Παθήσεις γένους θηλυκού

Παθήσεις γένους θηλυκού
23-3-2007 [Σχόλια:3]

Πώς να αντιμετωπίσετε άμεσα τα 5 συχνότερα γυναικολογικά προβλήματα.

Ας ξεκινήσουμε αισιόδοξα. Τα γυναικολογικά προβλήματα που όλες σας λίγο-πολύ αντιμετωπίζετε κατά καιρούς δεν θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή σας. Ωστόσο, είναι ικανά να κάνουν την καθημερινότητά σας δυσκολότερη, αν δεν αναγνωρίσετε εγκαίρως -και με τη συνδρομή του γυναικολόγου σας- τα συμπτώματα και δεν τα αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά. Ευτυχώς, οι εποχές που η επίσκεψη στο γυναικολόγο θεωρούνταν από πολλές γυναίκες... καταναγκαστικό έργο, πέρασαν. Για να σας βοηθήσουμε, ετοιμάσαμε ένα μίνι «χάρτη» των συχνότερων παθήσεων... γένους θηλυκού. Διαβάστε λοιπόν πώς εμφανίζονται και κυρίως πώς μπορείτε να τις θεραπεύσετε.

1. Δυσμηνόρροια
Τι είναι: Η επώδυνη εμμηνορρυσία. Έντονος πόνος στην κοιλιά κατά τη διάρκεια της περιόδου. Ο πόνος προέρχεται από τα γεννητικά όργανα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ιδιαίτερα ισχυρός και συνοδεύεται από τάση για εμετό, ναυτία, πονοκέφαλο, η διάρκεια και η ένταση των οποίων ποικίλλει. Για τις περισσότερες γυναίκες, η δυσμηνόρροια είναι μια γνώριμη κατάσταση, που επαναλαμβάνεται σχεδόν κάθε μήνα. Ανάλογα με τις επιμέρους συνθήκες και την ηλικία, χωρίζεται σε δύο κατηγορίες.

Α) Πρωτοπαθής: Σε αυτή την περίπτωση, η επώδυνη περίοδος δεν συνοδεύεται από κάποιο οργανικό πρόβλημα ή πάθηση. Είναι αρκετά συνηθισμένη, αφού αφορά σε μία στις 2 γυναίκες, ενώ παρουσιάζεται σε βαριά μορφή στο 5-15% των γυναικών. Η πρωτοπαθής μορφή της αφορά συνήθως σε έφηβες και νεαρές γυναίκες και μπορεί να είναι τόσο έντονη ώστε να επηρεάζει την καθημερινή ζωή (απουσία από το σχολείο, το πανεπιστήμιο, τη δουλειά κ.λπ.). Τα συμπτώματα της πάθησης μπορεί να ελαττωθούν με την πάροδο των χρόνων ή μετά από εγκυμοσύνη. Δεν εμφανίζονται σε κάθε έμμηνο κύκλο, παρά μόνο όταν γίνεται ωοθυλακιορρηξία, δηλαδή απελευθέρωση ωαρίου.

Πώς να την αντιμετωπίσετε:
Όταν ο πόνος είναι ήπιος: Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, σε πολλές περιπτώσεις τα φάρμακα δεν είναι απαραίτητα. Για να απαλύνετε τον πόνο δοκιμάστε να ξεκουράζεστε περισσότερο, να κοιμάστε επαρκώς και να ασκείστε σε τακτική βάση. Επιπλέον, προσπαθήστε να περιορίσετε το στρες. Κι αυτό διότι θεωρείται ότι παίζει ιδιαίτερα επιβαρυντικό ρόλο στην επώδυνη περίοδο. Τα απλά παυσίπονα και τα κοινά σπασμολυτικά είναι επίσης αρκετά αποτελεσματικά.
Όταν ο πόνος είναι δυνατός: Χρειάζεστε πιο ισχυρά παυσίπονα ή αντισυλληπτικά. Συμβουλευτείτε το γυναικολόγο σας. Εκείνος θα σας συστήσει το κατάλληλο φάρμακο.

Β) Δευτεροπαθής: Σ' αυτή την περίπτωση, ο πόνος κατά τη διάρκεια της περιόδου οφείλεται σε κάποια γυναικολογική πάθηση (ενδομητρίωση, ινομυώματα, φλεγμονές) και παρουσιάζεται σε γυναίκες μεταξύ 20 και 30 ετών.

