Σας λένε ψέματα; Ναι; Το διαισθάνεστε, αλλά θέλετε να είστε και σίγουροι; Μα, είναι απλό. Κοιτάξτε τις κινήσεις του ανθρώπου που βρίσκεται απέναντί σας, το βλέμμα του, το χαμόγελό του. Γιατί; Μα επειδή... το σώμα ποτέ δεν λέει ψέματα! Κι εμείς θα σας πούμε όλες τις τεχνικές για να διαβάζετε τον μυστικό κώδικα και της πιο ανεπαίσθητης κίνησης.
Το γιατί λέμε ψέματα είναι ένα πανάρχαιο φιλοσοφικό ερώτημα που ξεπερνά τις απαιτήσεις αυτού του άρθρου! Όμως, σε όλους μας έχει συμβεί να ακούμε κάποιο συνομιλητή μας, τα λόγια του να μας φαίνονται απολύτως λογικά και αληθινά κι όμως «κάτι» να μας... ψιθυρίζει πως δεν λέει την πάσα αλήθεια. Και αυτό το «κάτι» είναι ένα μήνυμα από τον εγκέφαλό μας που θέλει να μας προφυλάξει, καθώς είναι εξασκημένος να «σαρώνει» κάθε εικόνα που βρίσκεται μπροστά του και να αποκωδικοποιεί εγκαίρως σήματα που θα τον διευκολύνουν να δράσει ανάλογα!
Oι άνθρωποι, λοιπόν, επικοινωνούν με δύο κυρίως τρόπους: με τον προφορικό λόγο και με τη γλώσσα του σώματος. Κάποιες φορές κυριαρχεί ο ένας από τους δύο, συνήθως όμως συνδυάζονται την ίδια χρονική στιγμή. Έτσι λαμβάνουμε στον εγκέφαλό μας σήματα λέξεων που δημιουργούν έννοιες, σκέψεις, συμπεράσματα και σήματα από τη γλώσσα του σώματος (όρασης, ακοής, όσφρησης αλλά και αφής) που δημιουργούν επιβεβαιώσεις, υπόνοιες, ενεργειακή ροή ή μπλοκάρισμα, σιγουριά ή αμφισβήτηση.
Όταν οι δύο γλώσσες -προφορική και του σώματος- δεν έχουν αντιφάσεις, δηλαδή ό,τι λέμε αποτυπώνεται και στο σώμα μας, τότε έχουμε επικοινωνιακή πληρότητα και το μήνυμα του άλλου το αποδεχόμαστε ως αληθινό. Τι συμβαίνει όμως όταν υπάρχει αντίφαση ανάμεσα σ’ αυτά που λέμε και στον τρόπο που τα λέμε; Τι θα πρέπει να πιστέψουμε; Ανεξάρτητα από το αν μας αρέσει ή όχι, το σώμα είναι πιο αληθινό από τα λόγια, όπως έχει αποδειχτεί σε πολλές σύγχρονες έρευνες. Μολονότι όλοι θα θέλαμε να πιστέψουμε στα λόγια του συνομιλητή μας, το σώμα, με τους άπειρους μικρούς κώδικές του, είναι ασφαλέστερο κριτήριο και σπάνια λέει ψέματα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Επειδή η γλώσσα του σώματος είναι η αρχέγονη κοινή μας γλώσσα, πολύ πριν ο άνθρωπος αρθρώσει τον προφορικό νοηματικό λόγο. Αυτοί οι κώδικες είναι παγκόσμιοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους και μας καθορίζουν επικοινωνιακά ήδη από την παιδική μας ηλικία. Αν σκεφτούμε ότι έχουν μετρηθεί παγκοσμίως γύρω στο 1 εκατομμύριο σήματα αυτής της γλώσσας, καταλαβαίνουμε ότι μιλάμε για ένα τεράστιο αλφάβητο και μια πελώρια πηγή πληροφοριών.
