μοναχοπαιδια

Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Μοναχοπαίδια: Κακομαθημένα λόγω αποκλειστικότητας???

Πριν μερικές δεκαετίες η έκφραση 'μοναχοπαίδι' ήταν φορτισμένη με αρνητική σημασία, σύμφωνα με την κοινωνική ψυχολόγο του Πανεπιστημίου Rutgers Susan Newman, ενώ σήμερα το φαινόμενο των οικογενειών με ένα μόνο παιδί γίνεται όλο και συχνότερο. Η απόφαση του ζευγαριού να κάνει μόνο ένα παιδί δεν είναι εγωιστική, αλλά μπορεί ν' αντανακλά την ικανότητά τους ν' αναθρέψουν με τον καλύτερο τρόπο ένα παιδί.

Συχνά οι γονείς αναρωτιούνται: " τι είδος ζωής επιθυμώ;" και "τι θέλω για τα παιδιά μου;" και οι επιθυμίες τους καθορίζουν το μέγεθος της οικογένειας που θα κάνουν. Δεν υπάρχουν κανόνες ως το προς τα πόσα παιδιά θα πρέπει να έχει μια οικογένεια, γιατί δεν είναι το μέγεθός της που παίζει καθοριστικό ρόλο, αλλά η ποιότητα των σχέσεων γονιού-παιδιού και ο τρόπος ανατροφής του.

Το να αποκτήσει κανείς παιδιά δεν θα πρέπει να είναι ούτε αγγαρεία, ούτε υποχρέωση σε συγγενικές και κοινωνικές πιέσεις. Θα πρέπει πάντοτε να αποτελεί την επιθυμία των γονιών. Αν λοιπόν η επιθυμία των γονιών ικανοποιείται με την ύπαρξη ενός παιδιού και τη συναισθηματική σύνδεσή τους με αυτό, τότε γι' αυτή την οικογένεια η ύπαρξη ενός παιδιού τους δίνει ικανοποίηση.

Τα μοναχοπαίδια συνήθως φέρουν την ετικέτα με το αρνητικό χαρακτηριστικό 'εγωιστής', κάτι που προέκυψε από μια πολύ παλιά έρευνα, του 1896, η οποία βέβαια δεν μπορούσε να προβλέψει τις τεράστιες κοινωνικές αλλαγές στον επόμενο αιώνα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα μοναχοπαίδια δεν είναι πιο επιθετικά, μοναχικά, πιο εγωιστές από τα παιδιά που έχουν αδέλφια, ούτε και αρρωσταίνουν περισσότερο ή έχουν φανταστικούς φίλους.

Η λίστα με τους λόγους που οι γονείς επιθυμούν ένα μόνο παιδί μεγαλώνει συνέχεια:
Οι γυναίκες ενδιαφέρονται για την ολοκλήρωση των σπουδών τους και τη δημιουργία επαγγελματικής καριέρας, οπότε περιμένουν να κάνουν παιδί σε μεγαλύτερη ηλικία. Από φυσιολογικής άποψης είναι πιο δύσκολο και ως προς τη σύλληψη και ως προς τα γόνιμα χρόνια που μια γυναίκα έχει μπροστά της.
Μετά τη μητρότητα, η πλειοψηφία των γυναικών επιστρέφουν στην εργασία τους. Το μοίρασμα του χρόνου της ανάμεσα στο να είναι καλή μητέρα και εργαζόμενη συχνά είναι πρόκληση και η ύπαρξη δεύτερου παιδιού γίνεται απαγορευτική.
Το κόστος των παιδιών έχει αυξηθεί κατακόρυφα, αν υπολογίσει κανείς την οικονομική επιβάρυνση για παιδικό σταθμό, ιδιωτικό σχολείο, έξοδα μόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων στη συνέχεια πανεπιστημιακών σπουδών.
Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των δεύτερων γάμων, πολλές γυναίκες και άντρες έχουν παιδιά από τον πρώτο τους γάμο και στον δεύτερο επιθυμούν να κάνουν μόνο ένα, ως επισφράγισμα της νέας τους συζυγικής σχέσης.

Προκλήσεις
Υπάρχουν ορισμένες ιδιομορφίες όταν η οικογένεια έχει μοναχοπαίδι: κυρίως, το παιδί βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής και οι γονείς (και οι παππούδες και οι γιαγιάδες) επενδύουν υπερβολικά επάνω του και προσπαθούν να το κάνουν σούπερ-παιδί.

