσοκόμας και τις καλούσε για τσάι. Πολλές από τις μαθήτριες αυτής της σχολής, γίνανε καλές και γνωστές νοσοκόμες στη πάροδο των ετών και πλαισιώσανε πολλά από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Βρετανίας αλλά κι άλλων χωρών, όπως Αυστραλίας, Καναδά, Νέας Ζηλανδίας, ΗΠΑ κλπ.

Πολλές φορές τις συμβούλευε τα εξής: "Η αληθινή περιποίηση είναι μια υψηλή κλήση, μια αξιότιμη κλήση. Αλλά πώς βρίσκεται η τιμή; Να εργαστείτε σκληρά κατά τη διάρκεια της κατάρτισής σας, να μάθετε και να κάνετε όλα τα πράγματα τέλεια. Η τιμή δε βρίσκεται στην τοποθέτηση, απλά στην περιποίηση ή στη στολή σας. Η τιμή βρίσκεται στην αγάπη της τελειότητας, της συνέπειας, στο να εργαστείτε σκληρά, στο να εργαστείτε υπομονετικά, στο να είστε έτοιμες να πείτε όχι «Πόσο έξυπνη είμαι» αλλά «Δεν είμαι ακόμα αντάξια και θα ζήσω για να αξίζω να κληθώ εκπαιδευμένη νοσοκόμα»". Για τις απόφοιτες της Σχολής αυτής είχε συντάξει τον πρώτο όρκο της Διπλωματούχου Αδελφής Νοσοκόμου. Κάθε χρόνο αυξανόταν ο αριθμός των εκπαιδευομένων νοσοκόμων, με αποτέλεσμα μετά από 15 χρόνια όλα τα αγγλικά νοσοκομεία να 'χουν τουλάχιστον μια νοσηλεύτρια τύπου Nightingale. Όταν μια νοσηλεύτρια έφευγε από κοντά της για να αναλάβει ανεξάρτητη υπηρεσία, της έλεγε: "Θυμήσου πάντα ότι όπου βρίσκεσαι ο κόσμος θα παρακολουθεί και θα λεπτολογεί ό,τι κάνεις, όχι μόνο σαν νοσηλεύτρια, αλλά και σαν γυναίκα. Να προσπαθείς κάθε σου λέξη, κάθε σου πράξη να είναι στο ύψος της αποστολής σου, στο ύψος της γυναικείας σου μορφής". Ως δεύτερη, χρονολογικά, Σχολή θεωρείται η Σχολή του New England Hospital στη Βοστόνη της Μασαχουσέτης (1872) κι ως τρίτη στον κόσμο ιδρύθηκε στην Ελλάδα η Σχολή των Αδελφών του Ευαγγελισμού (1875). Επίσης, έπαιξε σπουδαίο ρόλο και στη μεταρρύθμιση των ασύλων.

Από το 1865 εγκαταστάθηκε στον αριθμό 10 της οδού Mayfair στο Λονδίνο κι εκτός από μερικές μετακινήσεις στο Embley ή στο Lea Hurst ή στο σπίτι της αδερφής της στο Claydon, έζησε κει μέχρι το θάνατό της, ανάπηρη. Όμως, ποτέ δεν είχε αποδειχθεί ότι έπασχε οργανικά από κάποια ασθένεια, καθώς η αναπηρία της ήταν εν μέρει νευρωτική κι εν μέρει σκόπιμη. Η όρασή της άρχισε να εξασθενεί σταδιακά, ώσπου το 1901 τυφλώθηκε εντελώς. Το χρονικό διάστημα που έμεινε στο κρεβάτι, είχε τεράστια αλληλογραφία και πολλούς επισκέπτες. Προς αναγνώριση της σκληρής εργασίας της είχε τιμηθεί από τη βασίλισσα Βικτωρία (1883) με το βασιλικό Ερυθρό Σταυρό. Επίσης, το 1907 ο βασιλιάς της απένειμε το παράσημο Αξίας. Ήταν η πρώτη φορά που γυναίκα έπαιρνε αυτό το παράσημο.

Στις 13 Αυγούστου 1910 και σ' ηλικία 90 ετών, πέθανε στο σπίτι της στο Λονδίνο. Πριν πεθάνει είχε εκφράσει την επιθυμία της να ενταφιαστεί στον οικογενειακό της τάφο, στο μικρό εξοχικό νεκροταφείο St. Margaret Church του East Yellow στο Χαμσάϊρ. Έτσι η προσφορά της βρετανικής κυβέρνησης για τον ενταφιασμό της στο Αββαείο του Γουεστμίνστερ (υψίστη τιμή), δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Η ημερομηνία της γέννησής της έχει οριστεί ως η διεθνής Ημέρα των Αδελφών Νοσοκόμων. Το 1912 θεσπίστηκε προς τιμήν της το μετάλλιο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, το οποίο δίδεται σε νοσοκόμες και νοσοκόμους που διακρίνονται στην άσκηση του λειτουργήματός τους. Στη πλατεία Βατερλό στο Λονδίνο υπάρχει ένα άγαλμά της. Ακόμα, η μορφή της κοσμεί ένα αγγλικό χαρτονόμισμα. Έχουν γυριστεί κινηματογραφικές ταινίες για τη ζωή της κι έχουν γραφτεί διάφορα βιβλία. Τέλος πρέπει να προστεθεί πως τουλάχιστον σε τρία από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Τουρκίας έχει δοθεί τ' όνομά της.

Κάποια από τα γραπτά της που γνωρίζουμε είναι τα εξής: Για την πρακτική κατάρτιση των διακονισσών στο ίδρυμα Kaiserswerth στο Ρήνο (1851), Μια συμβολή στην υγειονομική ιστορία του βρετανικού στρατού κατά τη διάρκεια του πρόσφατου πολέμου με τη Ρωσία (1859), Σημειώσεις για τα νοσοκομεία (1859) κι επανεκδίδονται εντελώς διαφορετικές (1863), Σημειώσεις για την περιποίηση: Αυτό που είναι, και τι δεν είναι (1860) και διάφορα άλλα -περίπου 200 βιβλία.

Τα γραπτά της μαζί με τις πράξεις της μας δίνουν μια ολοκληρωμένη αντίληψη για την υγειονομική περίθαλψη. Έχουν επηρεάσει το σύγχρονο υγειονομικό σύστημα και πολύ συχνά λαμβάνονται υπόψη απ' όλους όσους σχετίζονται με αυτό. Παράλληλα, όμως, μας παρουσιάζουν και την ηθική διαμόρφωση των ατόμων που ασχολούνται με ένα τέτοιο επάγγελμα-λειτούργημα. Αν δεν υπάρχει αυτή η ηθική διαμόρφωση, τότε τα πράγματα είναι ελλιπή, χωρίς βαθύτερο νόημα, χωρίς πραγματικό σκοπό, οπότε, και χωρίς το σωστό αποτέλεσμα. Η Florence Nightingale ήταν η πρώτη νοσηλεύτρια που έθεσε τις βάσεις της επιστημονικής νοσηλευτικής και κατέστησε το νοσηλευτικό έργο κοινωνικό λειτούργημα. Ήταν πρωτοπόρος στην περιποίηση των ασθενών και μεταρρυθμιστής των μεθόδων υγιεινής των νοσοκομείων εκείνης της εποχής. Οι διορατικές μεταρρυθμίσεις της, έχουν επηρεάσει τη φύση της σύγχρονης υγειονομικής περίθαλψης και τα γραπτά της συνεχίζουν να 'ναι ένας πόρος για τις νοσοκόμες, τους διευθυντές υγείας και τους αρμόδιους για το σχεδιασμό.