Όσο ασκούμαστε στην παρατήρηση και γνωρίζουμε βαθύτερα αυτούς τους κώδικες, τα συμπεράσματα μπορεί να είναι ασφαλέστερα. Πολλές φορές πρέπει να συνδυάσουμε 2 ή 3 μικρά σήματα του σώματος για να βγάλουμε ασφαλέστερο συμπέρασμα. Γι’ αυτό μη βιαστούμε με βάση αυτά που θα παρουσιάσουμε να βγάλουμε συμπεράσματα. Το σώμα δεν λέει ψέματα, αλλά για να το μάθουμε συνειδητά χρειάζεται παρατηρητικότητα, εμπειρία και «μύτη», δηλαδή η αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά και πρέπει να το ψάξουμε.
Υπάρχουν 4 ειδών ψεύτες που η κάθε κατηγορία έχει ιδιαιτερότητες:
O περιστασιακός ψεύτης Όλοι έχουμε γίνει κάποια στιγμή τέτοιοι. Δηλαδή είναι ο άνθρωπος που δεν συνηθίζει να λέει ψέματα, όμως για κάποιον περιστασιακό λόγο ψεύδεται για να προστατεύσει τον εαυτό του, το συνομιλητή του ή κάποιον άλλο. Στο βάθος όμως κάθε ψέμα κρύβει το φόβο. Το φόβο να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. O περιστασιακός ψεύτης υπολογίζει πολύ καλά πώς θα πει τα λόγια του, ώστε να φαίνονται αληθοφανή. Επειδή όμως δεν έχει συνηθίσει να ψεύδεται, το σώμα του κραυγάζει την αντίφαση και μπορούμε να δούμε σ’ αυτό πολλά σημάδια ψεύδους.
O συχνός ψεύτης Αυτός συνηθίζει τακτικά να λέει ψέματα. Επειδή όμως δεν προλαβαίνει, όπως ο περιστασιακός, να σκηνοθετήσει καλά κάθε περίπτωση, γιατί το κάνει συχνά, πέφτει σε αντιφάσεις νοηματικές και λογικές, αλλά έχει καλύψει καλύτερα τη γλώσσα του σώματός του. Όμως και σ’ αυτόν τα σημάδια θα αποκαλυφθούν.
O καθ’ έξιν ψεύτης Αυτός ψεύδεται σχεδόν συνέχεια και πολλές φορές δεν το συνειδητοποιεί ούτε ο ίδιος, καθώς έχει μια σχετική γνώμη για το τι είναι αλήθεια. Πέφτει σε λογικές αντιφάσεις που προσπαθεί με σοφιστικές ακροβασίες να σώσει. Μάλιστα, παρότι η γλώσσα του σώματός του μοιάζει πολύ φυσική, γιατί έχει συνηθίσει στο ψέμα, όταν τον πιέζουμε με ερωτήσεις, παρουσιάζει σήματα στο σώμα που υποδηλώνουν την αντίφασή του που έχει αρχικά κρύψει και από τον ίδιο τον εαυτό του.
O επαγγελματίας ψεύτης Αυτός λέει ψέματα συνειδητά για συγκεκριμένους λόγους συμφέροντος ή εξαπάτησής μας. Έχει μελετήσει τις πιθανές αντιρρήσεις μας και το τι θα μας απαντήσει. Έχει σκεφτεί όλα τα σενάρια και τις λύσεις τους. Παρότι πολλές φορές έχει εκπαιδευτεί να προσποιείται και στη γλώσσα του σώματος (πωλητές, διαφημιστές, πολιτικοί, επαγγελματίες, εραστές κ.λπ.), πάντα υπάρχουν κάποιες μικρές λεπτομέρειες που του διαφεύγουν και οι οποίες μπορούν να μας υποψιάσουν αρχικά και έπειτα από έρευνα να αποκαλυφθεί η απάτη.