Η κοινωνικοποίηση ενός παιδιού χωρίς αδέρφια, η ικανότητά του να μάθει να μοιράζεται, να περιμένει και να μην ικανοποιούνται αυτομάτως όλες του οι επιθυμίες αποτελούν εφόδια που τα αποκτά κανείς ευκολότερα σε μια οικογένεια όπου υπάρχουν και άλλα αδέρφια. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν και άλλοι τρόποι απόκτησής τους, όπως η κοινωνικοποίηση στον παιδικό σταθμό και το σχολείο.

Οι γονείς με μοναχοπαίδι συχνά επενδύουν όλες τους τις ελπίδες σε αυτό το παιδί και πολλές φορές το αντιμετωπίζουν ως την μελλοντική εκπλήρωση των προσωπικών τους ονείρων και φιλοδοξιών. Κάτι τέτοιο δημιουργεί υπερβολική πίεση σ' ένα παιδί και μπορεί να το μπλοκάρει και να μην του επιτρέψει μια ομαλή ψυχολογική ανάπτυξη.

Τι να κάνουν οι γονείς
Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς αναθρέφουν τα παιδιά τους σχετίζεται πολύ περισσότερο με τη συμπεριφορά του παιδιού και το μελλοντικό της αποτέλεσμα, παρά με τον αριθμό αδερφιών που το παιδί έχει.

Οι περισσότερες παγίδες στις οποίες πέφτουν οι γονείς είναι 'παγκόσμιες', και ισχύουν είτε για ένα είτε για περισσότερα παιδιά. Απλώς, όταν πρόκειται για ένα παιδί, οι παγίδες αυτές είναι εντονότερες και απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή.

Μοναχοπαίδια: Πως να βελτιώσετε την αυτοπεποίθησή τους
Αφήστε τα να κάνουν λάθη: η υπερπροστασία και η τάση του γονιού να τα κάνει όλα για το παιδί του, το στερεί από μια ιδιαίτερα σημαντική εμπειρία -και για την κατοπινή ζωή του-: αυτή του να κάνει λάθος ή να αποτύχει και να σκεφτεί έναν άλλον τρόπο για να διορθώσει το λάθος του και να βρει το σωστό.
Δώστε τους χρόνο: αντί να δώσετε στο παιδί σας έτοιμες λύσεις, δοκιμάστε να του προσφέρετε τρόπους με τους οποίους ανοίγουν τα κανάλια της φαντασίας: ένα λευκό χαρτί και μαρκαδόροι, πλαστελίνη, χρόνος με τον εαυτό τους, είναι πολύτιμοι σύμβουλοι στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.
Ενδυναμώστε τη συναισθηματική νοημοσύνη τους: δώστε στο παιδί ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση, μοίρασμα, επίλυση προβλημάτων στην ομάδα των συνομηλίκων, ευκαιρίες να κάνει φίλους, να τσακωθεί και να τα ξαναβρεί μαζί τους από μόνο του.
Δώστε τους την ευκαιρία να εξερευνήσουν τον κόσμο γύρω τους και μέσα τους και βοηθήστε το παιδί σας στη διαδικασία αυτή.

Υπευθυνότητα από μικρή ηλικία και όχι υπερπροστασία
Για την επιτυχή ανατροφή ενός παιδιού μόνο, οι γονείς θα πρέπει να βρουν τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στο βαθμό που ανακατεύονται στη ζωή του παιδιού τους και στο βαθμό που αποτραβιούνται, στο πόσο χρόνο επενδύουν στο παιδί τους, στην ποιότητα του χρόνου μαζί του, το βαθμό που προστατεύουν (ή υπερπροστατεύουν το παιδί) και το βαθμό στον οποίο το αφήνουν ν' αναλάβει ευθύνες και να έχει κάποιες ελευθερίες.

Ο γονιός θα πρέπει να δίνει στο παιδί την υπευθυνότητα να κάνει ορισμένα πράγματα μόνο του, χωρίς να τα διεκπεραιώνει ο ίδιος για λογαριασμό του παιδιού.

Για παράδειγμα, είναι ευκολότερο να ντύσει η μαμά την πεντάχρονη μοναχοκόρη της και να τελειώσει πολύ γρήγορα. Όμως, αν η μαμά αυτή σκεφτεί σε ευρεία έκταση, δηλαδή πως θα ήταν αν είχε και άλλα παιδιά παρόμοιας ηλικίας, θα δει ότι πιθανότατα θα τους έλεγε τι πρέπει να κάνουν και θα τα άφηνε να ντυθούν μόνα τους, για χάρη ευκολίας και συντομίας.

Ο ίδιος κανόνας θα πρέπει να ισχύει και με τα μοναχοπαίδια, ώστε να μάθουν να αναλαμβάνουν ευθύνες και να κάνουν από μόνα τους μικρές δουλειές, χωρίς να είναι εξαρτημένα από τους γονείς τους.

πηγη:in.gr