Πώς να την αντιμετωπίσετε: Ανάλογα με το ποια πάθηση ευθύνεται για τον πόνο, ο γυναικολόγος θα σας υποδείξει την κατάλληλη θεραπεία. Γενικά, στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας μπορεί να βοηθήσουν:
* Η σωματική άσκηση. Αυξάνει στον οργανισμό το επίπεδο των ενδορφινών, των φυσικών δηλαδή παυσίπονων, τα οποία χρησιμοποιεί όταν είναι ανάγκη. Μην ασκείστε όμως τις ημέρες της περιόδου, αφού για τις περισσότερες γυναίκες με δυσμηνόρροια ο πόνος είναι έντονος, αλλά όλο τον υπόλοιπο μήνα.
* Η ομοιοπαθητική. Όπως διευκρινίζει η Έρρικα Παπαβενετίου, γενική ιατρός, ομοιοπαθητικός, σύμβουλος Διατροφής, «ο ομοιοπαθητικός γιατρός θα σας συστήσει ειδικά σκευάσματα (όπως nux vomica, magnesia phosphorica, colocynthis ή camomilla). Η ομοιοπαθητική θεραπεία διαρκεί 2 ώς 4 κύκλους εμμήνου ρύσης, ανάλογα με την περίπτωση».

2. Eνδομητρίωση
Τι είναι: Η ανάπτυξη ιστού του ενδομητρίου, ο οποίος φυσιολογικά βρίσκεται μόνο στο εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο), σε περιοχές εκτός της μητρικής κοιλότητας. Συνήθως η ενδομητρίωση περιορίζεται στο βλεννογόνο της κοιλιακής κοιλότητας ή στην επιφάνεια των κοιλιακών οργάνων και λιγότερα συχνά βρίσκεται σε άλλα όργανα (π.χ. ουροδόχος κύστη, εξωτερική επιφάνεια λεπτού και παχέος εντέρου κ.λπ.). Ο ιστός κατά τη διάρκεια της περιόδου επηρεάζεται από τις ορμόνες και είναι πιθανό να αιμορραγήσει, προκαλώντας κράμπες, πόνο αλλά και ερεθισμό στα όργανα όπου έχει προσκολληθεί. Η ενδομητρίωση προκαλεί με τον καιρό συμφύσεις. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα είδος «ταινίας», η οποία συνδέει όργανα που κανονικά δεν ενώνονται μεταξύ τους. Η ύπαρξη σύμφυσης ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα όργανα μπορεί να εμποδίσει ή να επηρεάσει τη λειτουργία τους.

Πώς εμφανίζεται: Τα συμπτώματα ποικίλλουν σημαντικά, ανάλογα με το πού εντοπίζεται η πάθηση και πόσο σοβαρή είναι. Αν και τα αίτια δεν έχουν προσδιοριστεί, τα συμπτώματα είναι συγκεκριμένα. Τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα εξής:
* Πυελικός πόνος. Είναι βαθύς πόνος χαμηλά στην κοιλιά, ο οποίος κάποιες φορές αντανακλά στα κάτω άκρα.
* Δυσμηνόρροια (βλ. παραπάνω). Αρχίζει λίγο πριν και συνεχίζεται στην αρχή ή και σε όλη τη διάρκεια της περιόδου. Αρχικά είναι μέτριας έντασης, αλλά κατόπιν γίνεται εντονότερη.
* Δυσπαρευνία. Πρόκειται για τον πόνο κατά τη διάρκεια της συνουσίας. Γίνεται εντονότερος τις ημέρες πριν από την έμμηνο ρύση, κυρίως όταν γίνεται προσπάθεια για βαθιά διείσδυση.
* Ανωμαλίες στην περίοδο. Κάποιες γυναίκες με ενδομητρίωση έχουν συχνά ιστορικό πρώιμης εμμηναρχής, με πιο σύντομους κύκλους και μεγαλύτερη διάρκεια της περιόδου συγκριτικά με άλλες γυναίκες. Επίσης, εμφανίζουν συχνά σταγονοειδή αιμόρροια (spotting), δηλαδή σταγόνες αίματος αντί για κανονική ροή.
* Υπογονιμότητα. Η σχέση μεταξύ ενδομητρίωσης και υπογονιμότητας αποδεικνύεται από τα ποσοστά. Η συχνότητα της υπογονιμότητας σε ασθενείς με ενδομητρίωση μπορεί να φθάσει ώς και 66%, ενώ το 30-40% των γυναικών που υποβάλλονται σε λαπαροσκόπηση για στειρότητα εμφανίζει κάποιου βαθμού ενδομητρίωση.
Προσοχή: Κάποιες φορές, μια βαριά ενδομητρίωση μπορεί να μην παρουσιάζει έντονα συμπτώματα, ενώ, αντίθετα, μια ελαφριά να έχει έντονη συμπτωματολογία.

Πώς να την αντιμετωπίσετε:
* Φαρμακευτικά ή (και) με χειρουργική θεραπεία. Ανεξάρτητα από το στάδιο της νόσου και την εικόνα που παρουσιάζει (αν υπάρχει πόνος, αν έχει προκαλέσει υπογονιμότητα κ.λπ.), σε κάθε περίπτωση πρέπει να εφαρμόζεται θεραπεία - φαρμακευτική, χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο. Κι αυτό διότι έχει διαπιστωθεί ότι στα 2/3 των ασθενών με ενδομητρίωση, η νόσος προχωρά. Μάλιστα, παρουσιάζει υψηλό ποσοστό υποτροπών, εκτός αν εφαρμοστεί ριζική χειρουργική θεραπεία.

Επίσης, στην ανακούφιση από τα συμπτώματα συμβάλλουν:
* Η ισορροπημένη διατροφή. Καταναλώνετε τρόφιμα από όλες τις διατροφικές ομάδες, με έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο. Περιορίστε την πρόσληψη λιπαρών, τα γλυκά και τα παχυντικά τρόφιμα.
* Ο έλεγχος του στρες και η καλή ψυχική κατάσταση συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ σε περιόδους άγχους τα συμτώματα επιτείνονται.
*Τα ομοιοπαθητικά ειδικά σκευάσματα. Συνήθως χορηγούνται natrum muriaticum, sepia, phytolacca, calcarea fluorica. Το εύρος της θεραπείας κυμαίνεται από 6 ώς 8 κύκλους εμμήνου ρύσης, ανάλογα με την περίπτωση.

3. Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο (PMS)
Τι είναι: Εκδηλώνεται μερικές ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες πριν την περίοδο, με πονοκεφάλους, κακή διάθεση, πόνους, γκρίνια με το παραμικρό. Οι ειδικοί θεωρούν πως το PMS σχετίζεται με τις ορμόνες που εκκρίνονται από τις ωοθήκες, καθώς και με τον τρόπο με τον οποίο αυτές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και με άλλες ουσίες του οργανισμού.
Πώς εμφανίζεται: Τα συμπτώματα είναι τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Τα σωματικά περιλαμβάνουν πρήξιμο λόγω κατακράτησης υγρών, πόνο ή πρήξιμο στο στήθος, δυσκοιλιότητα, διακυμάνσεις στην όρεξη, ζαλάδα, κόπωση, πονοκεφάλους, ταχυκαρδίες, ναυτία και τάση για εμετό. Τα ψυχικά περιλαμβάνουν υπερευαισθησία, κατάθλιψη, ευερέθιστη και κυκλοθυμική τάση, άγχος, ένταση, αδυναμία συγκέντρωσης, αφηρημάδα και επιθετικότητα.
Για να βεβαιωθεί ο γιατρός σας ότι πάσχετε από προεμμηνορροϊκό σύνδρομο -δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ειδικές εξετάσεις-, θα πρέπει να έχετε τα συμπτώματα κατ' επανάληψη, τουλάχιστον σε 2 ή 3 κύκλους. Επίσης, να είναι τόσο έντονα, ώστε να προκαλούν πρόβλημα στις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού, π.χ. ιδιαίτερα έντονο πρήξιμο, ισχυρούς πονοκεφάλους κ.λπ.

Πώς να το αντιμετωπίσετε:
* Με φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως αντισυλληπτικά, τα οποία θα σας υποδείξει ο γιατρός σας.
* Με κατάλληλη διατροφή. Περιορίστε την κατανάλωση καφεΐνης και αλατιού. Αυξήστε τους υδατάνθρακες και την πρόσληψη βιταμινών (κυρίως B6, Ε) και ασβεστίου.
* Με σωματική άσκηση. Αποδεδειγμένα βοηθά στην αντιμετώπιση του συνδρόμου.
* Ομοιοπαθητικά. Εναλλακτικές θεραπείες, όπως το σιάτσου, η ρεφλεξολογία κ.λπ., συμβάλλουν σημαντικά στην αντιμετώπισή του. Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσουν ειδικά σκευάσματα (natrum muriaticum, lachesis, pulsatilla). Η ομοιοπαθητική θεραπεία διαρκεί 2 με 4 κύκλους εμμήνου ρύσης, ανάλογα με την περίπτωση.

4. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών
Τι είναι: Με τον όρο «πολυκυστικές ωοθήκες» περιγράφουμε εκείνες τις ωοθήκες που περιέχουν πολλές μικρές κύστεις, μερικές από τις οποίες περιέχουν ωάρια, ενώ άλλες είναι αδρανείς. Οι κύστεις είναι σχετικά μικρές, συνήθως όχι μεγαλύτερες των 8 χιλιοστών, αλλά εμφανείς στο υπερηχογράφημα. Οφείλονται σε άγνωστη μέχρι στιγμής γενετική αιτία, που προκαλεί πάχυνση του εξωτερικού περιβλήματος των ωοθηκών, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η απελευθέρωση του ωαρίου. Αυτή η κατάσταση, με τη σειρά της, «μπερδεύει» τις ωοθήκες, οι οποίες δεν παράγουν ορμόνες στις σωστές αναλογίες. Όπως είναι λογικό, η συγκεκριμένη διαταραχή επηρεάζει το συγχρονισμό όλων των οργάνων που συνεργάζονται στην παραγωγή ορμονών (ωοθήκες, επινεφρίδια, υποθάλαμος, υπόφυση). Τέλος, υπάρχουν και κληρονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση του συνδρόμου.

Πώς εμφανίζεται: Υπάρχουν τέσσερα βασικά συμπτώματα:
1) Διαταραχές στην περίοδο. Η ανώμαλη ορμονική παραγωγή μπορεί να οδηγήσει σε ακανόνιστη ωοθυλακιορρηξία (απελευθέρωση ωαρίου) ή ακόμα και σε ανωοθυλακιορρηξία. Έτσι, η περίοδος γίνεται ακανόνιστη: κάποιες φορές υπάρχει περισσότερο αίμα από το συνηθισμένο, άλλες φορές εμφανίζεται σε αραιά διαστήματα (αραιομηνόρροια) και άλλες φορές δεν εμφανίζεται καθόλου (αμηνόρροια).
2) Προβλήματα στη γονιμότητα. Στην ακανόνιστη ωοθυλακιορρηξία η σύλληψη είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί, ενώ, όταν υπάρχει ανωοθυλακιορρηξία, δεν μπορεί να υπάρξει σύλληψη χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
3) Αυξημένο ποσοστό αποβολών. Σχετίζεται με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.
4) Υπερτρίχωση ή ακμή. Εμφανίζονται εξαιτίας των αυξημένων επιπέδων ανδρογόνων στο αίμα.

Πώς να το αντιμετωπίσετε: Ανάλογα με την περίπτωση:
* Με αντισυλληπτικά Για τις διαταραχές, και αν δεν επιθυμείτε να μείνετε έγκυες, ο γιατρός είναι πιθανό να σας συστήσει συνδυασμένα αντισυλληπτικά, τα οποία θα αποκαταστήσουν την κανονική εμφάνιση της περιόδου. Αν, για οποιονδήποτε λόγο, δεν μπορείτε να πάρετε συνδυασμένα αντισυλληπτικά, δηλαδή αυτά που περιέχουν οιστρογόνα και προγεστερόνη, ίσως σας συστήσει μόνο προγεστερόνη, συνήθως για 12 μέρες κάθε 1 με 3 μήνες.
* Με ειδικά φάρμακα Τα οποία βοηθούν στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας.
* Με ανδρογόνα, αντισυλληπτικά (ή συνδυασμό τους), καθώς και τοπική θεραπεία που αντιμετωπίζουν την υπερτρίχωση και την ακμή.
Επίσης, οι πολυκυστικές ωοθήκες αντιμετωπίζονται με:
* Ομοιοπαθητικά σκευάσματα Συνήθως χορηγούνται calcarea carbonica, natrum muriaticum, sepia, phytolacca. Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 4 έως 6 κύκλους εμμήνου ρύσης, ανάλογα με την περίπτωση.
* Σωστή διατροφή (μεσογειακή δίαιτα) Σε συνδυασμό με περιορισμό στρες και καλή ψυχική κατάσταση.

5. Φλεγμονές
Τι είναι: Οι γνωστές σας -ίτιδες (κολπίτιδα, τραχηλίτιδα κ.λπ.). Πρόκειται για μολύνσεις που αφορούν στην ευρύτερη περιοχή των γεννητικών οργάνων (αιδοίο, κόλπο, τράχηλο, σάλπιγγες) και μπορεί να σας ταλαιπωρούν πολύ συχνά.

Πού οφείλονται: Σε μικροοργανισμούς, οι πιο συνηθισμένοι από τους οποίους είναι:
* μύκητες: Δημιουργούν παχύρρευστα άσπρα υγρά και μεταδίδονται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή. Η κακή τοπική υγιεινή, η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών, τα στενά ρούχα, τα συνθετικά εσώρουχα, ακόμα και η παραμονή με βρεγμένο μαγιό ευνοούν την εμφάνισή τους.
* τριχομονάδες: Μεταδίδονται επίσης με τη σεξουαλική επαφή και εκδηλώνονται με δύσοσμα υγρά πρασινοκίτρινου χρώματος.
* ιοί: Συγκεκριμένα, έρπητες των γεννητικών οργάνων και κονδυλώματα, που επίσης μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή,
* χλαμύδια, μυκόπλασμα: Πρόκειται για μικροοργανισμούς, οι οποίοι μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή.

Πώς εμφανίζονται: Με αυξημένη κολπική έκκριση, ανεξάρτητα από το αίτιο που τις έχει προκαλέσει. Τα αυξημένα υγρά μπορεί να προκαλούν τσούξιμο, ακόμα και στην ούρηση, λίγο ή πολύ έντονη φαγούρα, ερυθρότητα, οίδημα, μερικές φορές και πόνο, κυρίως κατά τη διάρκεια σεξουαλικής επαφής, αλλά και χαμηλά στην κοιλιά. Το μυκόπλασμα και τα χλαμύδια δεν εμφανίζουν απαραιτήτως συμπτώματα, αλλά, αν προκαλέσουν σαλπιγγίτιδα, μπορεί να είναι υπεύθυνα ακόμα και για στειρότητα. Ο έρπητας προκαλεί κνησμό, πόνο και τσούξιμο. Τα κονδυλώματα συνήθως δεν προκαλούν ιδιαίτερες ενοχλήσεις. Παρόλα αυτά θεωρούνται ύπουλα και μαλιστα αρκετά επικίνδυνα για την υγεία σας. Και αυτό γιατί κάποιοι τύποι ενοχοποιούνται για δυσπλασίες (προκαρκινικές αλλοιώσεις) και καρκίνο στον τράχηλο και το αιδοίο. Οι περισσότερες από αυτές τις αλλοιώσεις δεν είναι αντιληπτές με γυμνό μάτι, για αυτό είναι αναγκαίο το ΠΑΠ τεστ από την ηλικία που ξεκινά η σεξουαλική δραστηριότητα.

Πώς να τις αντιμετωπίσετε:
* Με προφυλακτικό και άριστη προσωπική υγιεινή. Δεδομένου ότι οι περισσότερες είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ή οφείλονται σε κακή υγιεινή. Θα πρέπει λοιπόν να προσέχετε την υγεία σας, αφού το «πεσμένο» ανοσοποιητικό ευνοεί τις φλεγμονές.

Επιπλέον, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων συμβάλλουν:
* Τα τρόφιμα με προβιοτικά, δηλαδή όσα περιέχουν τα «λεγόμενα» καλά βακτήρια, όπως κάποια γιαούρτια.
* Η ομοιοπαθητική θεραπεία, με ειδικά σκευάσματα (sepia, calcarea carbonica, pulsatilla, sanicula), ανάλογα με την περίπτωση.
* Αν υπάρχει ήδη φλεγμονή: H θεραπεία που θα ακολουθήσετε εξαρτάται από το μικρόβιο που την προκάλεσε. Με εξετάσεις, ο γιατρός θα ανιχνεύσει το μικρόβιο, και αναλόγως θα συστήσει: για τους μύκητες κολπικά υπόθετα, κρέμες ή αντιμυκητιασικά από το στόμα, για τις τριχομονάδες, το μυκόπλασμα και τα χλαμύδια κατάλληλη αντιβίωση, για τον έρπητα ειδικά αντιικά φάρμακα και για τα κονδυλώματα ειδική θεραπεία. Συνήθως γίνεται καυτηριασμός ή αντιμετώπισή τους με τοπικά διαλύματα.

...
Η Ρίτα Κρητικού είναι δημοσιογράφος και αρθρογραφεί στον περιοδικό Τύπο σε θέματα υγείας. Στο θέμα συνεργάστηκαν:
Νικηφόρος Κλήμης, μαιευτήρας-χειρουργός-γυναικολόγος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής ΤΕΙ Αθηνών
Ιωάννης Απ. Πήχος, χειρουργός-γυναικολόγος-μαιευτήρας, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, διαπιστευμένο Μέλος του Βασιλικού Κολλεγίου Μαιευτήρων-Γυναικολόγων Μ. Βρετανίας
Έρρικα Παπαβενετίου, γενική ιατρός, ομοιοπαθητικός, σύμβουλος Διατροφής